Þjóðmál - 01.03.2013, Side 51

50 Þjóðmál voR 2013
bréfanna var á genginu 26 .9 Að auki samdi
Landsbankinn um sölurétt á allt að 21,4% af
hlutafé bankans í VÍS til S-hópsins . Daginn
eftir tryggði bankinn sér nægjanlegt hlutafé
í VÍS til að geta staðið við skuldbindingar
söluréttarins, ef til hans kæmi, þegar hann
keypti af ótilgreindum aðila eignarhlut sem
nam 7,68% af hlutafé VÍS .10 Úr varð að
sölurétturinn var nýttur og seldi bankinn
S-hópsfélögunum um 21% af hlutafé VÍS
til viðbótar í byrjun febrúar 2003 . Samtals
nam andvirði hlutafjárkaupa S-hópsins
af Landsbankanum um sex milljörðum
króna .11
Ekki voru allir sáttir við þessi viðskipti,
sérstaklega ekki Björgólfur Thor Björg-
ólfsson, sem þá ræddi við ríkið um kaup
á Landsbankanum . Hann sagði í samtali
við Morgunblaðið að „víst [sé] að ekki
hafi verið leitað eftir öðrum kaupanda
að þessum hlut, til dæmis erlendum sem
kynni að hafa haft áhuga“ .12 Sökum þess
væri verðmæti bréfanna minna en ella að
hans mati . Björgólfur taldi að jafnræðis
hefði ekki verið gætt af hálfu Landsbankans
við sölu á hlutnum . „Hann er bara seldur
einum hópi en ekki auglýstur til sölu, að
minnsta kosti ekki beint,“ var haft eftir
honum . Björgólfur fól lögmanni sínum
að senda bréf til Framkvæmdanefndar um
9 Gengið kemur fram í þeim afritum af kaupsamningum
sölunnar sem höfundur hefur undir höndum . Rétt er
að taka fram að höfundi var af hálfu bankans synjað um
aðgang að skjölum í skjalasafni Landsbankans tengdum
umfjöllunarefni greinarinnar, s .s . fundargerðum, bréfum og
kaupsamningum .
10 Vef . „Vátryggingafélag Íslands — Flöggun frá
Landsbanka Íslands hf . í Vís hf . Flokkur: Flagganir“, www .
news .icex .is, 30 . ágúst 2002, sótt í janúar 2013 .
11 Vef . „Vátryggingafélag Íslands — Flöggun frá
Landsbanka Íslands hf . í Vís hf . Flokkur: Flagganir“,
www .news .icex .is, 4 . febrúar 2003, sótt í janúar 2013;
Vef . „Vátryggingafélag Íslands – Landsbanki Íslands hf .
selur hlutabréf í Vátryggingafélagi Íslands hf . Flokkur:
Flagganir Fyrirtækjafréttir“, www .news .icex .is, 29 . ágúst
2002, sótt í janúar 2013; „Landsbankinn selur 27% í VÍS“,
Morgunblaðið 30 . ágúst 2002, bls . 17 .
12 „Tímasetning á sölu eignarhlutar í VÍS gagnrýnd“,
Morgunblaðið 31 . ágúst 2002, bls . 10 .
einkavæðingu í framhaldinu þar sem spurt
var hvort nefndinni hefði verið kunnugt
um söluna .13 Í svarbréfi frá nefndinni kom
fram að henni hefði ekki verið kunnugt um
viðskiptin .14 Síðar tók Ríkisendurskoðun
afstöðu til þessarar gagnrýni Björgólfs og
sagði hana ósanngjarna .15
Forráðamenn Landsbankans voru á hinn
bóginn ánægðir með söluna . Bankastjóri hans
og fráfarandi fulltrúi í stjórn VÍS, Halldór J .
Kristjánsson, sagði til að mynda í samtali við
Morgunblaðið að með sölunni væri bankinn
að vinna samkvæmt því lang tímamarkmiði að
„minnka fjár bind ingu“ sína í VÍS . „Þarna gafst
okkur færi á að losa um alla fjárbindinguna
í vá trygginga starfseminni og einbeita okkur
að líf tryggingarþætti samstarfsins,“ sagði
Halldór .16 „Þegar sá kostur var í stöðunni þá
töld um við það vera mjög skynsamlegt fyrir
bank ann að einbeita sér alfarið að starfsemi
Lífís, en líftryggingareksturinn fellur vel
að starfsemi bankans .“ Halldór leyndi þó
13 Tölvuskeyti Þórunnar Guðmundsdóttur fyrir hönd
Björgólfs Thors Björgólfssonar, Björgólfs Guðmundssonar
og Magnúsar Þorsteinssonar til Ólafs Davíðssonar
(formanns Framkvæmdanefndar um einkavæðingu), dags .
29 . ágúst 2002 . Af vef Björgólfs Thors Björgólfssonar
(www .btb .is) > Einkavæðing bankanna > Ferill
einkavæðingar > VÍS selt óvænt [sótt í janúar 2013] .
14 Bréf Skarphéðins Bergs Steinarssonar fyrir hönd
Framkvæmdanefndar um einkavæðingu til Ólafs
Haraldssonar (lögmanns Björgólfs Thors Björgólfssonar,
Björgólfs Guðmundssonar og Magnúsar Þorsteinssonar),
dags . 30 . ágúst 2002 . Af vef Björgólfs Thors Björgólfssonar
(www .btb .is) > Einkavæðing bankanna > Ferill
einkavæðingar > Einkavæðinganefnd vissi ekki af sölu VÍS
[sótt í janúar 2013] .
15 Afstaða ríkisendurskoðanda kom fram í úttekt á
framkvæmd einkavæðingarverkefna á árunum 1998–2003 .
Þar sagði: „Sala Landsbankans á umtalsverðum hlut sínum
í VÍS í lok ágúst s .l . hafði að mati Ríkisendurskoðunar
óheppileg áhrif á söluferlið og var til þess fallin að
vekja tortryggni . Þessi sala var hins vegar hvorki á valdi
framkvæmdanefndarinnar né ráðherranefndarinnar og
því er bersýnilega ósanngjarnt að beina gagnrýni vegna
sölu bankans á hlutnum í VÍS að þessum aðilum .“ Sjá
Einkavæðing helstu ríkisfyrirtækja árin 1998–2003 .
Ríkisendurskoðun (des . 2003), bls . 94 .
16 Hér vísar hann í eignaraðild Landsbankans að
Líftryggingafélagi Íslands hf ., sem bankinn átti 50% í
ásamt VÍS og Eignarhaldsfélaginu Andvöku .