Peningamál - 05.11.2014, Blaðsíða 19

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
19
PENINGASTEFNAN OG INNLENDIR
FJÁRMÁLAMARKAÐIR
vegna dómsmála um hvort verðtrygging lánsfjár í neytendasamn-
ingum sé í samræmi við íslensk lög. Ráðgefandi álit EFTA-dómstólsins
sem birt var í lok ágúst sl. um dómsmál sem rekið er fyrir Héraðsdómi
Reykjavíkur kann þó að hafa dregið eitthvað úr óvissunni.
Áhættuálag á skuldbindingar ríkissjóðs hefur lækkað lítillega
Áhættuálag samkvæmt vaxtamun á erlendum útgáfum ríkissjóðs
hafði lækkað um tæplega ½ prósentu frá miðjum ágúst til loka sept-
embermánaðar en hefur síðan þá þokast upp á við á ný samhliða
vaxandi áhættufælni á alþjóðlegum fjármálamörkuðum (mynd III-6)
(sjá umfjöllun í kafla II). Vaxtamunur á nýlegri evruútgáfu ríkissjóðs
og sambærilegu þýsku ríkisbréfi er nú um 0,2 prósentum lægri en í
ágúst og mælist 1,9 prósentur. Einnig var nýlega gerður vaxtaskipta-
samningur með það að markmiði að draga úr vaxtaáhættu og lækka
vaxtakostnað útgáfunnar. Minnkun vaxtamunar milli skuldabréfa
ríkissjóðs í Bandaríkjadölum og sambærilegra bandarískra ríkisbréfa
hefur hins vegar gengið að mestu leyti til baka og mælist hann, líkt
og í ágúst, um 1½-2 prósentur. Munurinn er tæplega 1½ prósentu
minni en í október í fyrra sem skýrist nánast eingöngu af lægri ávöxt-
unarkröfu skuldabréfa Ríkissjóðs Íslands. Skuldatryggingarálag á fimm
ára skuldbindingar ríkissjóðs mælist um 1,4% sem er svipað og það
var við útgáfu Pen inga mála í ágúst en um 0,2 prósentum lægra en í
október 2013.
Staðfesting alþjóðlega matsfyrirtækisins Standard & Poor‘s á
lánshæfiseinkunnum stóru viðskiptabankanna þriggja og nýleg breyt-
ing á lánshæfishorfum þeirra úr stöðugum í jákvæðar, ásamt fyrr-
nefnd um vaxtaskiptasamningi og lægra áhættuálagi á erlendar skuld-
bindingar ríkissjóðs, ætti að hafa jákvæð áhrif á aðgengi og vaxtakjör
sem innlendum aðilum bjóðast á alþjóðlegum fjármálamörkuðum. Á
móti kann sú hækkun sem hefur orðið á áhættuálagi bandarískra og
evrópskra fyrirtækja og banka með áþekkt lánshæfismat að hafa nei-
kvæð áhrif en ágætt samræmi hefur verið milli álagsins og vaxtakjara í
erlendum skuldabréfaútgáfum innlendra viðskiptabanka (mynd III-7).
Gengi krónunnar
Gengi krónunnar hefur verið tiltölulega stöðugt á árinu
Gengi krónunnar hefur haldist tiltölulega stöðugt frá útgáfu
Peningamála í ágúst líkt og á fyrri hluta ársins (mynd III-8). Það er nán-
ast óbreytt gagnvart viðskiptaveginni gengisvísitölu en hefur hækkað
gagnvart evru en lækkað gagnvart sterlingspundi og Bandaríkjadal.
Gengi krónunnar miðað við gengisvísitöluna er um 1½% hærra en í
ársbyrjun og u.þ.b. 6% hærra en í lok október í fyrra. Áframhaldandi
aukning í kortaveltu og komum erlendra ferðamanna til landsins með
tilheyrandi gjaldeyrisinnflæði ásamt batnandi viðskiptakjörum hefur
stutt við krónuna. Einnig hefur dregið úr gjaldeyrisviðskiptum vegna
innlendra vaxtagreiðslna til erlendra aðila og þar með úr þrýstingi
til lækkunar á genginu. Á móti hefur Seðlabankinn keypt talsvert af
erlendum gjaldeyri í reglubundnum og óreglubundnum viðskiptum
og þannig lagst gegn hækkun krónunnar og dregið úr gengissveiflum.
Hrein kaup bankans á millibankamarkaði með gjaldeyri á árinu hafa
numið rúmlega 5% af landsframleiðslu ársins 2013 (mynd III-9).
Mynd III-8
Gengi krónu gagnvart erlendum gjaldmiðlum
Daglegar tölur 3. janúar 2008 - 31. október 2014
Kr./EUR, Kr./USD, Kr./GBP
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Bandaríkjadalur (v. ás)
Evra (v. ás)
Breskt pund (v. ás)
Vísitala meðalgengis - viðskiptavog þröng (h. ás)
Vísitala
201020092008 2011 2012 2013 2014
50
90
130
170
210
250
50
100
150
200
250
300
Ma.kr. % af VLF
Mynd III-9
Viðskipti Seðlabanka Íslands á millibanka-
markaði með gjaldeyri
2010-20141
1. Gögn til og með 31. október 2014. 2. Árið 2014 miðast við VLF
ársins 2013.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Kaup á erlendum gjaldeyri (v. ás)
Sala á erlendum gjaldeyri (v. ás)
Hrein gjaldeyriskaup sem hlutfall af VLF (h. ás)²
-20
0
20
40
60
80
100
120
-1
0
1
2
3
4
5
6
20142013201220112010
30,0
12,6 20,1
-3,0 -0,5
-9,1
10,1
95,5
Mynd III-7
Áhættuálag á skuldbindingar alþjóðlegra
fyrirtækja og fjármálastofnana og íslenskra
banka1
Daglegar tölur 1. janúar 2013 - 31. október 2014
Prósentur
1. Vaxtaálag á skuldabréf útgefin í innlendum gjaldmiðli af fyrirtækjum
og fjármálastofnunum með lánshæfiseinkunn á bilinu BB+ til B-. Fyrir
íslensku bankana er miðað við vaxtaálag við útgáfu skuldabréfa í
erlendum gjaldmiðli.
Heimildir: Alþjóðagreiðslubankinn, Arion banki, Íslandsbanki,
Seðlabankinn í St. Louis.
Fyrirtæki og fjármálastofnanir í Bandaríkjunum
Fyrirtæki og fjármálastofnanir á evrusvæðinu
Íslenskir viðskiptabankar
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
20142013
Arion banki
til 3 ára í NOK
Íslandsbanki til 2 ára í EUR
Íslandsbanki til 4 ára í SEK