Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Qupperneq 47

látinn gerast á Þingvöllum, og eru
þar búðir tjaldaðar með hvítu, en
þó hrís uppi á hverri, og sér inn í
stóra búð sem er full af fólki í öðrum
endanum. „Það leggur hendur í kross
og upphefur þær, horfandi upp í
gegnum hrísið, mælandi þetta vers:
Vertu oss líknsamur, góði guð,
já, guð, vertu oss líknsamligur,
hópur þinn er í hæstri nauð,
haldinn forsmánarligur.“
Og þegar spurt er hvaða fólk þetta
sé kemur svarið: „Landsins fólk í
ánauð“.
Það var árið 1730 að þessi draum-
ur varð, þegar Jón Steingrímsson var
tveggja ára. Nú er liðið á öldina og
ævi hans. Við erum stödd á Kirkju-
hæjarklaustri árið 1784 i miðjum
Skaftáreldum og sjáum fyrir okkur
Jón Steingrímsson og söfnuð hans á
stund elds og ógna. Hin íslenzka
þjóð hefur út alla hina átjándu öld
þolað hvert áfallið af öðru, svo sem
hraunflóð stefni að því að útrýma
Hetjusaga frá átjándu öld
henni, og fæstir eru þeir er yfirsýn
hafa eða utan að koma og líta á hag
hennar, sem hugi henni líf. Skaftár-
eldarnir eru lokaskriðan, kollhríðin,
eldhraunið í affallandi farvegi stefn-
ir beint að, hópurinn er í hæstri
nauð. Spurningin er hrýn: stenzt ís-
lenzka þjóðin eða ekki? Yfirvöldin
eru víðs fjarri, af þeim er einskis að
vænta, utan að berst engin hjálp, er
engrar hjálpar von. Það reynir á
þann hóp sem hér stendur, hópinn
úti í byggðinni, frammi fyrir ógnum
eldsins, hinn hrjáða hóp er tröll-
skessan ætlar að éta, sem hungrið
sækir að. Hefur hann í sér þann
innri kraft sem veitt geti viðnám,
boðið eldi og ógn byrginn, sigrazt
á örlögum sínum? Og í hæstu nauð
stendur Jón Steingrímsson og hópur-
inn hans, íslenzki almúginn, óskelfd-
ur og æðrulaus, og kallar fram af
mætti trúar og hugprýði úr lindum
hins dularfulla það afl sem stöðvar
eldinn, og boðar um leið að þessi
þjóð verður ekki sigruð.
253