Peningamál - 05.11.2014, Blaðsíða 25

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
25
INNLENT RAUNHAGKERFI
Peningamálum 2014/1). Framkvæmd þeirra aðgerða verður að hluta
til seinna á ferðinni en áætlað var þegar þær voru kynntar á síðasta
ári. Einnig er gert ráð fyrir að umfang ráðstöfunar séreignarsparnaðar
til lækkunar skulda og uppbyggingar sparnaðar til íbúðarkaupa verði
talsvert minna en áður var búist við. Það þýðir að handbært fé heimila
minnkar minna vegna aukins sparnaðar en áður var áætlað en lækkun
greiðslubyrðar verður á móti minni seinna meir. Þó er gert ráð fyrir að
sparnaður heimila muni aukast á spátímanum.
Staðlabreyting þjóðhagsreikninga hefur áhrif á mælingar á
fjárfestingu
Líkt og áður segir hafa endurbætur á þjóðhagsreikningum mikil
áhrif á eldri tölur Hagstofunnar og það á einnig við um fjárfestingu.
Helsta breytingin sem varð á þeim hluta þjóðhagsreikninganna er að
nú eru útgjöld vegna rannsókna og þróunar talin til fjárfestingar og
bætast við fjármunaeignina en voru áður talin til aðfanga sem fyrirtæki
notuðu við starfsemi sína á viðkomandi ári og komu því ekki fram í
ráðstöfunaruppgjörinu. Við þessa breytingu hækkar fjárfesting sem
hlutfall af landsframleiðslu og var á síðasta ári liðlega 15% en var áður
talið vera um 13½%. Hlutfallið var 21½% að meðaltali sl. þrjátíu ár
en hafði áður verið talið um 20%. Má ætla að hækkun hlutfallsins sé
að mestu vegna staðlabreytinganna.
Mannvirkjagerð jókst á síðasta ári og búast má við áframhaldandi
vexti
Atvinnuvegafjárfesting dróst saman á síðasta ári um rúm 10% en
ef tegundaskipting atvinnuvegafjárfestingar er skoðuð má sjá að þá
þróun má rekja til samdráttar í skipum og flugvélum ásamt því að fjár-
festing í vélum og tækjum í iðnaði dróst saman (mynd IV-8). Á síðustu
árum hefur fjárfesting atvinnuveganna einkennst af töluverðum sveifl-
um í fjárfestingu í skipum og flugvélum annars vegar og í orkufrekum
iðnaði hins vegar, á sama tíma og mannvirkjagerð hefur verið með
minnsta móti. Raunar dró úr þeirri fjárfestingu allt frá árinu 2006 þar
til á síðasta ári þegar fjárfesting í mannvirkjagerð og tækjum til mann-
virkjagerðar tók að vaxa á ný. Vísbendingar eru um að framhald verði
á þessum vexti, t.d. miðað við niðurstöður könnunar Capacent Gallup
meðal stjórnenda stærstu fyrirtækja landsins þar sem fyrirtæki innan
byggingargeirans hyggja frekar á fjölgun starfsmanna en fækkun og
fleiri telja að innlend eftirspurn eftir vöru og þjónustu fyrirtækjanna
innan geirans muni aukast frekar en minnka.
Fjárfesting atvinnuveganna í ár eykst en þó minna en áður var spáð
Í könnun Seðlabankans, sem gerð var meðal 102 fyrirtækja í október
sl., kemur í ljós að heldur hefur dregið úr fjárfestingaráformum þeirra
á þessu ári miðað við síðustu könnun (tafla IV-1). Það er í takt við
fjárfestingarþróunina eins og hún kemur fram í þjóðhagsreikningunum
það sem af er ári. Samkvæmt þeim sem tóku þátt í könnuninni er
fyrirhuguð aukning fjárfestingar á þessu ári um 7 prósentum minni en
fyrir um hálfu ári og eru það helst flutningar og ferðaþjónusta ásamt
verslun sem skýra þá breytingu.
Að teknu tilliti til vísbendinga úr þessari könnun og upplýsinga
um heldur minni fjárfestingu í orkufrekum iðnaði og í skipum og flug-
Mynd IV-7
Einkaneysla og kaupmáttur
ráðstöfunartekna 2000-20171
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2017
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%) Vísitala, 2005 = 100
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
80
85
90
95
100
105
110
115
Kaupmáttur ráðstöfunartekna (v. ás)
Einkaneysla (v. ás)
Hlutfall einkaneyslu og ráðstöfunartekna (h. ás)
‘16‘14‘12‘08‘02‘00 ‘10‘06‘04
Mynd IV-8
Tegundaskipting fjárfestingar
atvinnuveganna 2000-2013
Framlag til breytingar
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Skip og skipsbúnaður, flugvélar ofl.
Verksmiðju-, iðnaðarvélar og tæki
Mannvirki og tæki til jarðvinnslu og mannvirkjagerðar
Annað
Alls
-60
-40
-20
0
20
40
60
‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00
Breyting frá fyrra ári (%)