Peningamál - 05.11.2014, Blaðsíða 20

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
20
PENINGASTEFNAN OG INNLENDIR
FJÁRMÁLAMARKAÐIR
Peningamagn og útlán
Vöxtur peningamagns í ágætu samræmi við nafnvöxt
landsframleiðslunnar
Vítt skilgreint peningamagn (M3) jókst um 3,6% á þriðja fjórðungi
ársins miðað við sama fjórðung í fyrra en um 6,1% eftir að leiðrétt
hefur verið fyrir innlánum slitastjórna fallinna fjármálafyrirtækja og
sértækra félaga í eigu viðskiptabanka (mynd III-10).3 Vöxturinn er enn
að stærstum hluta drifinn áfram af vexti innlána fyrirtækja, einkum
þjónustufyrirtækja, en einnig sjávarútvegs- og veitufyrirtækja og fyrir-
tækja í samgöngum og flutningum. Þetta gefur vísbendingar um að
fjárfestingargeta þeirra hafi aukist en stærstur hluti fjárfestingarút-
gjalda fyrirtækja undanfarin ár virðist hafa verið fjármagnaður úr eigin
rekstri. Þá hafa innlán heimila einnig vaxið á undanförnum mánuðum
og voru um 3,7% meiri á þriðja ársfjórðungi þessa árs en á sama
fjórðungi í fyrra.
Talsvert hefur dregið úr vexti þrengra skilgreinds peningamagns
milli ára og kemur ársvöxtur peningamagns því að mestu leyti til
vegna aukinna bundinna innlána. M1 og M2 jukust um 1-2% milli
ára á þriðja fjórðungi ársins en grunnfé Seðlabankans um 12,8% að
meðtöldum innstæðubréfum útgefnum af bankanum og bundnum
innlánum fjármálafyrirtækja. Aukning milli ára er að hluta til afleiðing
aukinna gjaldeyriskaupa Seðlabankans sem hafa verið stýfð með ofan-
greindum stjórntækjum.
Vöxtur peningamagns var í ágætu samræmi við nafnvöxt lands-
framleiðslunnar á öðrum fjórðungi ársins eftir nokkru meiri vöxt á
þeim fyrsta (mynd III-11). Hann hafði hins vegar verið undir vexti
landsframleiðslunnar samfleytt frá fyrsta ársfjórðungi 2010.
Aukin útlán til fyrirtækja …
Á fyrstu níu mánuðum ársins jukust hrein ný útlán innlánsstofnana
til innlendra aðila um 4,3% miðað við sama tímabil í fyrra. Eins og
endurspeglast í samsetningu vaxtar peningamagns skýrist útlánaaukn-
ingin að mestu leyti af meiri útlánaaukningu til fyrirtækja, annarra en
eignarhaldsfélaga, einkum lána í erlendum gjaldmiðli til sjávarútvegs-
fyrirtækja og fyrirtækja í samgöngum og flutningum (mynd III-12).
Hrein ný óverðtryggð útlán til þjónustufyrirtækja og fyrirtækja í bygg-
ingar- og mannvirkjagerð hafa einnig aukist.
… en hægt hefur á nýjum útlánum til heimila
Hrein ný útlán innlánsstofnana til heimila hafa farið vaxandi á árinu
og er mánaðartakturinn nú svipaður og á miðju ári 2013 eftir að hafa
dregist talsvert saman í lok þess árs. Vöxturinn í ár kemur til vegna
aukinna verðtryggðra útlána, einkum íbúðalána, og var hlutdeild
þeirra í hreinum nýjum útlánum til heimila meiri en óverðtryggðra
lána á þriðja fjórðungi ársins. Uppsöfnuð útlánaaukning innláns-
stofnana til heimila á fyrstu níu mánuðum ársins er lítillega minni en
á sama tímabili í fyrra. Á móti hefur samdráttur útlána Íbúðalánasjóðs
aukist á árinu sem gefur til kynna að heimili séu í auknum mæli að
3. M3 leiðrétt með þessum hætti gefur réttari mynd af eyðslugetu handhafa peninga (e.
money holders) og er þar með betri mælikvarði á vítt skilgreint peningamagn.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd III-10
Samsetning peningamagns í umferð -
M3 leiðrétt1
1. ársfj. 2010 - 3. ársfj. 2014
1. Leiðrétt fyrir innlánum slitastjórna fallinna fjármálafyrirtækja og
sértækra félaga í eigu viðskiptabanka.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Heimili
Eignarhaldsfélög
Fyrirtæki
Fjármálafyrirtæki,
önnur en bankar
Annað
Peningamagn (M3
leiðrétt)
Peningamagn (M3)
-15
-10
-5
0
5
10
15
2012 2013 201420112010
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd III-11
Nafnvirði landsframleiðslu og vítt skilgreint
peningamagn
1. ársfj. 2006 - 3. ársfj. 2014
1. Áætlun Seðlabankans fyrir 3. ársfj. 2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Nafnvirði landsframleiðslu1
M3
M3 - leiðrétt
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
‘1420132012201120102009200820072006
Ma.kr. Ma.kr.
Mynd III-12
Hrein ný útlán1 innlánsstofnana til heimila
og fyrirtækja2
1. ársfj. 2013 - 3. ársfj. 2014
1. Ný útlán að frádregnum uppgreiðslum. 2. Án eignarhaldsfélaga.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Óverðtryggð
Verðtryggð
Í erlendum gjaldmiðlum
Eignaleigusamningar
Alls
Heimili Fyrirtæki
-5
0
5
10
15
20
-15
0
15
30
45
60
20142013 20142013