Skírnir - 01.01.1969, Blaðsíða 193
SKÍRNIR
ÞINGVALLA.FUNDUR 1888
187
ýmsu leyti svo bágborinn og varhugaverSur, að tíminn væri ein-
hver hinn versti til aS leggja út í baráttu viS stjórnina.
Um síSari ástæSuna sagSi Hannes, aS landssjóSur væri nú alveg
þrotinn aS fé. Benti á 50000 króna beina skuld hans viS ríkissjóSinn,
og einnig hefSi ríkissjóSur lagt út fyrir oss liSugar 200000 krónur,
mest vegna póstávísana, sem aS vísu lægju fyrir í landssjóSi í ís-
lenzkum seSIum, en þeir væru óinnleysanlegir og ekki gjaldeyrir er-
lendis, og væri þetta því í bráSina sem bein skuld. Jafnvel þótt Dana-
stjórn gengi ekki svo langt aS heimta þegar af oss féS meS harSri
hendi, en þá væri enginn vegur aS borga skuldina, heldur neitaSi
aSeins um frekara lán, væri fjárhag vorum þó aS miklu leyti komiS
í ónýtt efni. Þar sem seSlar vorir, hér um bil hinn eini gj aldeyrir, sem
vér hefSum, væru óinnleysanlegir, gætu þeir ekki komiS aS tiIætluS-
um notum nema hægt væri aS kaupa fyrir þá póstávísanir, en þaS
yrSi ómögulegt, ef ríkissjóSur hætti aS borga út póstávísanir vorar.
Hugsanlegt væri, aS þetta kæmi fyrir, ef flanaS væri aS hvatskeyt-
legri baráttu, og væri landinu þá stofnaS í hin mestu vandræSi.
HvaSa skoSun sem menn hefSu um endurskoSunina, væri heppileg-
ast aS bíSa í bráSina, þangaS til búiS væri aS bæta hag landssjóSs-
ins. Og þótt menn teldu fært aS fylla landssjóSinn aftur meS nýjum
sköttum, þyrfti líka tíma þangaS til ný tolla eSa skattalög gætu
verkaS, og því væri hyggilegt aS bíSa, til þess aS hafa eitthvaS fyrir
hendi til baráttunnar, ef til kæmi.
Þá vék ræSumaSur aS þeirri ástæSu, sem hann nefndi fyrr, aS
stjórnarskrármáliS væri ekki nægilega hugsaS. KvaSst vona, aS
menn sæju, þegar vandlega væri gáS aS frumvarpinu á þinginu 1887,
aS hiS heppilegasta form væri ekki fundiS enn. Slíkt frumvarp sem
þetta mundi enginn konungur í nokkuru landi skrifa undir, því aS
þaS, sem fram á væri fariS, væri í rauninni lýSveldi meS grímu.
Oll völdin ættu í rauninni aS verSa í höndum þingsins, sem ætti allt
aS vera þjóSkjöriS.
Þótt í frumvarpinu stæSi, aS umboSsvaldiS væri hjá konungi,
þá væri í rauninni ekki svo, því aS landstjórinn hefSi stjórnarskrár-
umboS til aS beita því öllu. Hlutdeild konungs í löggj afarvaldinu
væri sama sem engin, því aS hann gæti ekki fellt úr gildi lög frá
þinginu, sem landstjóri hefSi skrifaS undir, og konungur gæti naum-