Þjóðmál - 01.06.2009, Side 38

36 Þjóðmál SUmAR 2009
Skuldabréf að eilífu!
Í töflu 4 (neðst á bls. 35) má sjá að nettó­skuldir sjávarútvegsins hafa vaxið úr 290
krónum á hvert þorskígildi í 370 krónur eða
um rúm 4% á ári. Er það mikið eða lítið?
Til að skilja samhengið þar þarf augljós lega
að kanna hve langan tíma tekur að greiða
upp nettó skuldir greinarinnar. Greiðslu get­
an sveiflast mikið frá ári til árs og þar skiptir
árferðið mestu máli. Eitt árið er slæmt, ann­
að gott. Mest var greiðslugetan árið 2001
en miðað við þá afkomu hefði tekið 7 ár
að greiða upp nettóskuldirnar. Lengst hefði
tekið að greiða skuldirnar upp ef afkoman
árið 2004 hefði verið lögð til grund vallar
eða 24 ár. Að meðaltali hefði það tekið
fyrirtækin 15 ár að greiða upp skuldir sínar,
sem er auðvitað ekki svo slæmt.2
Ef við nú könnum áhrif af fyrningu afla­
heimilda að gefinni forsendu um kostnað
af henni breytist myndin allverulega (sjá
töflu 5 hér að ofan). Áhrifin eru að sjálf­
sögðu minnst í upphafi, þegar einungis
2 Í umræðu um skuldir og greiðslugetu er hér talað
um nettóskuldir, þ.e.a.s. heildarskuldir að frádregnum
veltufjármunum. Í umfjöllun hef ég einnig talað um
heildarskuldir. Ef miðað er við heildarskuldir tók
það sjávarútveginn18 ár að greiða þær upp að gefnum
niðurstöðum ársreikninga sem kannaðir voru.
5% eru tekin. Þá er árafjöldi uppgreiðslu
nettóskulda 7 eftir sem áður. En að gefinni
afkomu árið 2004 hefði það tekið 78 ár að
greiða upp skuldirnar í stað 24 ára og þá er
einungis búið að fyrna 20% heimildanna.
Í lok tímabilsins, að gefinni afkomu og
fyrningu ársins 2007, hefði það tekið 40
ár að greiða upp nettóskuldir í stað 15 ára
og þá hafa einungis 35% aflaheimilda verið
fyrnd!
Það ætti því hverjum manni að vera ljóst
hversu gríðarleg og alvarleg áhrif skattlagn­
ing af þessum toga hefur. Með öðrum
orðum, um leið og fyrningarleiðin verður
farin, miðað við að gjald á hvert þorsk ígildi
verði áfram eins og það er í niður stöðum
ársreikninga, þurfa sjávar útvegsfyrir tækin í
heild að semja við bankana um að gefa út
skuldabréf sem vara að eilífu, þ.e.a.s. verða
aldrei greidd. Þau standa frammi fyrir því
að geta ekki greitt skuldir sínar.
Áhrif á verðmæti sjávarútvegsins í hönd­
um núverandi eigenda yrðu mikil og koma
umsvifalaust fram. Fyrirtæki sem geta ekki
greitt það sem þau skulda eru að sjálfsögðu
verðlaus – og í sjálfu sér ástæðulaust að ræða
frekar um hvaða afleiðingar slíkt hefði fyrir
atvinnugreinina alla eða atvinnurekstur í
landinu yfirleitt.
_________________
TAFLA 5
Kennitölur greinarinnar
á þorskígildi 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Meðaltal
Nettóskuldir á þorskígildi 290 265 214 253 313 370 370 296
Frjálst fjárflæði með
5% fyrningu á ári 40 27 8 3 5 22 9
Ár sem tekur að greiða upp
nettóskuldir 7 10 27 78 58 17 40