Skírnir - 01.01.1969, Blaðsíða 157
SKÍRNIR
ÞINGVALLAFUNDUR 1888
151
ljós, að ekki voru allir, sem árinu áður höfðu staðið að samþykkt
endurskoðaðra stj órnarskipunarlaga, eins hugar í málinu nú.
Þegar hljóðbært varð, að flutt mundi verða frumvarp til endur-
skoðaðrar stjórnarskrár, skrifuðu níu þjóðkjörnir þingmenn með
síra Þórarin Böðvarsson í broddi fylkingar undir áskorun til vænt-
anlegra flutningsmanna um að hætta við að flytja frumvarpið. Allir,
sem undir þessa áskorun skrifuðu, höfðu greitt atkvæði með hinni
endurskoðuðu stjórnarskrá 1886, nema Þorsteinn læknir Jónsson,
sem þá var ekki kominn á þing.
Þann 14. júlí fluttu Benedikt Sveinsson og fjórir þingmenn aðrir í
neðri deild frumvarp til stj órnarskipunarlaga um hin sérstaklegu
málefni íslands. Flutningsmenn ásamt Benedikt voru Þorvarður
Kjerulf, Jón Jónsson, síðar kenndur við Múla, Páll Briem og síra
Sigurður Stefánsson.
Frumvarp það, er Benedikt og samherjar hans fluttu nú, var að
meginstefnu til samhljóða stjórnarskrárfrumvarpi því, er samþykkt
hafði verið á þingunum 1885 og 1886, yfir landið skyldi skipa land-
stjóra með ráðgjöfum, sem ábyrgir skyldu vera fyrir Alþingi. En
nú voru gerðar ýmsar breytingar á frumvarpi þeirra þinga. Sumt
voru orðabreytingar og skýringarbreytingar, en einnig var um tölu-
verðar efnisbreytingar að ræða, og voru þessar helztar: í frumvarpi
þinganna 1885 og 1886 var þannig fyrir mælt, að konungur eða
landstjóri veitti embætti, viki embættismönnum frá og gæti flutt þá
úr einu embætti í annað, en samkvæmt frumvarpi því, er nú var
flutt, skyldi landstjóra falið þetta á hendur, en konungur ekki til þess
nefndur. Samkvæmt frumvarpi þinganna 1885 og 1886 átti konungur
eða landstjóri að veita leyfi og undanþágur frá lögum, en nú var
landstjóri einn til þess nefndur. Þá voru ný í þessu frumvarpi tvö
veigamikil ákvæði, sem til þess voru gerð að auka vald Alþingis
gagnvart fyrirhugaðri landsstjórn. Annað þessara ákvæða var um
bráðabirgðalög, sem gefin væru út milli þinga, að þau skyldu falla
úr gildi nema næsta Alþingi á eftir samþykkti þau. í stj órnarskránni
frá 1874 og stj órnarskrárfrumvarpi þinganna 1885 og 1886 var
aðeins ákveðið, að bráðabirgðalög skyldu lögð fyrir næsta þing eftir
að þau væru gefin út. Á sömu lund voru ákvæði grundvallarlaga
Dana um bráðabirgðalög. í Danmörku hafði stjórn Estrups beitt