Tíminn - 03.07.1964, Blaðsíða 14

Tryggvi Sveinhjörnsson
F. 24.10. 1891 — D. 28.5. 1964
Lát Tryggva kom ekki á óvart.
Hann hafði lengið búið við van-
Iheilsu, og hrakaði stöðugt. Þeg-
ar óg kvaddi hann á s.l. sumri,
sagði hann eitthvað á þá leið, að^
nú myndum við ekki spjalla oft-
ar «aman héma megin grafar.
Ilann hafði misst elskulega
konu sína, Bodil, fyrir tæpum
tveim árum, og hann hafði mikið
til misst sjónina, og hvort tveggja
var honum þungbært. Ýmis önnur
vonbrigði í lífinu settu spor í hið
næma og tilfinningaríka sálarlíf
hans, og hin síðari ár voru oft
dauf og dapurleg. En það er gott
að hugsa til áranna, þegar Tryggvi
og Bodil voru hraust og kát. Dá-
samlegar manneskjur, sem unnu
bllu, sem fagurt var og vildu öll-
»m vel. Mér er einkum í huga dýr-
iegir vordagar fyrir 25 árum, þeg-
W ég, óþroskuð unglingstelpa, fór
fyrst úr föðurhúsum til útlanda.
Þá tók Tryggvi á mófi mér við
skipshlið, vafði mig örmum, og
allt hið framandi í stórborginni
og ógnvekjandi fékk strax annan
blæ — ég var í höndum vina.
Hann lét það verða sitt fyrsta verk
að fara með mig í Konunglega leik
húsið, en það er kvöld, sem aldrei
gleymfst. Tryggvi elskaði leikh;s-
ið og átti þar margar hamingju-
stundir. Alltaf síðan átti ég hann
að vini og alltaf reyndist hann
sannur vinur, traustur og heill með
lifandi áhuga á velferð minni og
minna.
í „Mosanum'* í Farum áttu þau
Bodil og Tryggvi elskulegt heim-
ili. Fyrsta daginn, sem ég dvaldi
á heimili þeirra, tók Bodil mig sér
við hönd og leiddi mig um skóg-
inn. Þetta var í apríl, og trén voru
enn ekki laufguð, en anemónurn-
ar, hin litlu, viðkvæmu vorblóm,
þöktu jörðina, svo að hún var
næstum hvít á að líta. Hún teyg-
aði að sér gróðrarilminn, gældi við
greinarnar, sem voru að því komn-
ar að breiða úr blöðum sínum, og
sagði mér Jrá lífi anemónanna,
sem bera blóm fyrstu vordagana
en deyja strax og skógurinn laufg-
ast og tekur frá þeim sólarljósið
og birtuna. „Anna, jeg elsker min
skov!" sagði hún og Ijómaði af
gleði.
Nú eru þau bæði horfin af sjón-
arsviðinu, Tryggvi og Bodil. Horf-
in heim í „Mosann" þar sem þau
áttu saman öll hin góðu og fallegu
ár.
Með vinum og Vandamönnúm
lifir minning um gott fólk, fólk,
sem unni fögrum listum og kunni
að njóta þess, sem fagurt var og
gott, hvort heldur var í leikhúsum
eða konsertsölum eða heima hjá
sér meðal vina — eða bara ein
saman með góða bók eða á gangi
í fagurri náttúru. Þau komu sitt
úr hvorri átt — hann frá nyrztu
byggðum íslands en hún frá frjó-
sömum byggðum ættlands síns,
Danmerkur, og eyddu ævinni sam-
’ an í „Mosanum" í Farum.
| Margir munu verða til þess að
minnast Tryggva nú, þegar hann
J er allur. Hann var af traustu
bændafólki úr Svarfaðardal, hann
var rithöfundur, hann var braut-
ryðjandi í íslenzku utanríkisþjón-
'ustunni, sem hann helgaði ævina
Jalla og margt margt fleira mætti
telja, en þessum línum er aðeins
ætlað að vera lítil kveðja og þökk
, til góðs vinar og frænda Tryggva
Sveinbjörnssonar og konu hans
J Bodil.
Minningin um þessi góðu og gáf-
uðu hjón mun lengi lifa í hjört-
um þeirra, sem þekktu þau.
■
Anma Snonradóttir
Jéhanna A. Bjarnadóttir
Þú hefur siglt um sollinn ál,
sinnt ei um að kvarta,
með geisla í auga, gleði í sál
og gullið skírt í hjarta.
Theódóra Thoroddsen.
L
JÓHANNA ANDREA Bjama-
dóttir var fædd fyrsta sunnudag
í góu, 24. febr. 1878 að Geirakoti,
Sandvíkurhreppi. Lézt á heimili
sínu 25. marz 1964, fullra 86 ára.
Faðir hennar var Bjarni bóndi,
Geirakoti, sonur Guðmundar
bónda Litlu-Sandvík, Brynjúlfs-
sonar bónda þar, Bjarnasonar
bónda Bíldsfelli, Sæmundss., lög-
réttum. og fræðimanns, Ölves-
vatni, Grafningi, Gizurarsonar lög
réttumanns, Valdastöðum, Kjós,
Guðmundssonar. Bjarni í Geira-
koti var bróðir Þórvarðs í Sand-
vík, afa Lýðs Guðmundarsonar,
oddvita þar.
Systir Bjarna og Þórvarðs var
Þóra móðir Símonar bónda, Sel-
fossi, föður Gunnars bónda þar,
föður Gunnars yngra, er nú býr
þar. Kona Guðmundar og móðir
Bjarna var Vigdís Bjarnadóttir,
bónda Sviðugörðum 1816, Orms-
sonar, Hamri, Flóa, Arnþórsson-
ar og Þóru Sverrisdóttur bónda
Raufarfelli, Eyjafjöllum dr. í
Þjórsá 1800 Jónssonar, Steinsmýri
Syðri-Leiðvallarhreppi Sverrisson
ar bónda þar 1703 Jónssonar. Kona
Orms og móðir Bjarna var Guð-
rún Pétursdóttir bónda Nesi, Sel
vogi, Sigurðarsonar Hjalla, Ölfusi
1703 Loftssonar. Var Guðrún syst
ir Sigurðar Sigurðssonar Vorsabæ,
Flóa, föður Bjarna riddara Sivert-
■ sens kaupm. Hafnarfirði. Er þessi
ættbálkur fjölmennur og auðrak-
:nn til virðinga og valdamanna
fyrri alda.
Móðir Jóhönnu Bjarnadóttur var
Stefanía Einarsdóttir umboðsm.,
Kallaðarnesi, Ingimundarsonar,
bónda Arnarstöðum Flóa, d. 1862,
65 ára Jónsson bónda Óseyrarnesi
og Selfossi, d. 1855, 88 ára, Símon-
arsonar Sandvík, Eyjólfssonar
sterka Litla-Hrauni, þess er glímdi
við blámanninn, Símonarsonar. —
Kona Jóns og móðir Ingimundar
var ^Guðrún, d. 1837, 68 ára,
Snorradóttir bónda Kakkarhjá-
leigu Knútssonar Snorrasonar og
Þóru Bergsdóttur bónda Bratts-
holti, hins kynsæla, Sturlaugsson-
ar, Óiafssonar, er var sonarsonur
Teits sterka í Auðsholti, Gíslason-
ar, Yopna-Teits.
Kona Einars úmboðsm. og móð-
ir Stefaníu var Guðný Stefánsd.
prests, Sóiheimaþingum Stefáns-
sonar prests, Stóra-Núpi, Þorsteins
sonar prests, Krossi, Stefánssonar
og Kristínar Ólafsdóttur aðstoð-
arprests Sólheimaþingum Árnason
ar prests Holti Sigurðarsonar
prests þar Jfónssonar af Stein-
gríms-ætt. Systir Ólafs aðst.pr. var
Valgerður Árnadóttir kona Gunn-
laugs Briems sýslumanns, Grund.
Bróðir Kristínar var Þórður hrstj.
Steinsholti Gnúpv.h. faðir Stefáns
föður Bjarna föður Einars Stein-
dórs bankafulltrúa, Selfossi.
Af þessari stuttu ættfærslu
verður séð, hversu vítt ættarræt-
ur Jóhönnu Bjarnadóttur standa í
héraði. Nægir þetta þeim, er í ætt
fræðimörkina yrkja.
II.
Jóhanna Bjarnadóttir var fóstr-
uð í föðurgarði. Hún var há og
grönn, dökkhærð, bláeyg og bros-
mild. Þótti væn kona og kvenkost
ur góður. Ung giftist hún Sigur-
geiri bónda Selfossi II, Arnbjarn-
arsyni Þórarinssonar og Guðrún-
ar Magnúsdóttur bónda Reykjavöll
um Símonarsonar. Bjuggu þau á
Selfossi í meira en hálfa öld við
góðar bjargálnir og mikla mann
heill. Þeim hjónum varð fjögurra
barna auðið, er á legg komust. —
Þau eru: Arnbjörn kennari og síð-
ar kaupmaður á Seifossi, Bjarni
bóndi Selfossi eftir föður sinn,
Höskuldur Guðjón starfsmaður
Kf Árnesinga og Guðrún ógefin
í föðurgarði og ráðskona Bjarna
bróður síns. Þessi- er æviferillinn
í stuttu máli. Mætti því víkja nán-
ar að nokkrum atriðum Jóhanna
hefur ekki ferðazt mikið um æv-
ina og hvergi dvalið langdvölum
nema að Geirakoti og Selfossi. —
Hún hefur verið heimilisrækin og
annazt bú og börn af alúð og um-
hyggjusemi. Aldrei tranað sér
fram til félagsmála eða í annað
vafstur utan heimilis. Þó var hún
að eðlisfari félagslynd og átti í
Sumargistihús
Sumargistihúsið í Reykjanesi við Isafjarðardjúp
tekur til starfa 7. júlí.
Símstöð Skálavík.
L O K A Ð
Lokað vegna sumarleyfa dagana 11. júlí til 3.
ágúst.
Múlalundur, Ármúla 16,
Reykjavík.
LOKAÐ
Lokað á morgun (laugardag) vegna jarðarfarar.
Vinnuheimilið að Reykjalundi.
ríkum mæli hjartahlýju og hugul-
semi, glaðlyndi og gestrisni
Þegar Jóhanna kom að Selfossi
var þar þríbýli og heimilisfólk um
20. Sambýli hefur oft valdið örð-
ugleikum á íslandi. íslendingar
hafa löngum verið einlyndir og ó-
mannblendnir, viðkvæmir og vand
ir að virðingu sinni og mjög hör-
undssárir. Jóhanna kunni flestum
konum betur þá list að hafa fulla
aðgát í nærveru sálar. Jóhanna
og Sigríður Sæmundardóttir voru
alla sína búskapartið sambýliskon
ur. Hefur Sigríður sagt þeim er
þetta ritar, að aldrei hafi hlaup-
ið snuðra á þráðinn þar. Oft hef-
ur komið í Ijós að Jóhanna átti
læknishendur góðar og var nær-
færin og umhyggjusöm vrð sjúka.
Guðmundur bróðir hennar var ár-
um saman sjúkur á heimili henn-
ar og naut- þar þeirar hjúkrunar,
er bezta má veita- Magnús Arn-
bjamarson cand. juris, bróðir Sig-
urgeirs og mágur Jóhönnu, dvaldi
lengi sjúkur á Selfossi og dó þar.
Að vísu annaðist Guðrún dóttir
hjónanna Magnúsar aðallega. —
Sannaðist þar um Guðrúnu, að
sjaldan fellur epllð langt frá eik-
inni.
Alla búskapartíð Jóhönnu hús-
freyju hefur jörðin Selfoss verið
í þjóðbraut. Margan vegmóðan
vegfaranda hefur því borið að
rausnargarði þeirra hjóna, þó að
sú gestnauð rénaði nokkuð eftir
að gistihús var reist hér. Öllum
gestum var vel fagnað og veittur
fúslega góður beini. Var til þess
tekið, hversu vel húsfreyjan kunni
að fagna gestum sinum með hisp
utrsleysi og háttprýði, glaðværð
og góðum veizlukosti. Þó mæðir
gestkoman fyrst og fremst á hús-
freyjunni. Svo er á hitt að lita, að
íslenzk gestrisni hefur aldrei fært
auð i garð, þar eða veittur beini
var jafnan misgoldinn og mest í
handsölum.
Jóhanna Bjarnadóttir hefur lif-
að merkilegt tímaskeið í sögu bú-
jarðar sinnar, tíyggðar og þjóðar
Hún var fædd 4 árum eftir að ís-
lendingar fengu stjórnarskrána.
1874, er veitti Alþingi löggjafar-
vald og fjárforræði. Fjárveitingar
valdið hratt af stað framkvæmd-
um, sem áður voru óframkvæman
legar. Fyrsta framkvæmd, er kom
í hlut Selfoss og Suðurlands var
Ölfusárbrúin 1891. Þá varð Selfoss
samgöngumiðstöð eða þjóðbraut
allra lýða. Eftir aldamótin hélt
þróunin áfram. Flóaáveitan, Mjólk
urbú Flóamanna og Kf. Árnesinga
voru stofnuð. Þá tekur að eflast
byggð á Selfossi. f tíð Jóhönnu
hefur engin bújörð á Suðurlandi
skipt svo skjótt um búnað og bú-
skaparbrag sem jörðin Selfoss. —
Eins og áður segir var þríbýli á
Selfossi, þegar Jóhanna kom þar
og um 20 manns í heimili. Þegar
Selfosshreppur var stofnaður 1947,
voru íbúar á Selfossi, þ. e. jörð-
inni og nýbyggðinni 624, á Langa-
nesi og Fossnesi norðan ár 105
og í Mjólkurbúshverfinu 78 eða
hreppurinn stofnaður með 807
manneskjum-
Aldrei hefur verið búið svo stór
mannlega á Selfossi, sem nú. Vet-
urlnn 1956 voru t. d. á fóðrum í
hreppnum rúml.. 30 kýr og hjá 37
fjáreigendum um 360 ær og 150
lömb og stórt hundrað hrossa,
flest reiðhross, gæðingar.
Jóhanna Bjarnadóttir unni fjöri
og framkvæmdum og dáði dáð-
rakka menn. Hún fylgdist af lífi
og sál með þessu stórstíga land-
námi og allsherjarsókn lands-
manna til sjálfstæðis og velgengni.
Hafði enda góða aðstöðu til að
fylgjast með og kenna til í storm
um samtíðar sinnar undir hand-
leiðsiu sjálfstæðishetjunnar Magn
úsar Arnbjarnarsonar, sem áður
getur.
Hún fagnaði velgengni samferða
manna sinna „með geisla í auga
og gleði í sál“. Jóhanna á sannar-
iega heima í þeirri kynslóð, sem
kölluð er vormenn aldamótanna.
Ágæti þeirra er fólgið í því að hafa
gengið til góðs götuna fram eftir
vel og að hafa lagt gull í lófa fram
tíðarinnar,
Mér, sem þessar linur skrifa,
virðist. að allt hu?avfar og hátt-
semi Jóhönnu Bjarnadóttur hús-
freyju, Selfossi hafi eflt brautar-
gengi aldamótahugarfarsins.
Óska ég, að slík megi verða ætt
arfylgja niðja þeirra Jóhönnu
Bjarnadóttur og Sigurgeirs Arn-
bjarnarsonar á Selfossi.
Björn Sigurbjarnarson.
T í M I N N, föstudaginn 3, júlí 1964 -