Peningamál - 05.11.2014, Blaðsíða 28

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
28
INNLENT RAUNHAGKERFI
af landsframleiðslu á hagvaxtarskeiðum en samkvæmt tekjuspá frum-
varpsins er hins vegar gert ráð fyrir að þær lækki úr liðlega 31% af
landsframleiðslu á síðasta ári í 29½% árið 2018 og skýra skattalækk-
anir lækkun hlutfallsins um u.þ.b. 1 prósentu af landsframleiðslu.5
Tekjur gætu því orðið hærri en langtímaáætlun segir til um gangi
þjóðhagsforsendur áætlunarinnar eftir. Hins vegar er nokkur óvissa
um fjármögnun skuldalækkunaraðgerða stjórnvalda, tekjur af sölu
á 30% hlut í Landsbankanum og arðgreiðslur af eignarhlut ríkisins í
þeim banka, auk hefðbundins útgjaldaþrýstings vegna launahækkana
og fjölgunar heildarvinnustunda. Allir þessir þættir gætu orðið til þess
að afkoman yrði verri.
Aðhald í ríkisfjármálum minnkar fram á næsta ár en eykst svo
aftur
Þrátt fyrir að afgangur á heildarjöfnuði muni batna á næstu árum er
útlit fyrir að það dragi úr aðhaldi ríkisfjármála fram á næsta ár áður en
það eykst á ný árið 2016. Á árabilinu 2013-2017 er áætlað að frum-
jöfnuður muni batna um 0,7 prósentur af landsframleiðslu á sama
tíma og vannýtt framleiðslugeta hverfur og framleiðsluspenna mynd-
ast (sjá síðar í þessum kafla). Frumjöfnuður leiðréttur fyrir áhrifum
hagsveiflunnar versnar um samtals 0,9 prósentur í ár og á því næsta en
batnar um 1,3 prósentur á árabilinu 2016-2017 (mynd IV-14).
Skuldir hins opinbera hafa lækkað
Skuldir hins opinbera námu 86% af landsframleiðslu í fyrra og hafa
lækkað um 10 prósentur frá því sem þær voru mestar árið 2011. Þetta
eru heldur minni skuldir en áætlað var í maí sl. þar sem nafnvirði lands-
framleiðslunnar hækkaði við staðlabreytingar þjóðhagsreikninga. Þær
eru þó enn tiltölulega háar í alþjóðlegum samanburði (mynd IV-15).
Búist er við að skuldir hins opinbera haldi áfram að lækka og að vergar
skuldir verði 70% af landsframleiðslu árið 2017 og hreinar skuldir
53% af landsframleiðslu. Samkvæmt frumvarpi um lög um opinber
fjár mál er gert ráð fyrir að hreinar skuldir verði ekki meiri en 45% af
landsframleiðslu.6
Utanríkisviðskipti og viðskiptajöfnuður
Útflutningur eykst minna á þessu ári en gert var ráð fyrir í ágúst
Gert er ráð fyrir að heildarútflutningur aukist um 3½% í ár frá fyrra
ári sem er tæplega 1 prósentu minni vöxtur en búist var við í síðustu
Peningamálum. Meginskýringin á minni vexti á árinu er 2 prósentum
minni vöxtur útflutnings á fyrri helmingi ársins en gert var ráð fyrir
í ágúst en útflutningur jókst um liðlega 3½% frá sama tíma í fyrra.
Frávikið skýrist að mestu af breytingum á stöðlum þjóðhagsreikninga,
en einnig færist skipaútflutningur yfir á seinni hluta ársins sem áður
hafði verið gert ráð fyrir á fyrri helmingi ársins. Framleiðsluþjónusta7
5. Á fjárlagagrunni samkvæmt fjáraukalögum. Tekjufærsla vegna endurmats eignarhluta í
Landsbankanum er ekki talin með.
6. Hreinar skuldir eru hér skilgreindar sem heildarskuldir, að frátöldum lífeyrisskuldbindingum
og viðskiptaskuldum og að frádregnum sjóðum og bankainnstæðum.
7. Framleiðsluþjónusta bætist við þjónustuviðskipti. Útflutningur framleiðsluþjónustu er jafn
innlenda virðisauka framleiðslunnar þegar fyrirtæki hér á landi framleiðir fyrir erlendan
aðila sem á helstu aðföng og fær fullunnu afurðina (sjá rammagrein 1).
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2017.
Heimildir: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, Fjársýsla ríkisins, Seðlabanki íslands.
Prósentur
Mynd IV-14
Breyting í hagsveifluleiðréttum frumjöfnuði
ríkissjóðs 2005-20171
-4
-3
-2
-1
0
1
2
‘17‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af VLF Prósentur
Mynd IV-13
Tekjur ríkissjóðs og framleiðsluspenna
Tekjur ríkissjóðs (v. ás)
Framleiðsluspenna (h. ás)
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
‘13‘11‘09‘07‘05’03‘01‘99‘97
Heimildir: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, Seðlabanki íslands.
Mynd IV-15
Vergar skuldir hins opinbera
Ísland 2005-2013
Skuldastaða 2013
% af VLF
0
50
100
150
200
250
Sv
íþ
jó
ð
D
an
m
ör
k
Fi
nn
la
nd
H
ol
la
nd
Þý
sk
al
an
d
K
an
ad
a
Br
et
la
nd
Fr
ak
kl
an
d
Sp
án
n
Be
lg
ía
Ba
nd
ar
ík
in
Ír
la
nd
K
ýp
ur
Po
rt
úg
al
Ít
al
ía
G
rik
kl
an
d
Ja
pa
n
20
13
20
11
20
09
20
07
20
05