Skírnir - 01.01.1969, Blaðsíða 133
SKÍRNIR
DANTE Á ÍSLENZKU
127
hafði hann alveg snúið þessu við, er hann persónugerði fjallið með
því að ljó því axlir og klæði. Áhrif hvorstveggja - upplausnar sjálfs-
ins og persónugerðar fjallsins - eru þau, að Dante rennur inn í lands-
lagið, en það öðlast hins vegar siðferðilegt gildi ekki síður en raun-
verulegt.
Ljóðlínur 22-24: Þetta er fyrsta samlíkingin í kvæðinu, en Dante
notar samlíkingar í svo ríkum mæli, að þær verða að teljast í mót-
setningu við amplificatio GuSmundar, helzta stíleinkenni hans. GuS-
mundur segir: „Sem sá, er skip sitt á í öldum grafið / og einn að
landi komst, til baka lítur / og döprum augum horfir yfir hafiS.“
Dante segir: „E come quei che con lena affannata / Uscito fuor del
pelago alla riva / Si volge all’acqua perigliosa e guata.“ („Og eins
og sá sem með öndina í hálsinum hefur komizt úr hafinu upp á
ströndina, snýr sér að háskalegu hafinu og starir.“) ÞaS sem aðal-
lega vakir fyrir Dante er að lýsa hér þreytu manns, sem hefur tekizt
að synda til lands. Má vera að skipbrot sé gefið hér í skyn, en því er
ekki lýst með berum orðum. GuSmundur kemur með óþarfa skýr-
ingar, en sleppir aSalatriðinu: „che, con lena affannata“ („sá sem
með öndina í hálsinum .. .“).
Ljóðlínur 25-27: „svo leit ég yfir skóginn, þar sem þrýtur / vort
þrek, af eigin dáðum, leið að brjóta / í myrkri og neyð, - og marg-
ur farast hlýtur.“ Dante segir: „Cosi l’animo mio che ancor fuggiva,
/ Si volse indietro a rimirar lo passo, / Che non lasciö giammai per-
sona viva.“ („Svo andi minn, sem var enn á flótta, sneri við til að
sjá aftur spor, sem enginn lífs skildi nokkurn tíma eftir.“)
Ljóðlína 30: „við endurheimta orku þreyttra fóta“ - sem vikið
hefur verið að hér að framan, er algjörlega röng þýðing á ljóðlínu,
sem miklu máli skiptir. Dante segir: „Si che il pié fermo sempre era
il piú basso“ („svo að hinn fasti fótur var alltaf lægri“). Þessi
lína hefur lengi valdið Dante-fræSingum miklum heilabrotum, en
nú virðist John Freccero hafa leyst þessa gátu í grein, sem hann
kallar: „Dante’s Firm Foot and the Journey without a Guide“ og gef-
in var út í Harvard Theological Review, LII (í október ’59). Sam-
kvæmt hefðbundinni skoðun, er rekja má til Timæusar Platós, þá er
hinn fasti fótur vinstri fóturinn og pílagrímur Dantes haltrar á
vinstra fæti rétt eins og maðurinn hjá Plató, sem haltraði ævi sína á
enda af því að hann nennti ekki að mennta sig.