Vikan - 11.01.1990, Blaðsíða 22

VIKAN í RÓM
Það er aðallega út af þessu sem við vilj-
um fá raímagnið, segir mér ung kona, og
fyrir sjónvörpin. Helvíti skítt að geta ekki
horft á sjónvarp.
Svo skella þau augnablik tónlistinni á og
hún er svo óskyld arfleifð þeirra sem verið
getur. Þau taka nokkur tvistspor í sandin-
um og hætta svo. Ljósið slokknar í augum
1 j ósmy ndadrengsins.
En nú, loksins, kemur aðvífandi í gervi
ungrar konu allt það sem okkur dreymdi
um. Ég finn hvernig rómantíkin reynir
krampakennda upprisu innra með mér.
Og ljósmyndadrengurinn, hann er gjör-
samlega glataður frá fyrsta augnabliki.
Hún er ekki aðeins falleg. Augun loga af
lífl, yndisþokkanum stafar af henni, hún
sameinar þetta villta, dýrslega, þetta tign-
arlega og óbugandi, þetta mannlega og
vitsmunalega. Hún er þjóðsagan lifandi
komin.
Hún talar mun betri ítölsku en félagar
hennar og það eitt er nokkuð merkilegt
því hún kann ekki að lesa og hefúr ekki
notið sjónvarps þetta eina og hálfa ár sem
hún hefur verið hér. Ennfremur talar hún
þýsku eftir stutta dvöl í Þýskalandi og
sveinninn nær í fyrsta skipti tjásambandi
við fólkið.
Það er hún sem segir okkur eitthvað um
þau flakkarana. Sjálf er hún „kynblending-
ur“, móðir hennar var Júgóslavi en faðir
hennar sígauni. Hann gafst upp á flakkinu
og býr núna í íbúð í Júgóslavíu. Hún segir
það eins og aðrir segðu Pabbi minn er í
stállunga. Hún kallar föður sinn mennta-
mann en ég veit ekki við hvað hún miðar,
þær konurnar kunna ekki að lesa.
Á hverju lifið þið? spyr ég.
O, segir hún, mennirnir vinna.
Við hvað? spyr ég því þarna stöndum
við í miðjum vinnutíma og ekki annað að
sjá en allir karlmennirnir séu heima og
spariklæddir líka.
O, svona hitt og þetta.
Eins og?
Mmmm — margir vinna við listiðnað. Og
nú fækkar skýringum nema hvað gefið er í
skyn að þeir vinni eitthvað flúrað í járn. Ég
trúi því strax, eftir hundrað handabönd
hef ég ekki haldið um eitt einasta sigg
nema í lófúm kvennanna.
Börnin fæðast öll í kampinum. Hópur-
inn hefur ljósmóður en ef eitthvað fer úr-
skeiðis er farið með konurnar á sjúkrahús.
Raddblærinn gefúr þó í skyn að sjúkrahús
og læknar séu ekki misnotuð og ég held
kannski að úrskeiðis á minn mælikvarða sé
allt annað og minna en úrskeiðis hjá þeim.
Ég reyni að spyrja hvort börnin séu bólu-
sett, sem fyrir okkur er fýrsta skrefið í átt
til siðmenningar. Hún skilur ekki orðið
bólusetning. Þá hefúr hún tæplega farið
mikið með börnin sín þrjú í þær aðgerðir.
Hver, spyr ég að síðustu, er tannlæknir-
inn ykkar? Þetta atriði hefúr lengi ert for-
vitni mína. Flakkararnir eru með góðar
tennur, sést hvergi skemmd eða viðgerð.
En innan um þessar ágætistennur má sjá
eina, tvær og allt að tuttugu skærgular
gulltennur, allar að sjá af sömu lengd og
lögun. Hér í landi hvítra er guilkróna loka-
úrræði og sá sem skartar henni er yfirleitt
ekki með allar hinar tennurnar heilar. Er
það sem mig grunar að flakkararnir séu
ekkert að vasast í fyllingum heldur með-
höndli hverja tannskemmd með endan-
legri lausn, guilkrónu?
Hvað er tannlæknir? spyr hún á móti.
Maður sem lagar tennur sem skemmast.
Tannlæknirinn okkar, segir hún hiklaust
með nýja orðaforðanum, er í Júgóslavíu.
Hann er gullsmiður. Við komum með gull-
ið og hann smíðar tennurnar.
Ég lýsi ekki tilfinningum mínum. Jú,
annars: Þetta minnti mig á miðaldir þegar
rakarar voru líka læknar og geymdu blóð-
sugur í krukkunni við hliðina á greiðun-
um. Og þetta er ekkert ofsa góður gull-
smiður heldur því hann á aðeins eitt
steypumót fyrir tennur og yfirborð þeirra
er undarlega kornótt þó þær séu fægðar.
Og hver ætli það sé sem sargar tönnina
niður í gullkrónuna og er deyfing viðhöfð?
Við þessu fæst ekkert svar og ég giska á að
tannaðgerðir fari fram á svipaðan hátt og
feðingar, allt heimilisiðnaður.
Þessum tannvísindakafla má ljúka á því
að þetta vel tennta fólk hættir að vera það
um fertugt þegar um konurnar er að ræða.
Þær eru margar staktenntar og kemur ef-
laust hvort tveggja til, tollurinn sem barn-
eignirnar taka og illa gerðar gullkrónur á
unga aldri. Tannhirða kemur málinu lítið
við því ekki var einn einasta tannbursta að
sjá í öllum búðunum.
í sumum hjólhýsum var hægt að elda
innandyra, en skortur er á nútímalegum
eldhúsáhöldum.
Eftirmáli
Skyndilega varð breyting á andrúmsloft-
inu í kampinum. Eiginmaður þessarar
giæsilegu og greindu konu, því hún var
hvort tveggja, er mættur á vettvang og er
fokillur yfir athyglinni sem við sýnum
henni. Úlfúðin breiðir úr sér og ég fæ á
þriðja tug morðhótana. Ef ljósmyndarinn
sendir ekki myndirnar eru dagar mínir
taldir.
Nú er ég farin, sagði ég. Þú getur orðið
eftir ef þú vilt, en hún er gift og fjölkvænið
á aðeins við um karlmennina.
Drengurinn drattast upp slakkann. Hann
er tregur til að yfirgefa þessa draumsýn en
kominn upp á brúna fer hann raunsæis-
kast, lítur yfir kampinn og umlar að þetta
sé á sinn hátt alveg unaðslegt líf, en af-
spyrnu skítugt.
Og víst er það að aldregi hefúr víxill fall-
ið á þetta fólk. Húsaleigan hækkar ekki,
skattstjóri skrifar því ekki, það á ekki
þvottavélar sem bila, börnin þess falla ekki
á prófúm; það býr við fullkomið öryggi
hins algera öry’ggisleysis.
Aftur á móti varð mér á að klappa á koll-
inn á stúlkubarni og þar sem hárið á henni
hafði verið litað með henna gat ég séð á
vextinum í hársrótinni að það gátu ekki
verið nema sex vikur síðan hárið hafði síð-
ast verið þvegið. En ég hefði ekki trúað því
að óreyndu að hár gæti orðið svona
skítugt á svo skömmum tíma.
Húsvagnarnir eru ókyntir, sumir eiga
olíuofna en ekki allir. Veikindi, tannpína,
slys, allt fer að hafa sína náttúrlegu fram-
vindu. Það var ekki ein einasta manneskja
í kampinum yfir fimmtugt. Fólkið lyktar af
skít, súrri þungri lykt sem stundum er dí-
sætur rotnunarkeimur af að auki. Það vakti
því athygli okkar þegar við komum inn í
húsvagnana að þar var enginn ódaunn. Og
þó var greinilega sofið lakalaust á dýnun-
um. Kannski er þar að finna skýringu á
dýnumergðinni, þau skipta bara um dýnu
þegar aðrir skipta um lak. Það hjálpar að
22 VIKAN l.TBL.1990