Tíminn - 24.12.1956, Blaðsíða 6

6
* JDLABLAÐ TÍMANS 1956 ★
Lestarferð
Issand
\
i
|
i
f
\
>

f
j
r
i
i.
f
\
I
í
í
<
í
★ Efíir Benedikt Signrdssosí7 bóoda
★ í Carímstiiiigu á HóisfJölSum
að, sem kemur mér til að
skrifa um þessa ferð, er í
fyrsta lagi það, að hinar erfiðu
ferðir með hesta, sem farnar voru
af Hólsfjöllum til Kópaskers, og
einnig til Vopnafjarðar, eru nú óð-
um að falla í gleymsku. Þeim mönn-
um, sem muna þær ferðir bezt,
fækkar stöðugt. Leiðin yfir Hóls-
sand til Kópaskers er um 85 km.
Svipuð er vegalengdin til Vopna-
fjarðar, þegar farið er um Dimma-
fjallgarð eða Haugsfjallgarð, sú
leið er erfiðari sökum bratta og
gróðurleysis. En Kópasker hefir
lengi verið aðal verzlunarstaður
Hólsfjöllunga.
Vegur yfir Hólssand var ruddur
sumarið 1930, og þá um haustið
var bifreið ekið yfir sandinn í
fyrsta sinn. Það er tæplega hægt að
lýsa þeim fögnuði, sem það vakti,
er fyrstu bílarnir, hlaðnir vörum,
komu yfir Hólssand og leystu þar
með af hólmi okkar þarfa þjón
hestinn, sem hefir um aldaraðir
borið, á sínu sterka baki, björg í
bú íslenzkra bænda.
Lestaferðir Fjöllunga voru
ekki farnar að vorinu fyrr
en heiðarvegir voru þurrir, og kom-
inn góður gróður. Var það sjaldan
fyrr en upp úr miðjum júní, þá
var fyrsta ferðin farin. Ullarferðin
var svo farin eins snemma í júlí
og hægt var, því að venjulega byrj-
aði sláttur ekki fyrr en að þeirri
ferð lokinni. Vörur til vetrarins
voru sóttar um mánaðarmót ágúst
—sept. og var lagt kapp á, að draga
ekki þá flutninga til haustsins, því
að yfirleitt áttu bændur fullt í
fangi með að koma heim slátrum
sínum í einni ferð, sem þá voru öll
flutt heim, sökum þess, að enginn
markaður var fyrir þau. Yfirleitt
fóru flestir bændur fjórar lesta-
ferðir yfir sumariö. En ef bygging-
arefni þurfti að flytja, voru farnar
auka ferðir. Svo var venja að fara
eina sleðaferð um miðjan vetur.
Veturinn frá áramótum til sum-
armála árið 1930 var mjög harður,
svo að jarðbann var þá að mestu
hér á Hólsfjöllum. En vorið var ein-
muna gott, góða tíðin hófst með
sumri og hélzt óslitin allt vorið til
hvítasunnu, sem var 7. júní. Var
því orðið mjög vel gróið eftir því
sem gerist á þeim tíma. í vikunni
fyrir hvítasunnu talaði vegamála-
stjóri í síma við föður minn, Sigurð
Kristjánsson Grímsstöðum. —
Skýrði vegamálastjóri frá því, að
sendur hefði verið bátur með
strandferðaskipi til Kópaskers, sem
þyrfti að komast í Möðrudal að
Jökulsá við Ferjufjall og það sem
allra fyrst. Alþingishátíðin var þá
ákveðin á Þingvöllum, og gert ráð
fyrir, að Austfirðingar mundu vilja
fara fornar slóðir til Þingvalla. Er
þetta sú leið, er Austfirðingar riðu
til þings fyrrum. Faðir minn tók
að sér flutninginn á bátnum, og
óskaði eftir því, að við bræðurnir,
sem þá vorum tveir heima, Páll
heitinn og ég, sæum um hann. Vild-
um við þá fara lestaferð um leið.
Var nú hægt að fá vörur fluttar á
bílum írá Kópaskeri í Austara-
Land í Öxarfirði. Þangað varð bíl-
fært sumarið 1928.
Á Grímsstöðum var þríbýli og var
venja að fara frá öllum búum sam-
tímia og einnig frá Grundarhóli,
næsta bæ. Tóku menn nú saman
ráð sín og ákváðu að leggja af stað
í lestaferð að morgni annars hvíta-
sunnudags, sem eins og fyrr var
sagt, bar þá uppá 8. júní. En nú
var svo naumur timi, að síma varð
til Kópaskers vörupöntun fyrir öll
búin, og fá vörurnar fluttar í Aust-
ara-Land, og einnig bátinn, þ\d að
eingöngu yar þaö fyrir hann, sem
ferðinni var flýtt. Ekki máttu Aust-
firðingar bíða við Jökulsá.
Var nú ferðin undirbúin, hestar
járnaðlr, en reiðingar allir tilbún-
ir fyrr um vorið, eins og venja var.
Virtist þetta allt horfa vel við, kom-
inn góður gróður, en Hólssandur
kannske ekki í bezta lagi þurr. í
þessa ferð fórum við fimm menn,
með 39 hesta. Viö Páll fyrir föður
okkar, annar sem lestamaður, en
hinn skyldi sjá um bátinn. En frá
hinum búunum hér fóru þeir bænd-
ur sjálfir föðurbræður okkar, Karl
og Ingólfur. Ingólfur er dáinn fyrir
nokkrum árum. Á Grundarhóli bjó
þá einnig föðurbróðir okkar, Kjart-
an. Fyrir hann fór Gunnlaugur
Antonsson, nú bóndi í Miðfirði í
Skeggjastaðahreppi. Karl býr enn
hér á Grímsstöðum.
Grímsstaðir á Fjöllum 1906. — (Ljósmynd: Bárður Sigurðsson).
f\r‘
Benedikt Sigurðsson.
Annan í hvítasunnu voru
menn snemma á fótum, því
að ráðgert var, að við yrðum komn-
ir í Austara-Land um miðjan dag,
þar ætluðum við að hvíla hestana
fram á kvöld, og fara til baka um
nóttina. Um morguninn kl. 6, er
risið var úr rekkju, var allra feg-
ursta veður, heiðríkja og blíðalogn,
hvergi skýhnoðri sjáanlegur.Herðu-
breið blasti við í allri sinni tign,
eins og hún skartar fegurst með
sína hvítu slæðu á herðum. Hugð-
um við gott til ferðarinnar og vor-
um glaðir við að búa af stað, sáum
ekkert nema sólskin framundan.
Enginn gat gert sér í hugarlund
þá ægilegu veðurbreytingu, sem
var í aðsigi, enda hafði þessi ferð
aldrei verið farin, hefði Jón Ey-
þórsson þá verið farinn að senda
okkur sínar ágætu veðurspár. Við
lögðum ekki af stað fyrr en kl. 9
— ★ —
Bárður Sigurðsson,
bóndi og Ijósmyndari
Með 'þessari grein Benedikts
Stgurðssonar á Grimsstöðum eru
nokkrar myndir, sem t.eknar eru
af Bárði Sigurðssyni bónda..og
landnema á Höfða við Mývátn.
Bárður var áhugamaður um
Ijósmyndagerð, tók myndir . af
nágrönnum sínum og öðrum,. er
til hans leituðu, og lagði mikha
áherzlu á myndagerð úr atvinnu
lífinu, einkum til sveita. Mynda-
safn hans er því mjög merkileg
heimild. Myndir þœr, sem hér
birtast, eru um 50 ára gamlar og
úr safni Bárðar. Edvard Sigur-
geirsson Ijósmyndari á Akureyri
á allt safn Bárðar og hefur góð-
fúslega Ijáð Tímanum þessar
myndir. Safnið er allt skráð og
merkt. Er þar fjöldi mynda af
þingeysku fólki og atvinnulífs-
og landslagsmyndir. Mun sq.fn
þetta verða talið hið merkasta,
er timar llöa.