Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Side 117

um sem væri, einnig flokksmönnum,
sem heftu útbreið'slu „hugsana Maos
formanns“. Sá fyrrnefndi taldi að
menningarbyltingunni ætti ekki að
vera beint gegn stj órnum og stofnun-
um háskólanna, en hinn síðarnefndi
áleit þær á hinn bóginn óalandi og
óferjandi frá upphafi.
Æðsta stjórn flokksins — og þá
fyrst og fremst Líú Sjao-sji og Teng
Hsiao-ping — samþykkti með því að
fella úrskurð Kang Séng í vil að opn-
að yrði fyrir róttæka gagnrýni í há-
skólunum og hún var fús til að fórna
þeim flokksmönnum sem voru of ó-
vinsælir hjá stúdentum. Eins og nærri
má geta, varði Peng Sén sjónarmið
sín í lengstu lög og ef trúa má vegg-
blöðum rauðra varðliða reyndi hann
meira að segja stjórnarbyltingu, en
það virðist harla ólíklegt. Hvað sem
því líður olli þetta fyrsta atvik menn-
ingarbyltingarinnar óvenj u hörðum
og heitum deilum í æðstu stjórn
flokksins. Allir leiðtogar hans fundu
það greinilega á sér að þeir voru nú
að leggja inn á braut sem myndi vera
miklu torfærari og hættulegri flokkn-
um en allar þær sem þeir höfðu áður
farið. í þetta sinn höfðu þeir fallizt
á raunverulega þátttöku fjöldans í
umræðunum þegar í upphafi.
17. maí 1966 var kunnugt í Peking
að Peng Sén hefði fengið lausn frá
störfum. í nokkrar vikur hafði verið
Menningarbyltingin kínverska
ólga undir niðri í háskólunum og
stúdentar fundu það strax á sér að
þeir ættu að aðhafast eitthvað. Allt
benti til þess að óskráðar reglur
flokksins hefðu verið afnumdar, fyrst
leyft var allt í einu að efnt væri til
götufunda gegn manni er átti sæti í
framkvæmdanefndinni, var borgar-
stjóri höfuðborgarinnar og hafði enn
ekki verið borinn neinum sökum opin-
berlega eða úthrópaður í blöðunum.
Um þetta leyti veittust blöðin að
nokkrum menntamönnum fyrir skrif
sem báru vitni um að þeir væru
hægrisinnaðir andstæðingar Mao
Tse-tung og þessi herferð blaðanna
leiddi til þess að allir kennarar, jafn-
vel allir menntamenn, lágu undir
grun um að ekki væri allt með felldu
við siðgæði þeirra og hugarfar.
Sundrungin í æðstu stjórn flokksins
hlýtur einnig að hafa komið af stað
umróti meðal stúdenta, þótt ekkert
sé víst í því efni. Stuðningsmenn
Kang Séng hafa vafalaust boðað
sjónarmið sín hverjum sem hlýða
vildu og hvatt þá til athafna.
25. maí 1966 festu átta stúdentar í
heimspekideild háskólans í Peking
upp ta-tse-bao sitt — blað skrifað
stóru letri til merkis um reiði — með
árás á háskólarektor. Þar gat að lesa
þetta: „Þið mynduð vilja lafa í stöð-
um ykkar svo að þið gætuð spillt
fyrir menningarbyltingunni. Þið
skuluð vita að könguló getur ekki
frekar stöðvað hjól bifreiðar en
323