Tíminn - 17.07.1964, Blaðsíða 7

standa til eða ekki. Það flýtir
eflaust fyrir elli margra.
— Höfum við ekki of einhæft
byggingarefni?
— Jú, steinsteypan er eigin-
lega það eina, sem hægt er að
byggja úr. Innflutt efni eru
dýr.
— Heldurðu, að við gætum
ræktað skóga hér til þess að
fá þar byggingarefni?
— Ég hugsa, að það yrði dýr
ara en að flytja timbur inn.
— Hvenær ætlið þið að finna
upp hús, sem lagar sig eftir
kröfuim fjölskyldunnar?
— Það er auðvitað framtíðin.
Þarfirnar eru alltaf að breytast.
í upphafi þurfa hjónin aðeins
tveggja herbergja íbúð, svo
— Hvað er mesta vandamál-
ið, sem skipulagsfræðingar
eiga við að etja í dag?
— Bílafjölgunin alveg tví-
mælalaust, hér sem annars stað
ar í heiminum. Bílafjölgunin
er að drepa allt skipulag. Bíl-
arnir leggja stöðugt fleiri dýr-
mætar lóðir undir sig og
sprengja utan af sér göturnar.
Austan tjalds sjá þeir við þessu
á þann hátt, að almenningi
er yfirleitt ekki gert kleift að
eignast bíla. T. d. eru þeir nú
að framleiða nýja tegund af
Skoda í Tékkóslóvakíu, sem
kemur til með að kosta helm-
ingi meira á innanlandsmark-
aði en í öðrum löndum.
— Mér fannst t. d. afar ein-
o
Þessi uppdráttur sýnir hluta af miðbæjarkjarnanum, eins og Vil-
hjálmur hugsar sér hann. ViS Tjárnargötuna efst til hægri hefur VII-
hjálmur staSsett borgarbókasafn. Alþingishúsið merkir hann sem
hugsanlegan Hæstarétt, og til hægri við það vestan tjarnarinnar,
„Publlc Auditorium". Við Lækjargötuna, sunnan viS Hótel Borg,
gerir hann ráS fyrir eins konar upplýsingamiSstöS, ferSaskrifstofu
og þess háttar. RáShúsiS er á miSri mynd.
bætist smám saman við, þau
þurfa þriggja, fjögurra. jafnvel
fimm herbergja íbúð. þangað
til þaa eru svo allt í einu orð
in ei» í stóru íbúðinni. Og þetta
er srúra vandamálið, sem arki-
tektar um allan heim eru að
velta fyrir sér í dag
— Kannski vað getum ein-
hvern tíma bláslð húsin okk-
ar upp og hleypt svo svolítið úr
þeim loftinu í ellinni?
— Ef til vil)
— Hyggurðu á framhalds-
nátn?
— Ég he ' í hyggju að vinna
hér heima i tvö ár, fara síðan
til tveggja ára náms í borgar
skipúlagningu við Edinborgar
háskóla.
— Er ekki iniklu áfátt í þeim
efnum hér á íslandi?
— Jú, sérþekking hefur ekki
verið næg. Hér ætti því að vera
jarðvegur fyrir þessa grein.
kennilegt að ganga um stórar,
breiðar götur í Austur-Berlín og
sjá þar aðeins bíl og bíl á
stangli. Nú veit ég ekki, hvort
Austur-Berlín gefur rétta hug-
mynd um borgir yfirleitt aust-
an tjalds. en geri þó ráð fyrir
því. En vestan tjalds vilja menn
híla og uppskera öngþveitið.
— Ertu búinn að teikna hús-
ið þitt?
— Nei ég á ekki lóðina. Fyrr
teikna ég ekki húsið mitt
KII
Þúsundir ferðamanna í Kaliforn
íu leggja lykkju á leið sína og
sumir koma gagngert af öðru lands
horni til að heimsækja eina af
hinum mörgu útborgum Los Ang-
eles þeirra erinda að skoða furðu
legt og einstætt byggingarverk
reist af nútímamanni. Upp úr því
gnæfa turnspírur í stíl við það sem
gerist á gotneskum dómkirkjum,
þar eru dularfull og margkrókótt
bogagöng, og verður mörgum á-
horfendanum á að hugsa til ævin-
týra og leyndadóma Austurlanda
þegar þeir líta þessa furðusmíð
auguim.
Fyrir fjórum árum stóð til að
eyðileggja þetta verk. Yfirborgar-
verKíræðingurinn í Los Angeles
var eiginiega búinn að kveða upp
dauðadóminn og það átti að láta
til skarar skríða. En þá voru það
hinir óbreyttu borgarar, sem
sögðu stopp. Og þeim tókst að
koma í veg fyrir að brotin yrði
niður þessi einkennilega bygging
— sem er eins konar hylling inn-
flytjanda til síns nýja föðurlands -
sérstætt dæmi um alþýðulist á
20. öld.
En hver er maðurinn, sem stóð
fyrir þessu verki og hvernig datt j
honum í hug að reisa hinu nýja
fósturlandi sínu slíkt minnis- Þe,r eru e,ns °9 Sotneskt víravlrki turnarnir, sem Símon Rodia byggSi
merki? Siimon Rodia heitir hann fríhendis í 33 ár.
Smíðaði einsamall tarna í 33
ár og vill ekki á jsað minnast
og fluttist til Bandaríkjanna frá I
Ítalíu árið 1889, þá tíu ára gam-'
all. Æskuárin vestra átti hann i
heima hjá stóra bróður sínum í
Los Angeles, en annars segir fátt
af þeim árum drengsins. En það
er árið 1921, að hann er búsettur j
í Watts, einni útborg Los Angelés, j
að þá fær hann allt í einu þá ;
flugu í kollinn, að hann skuli taka i
sér fyrir hendur að skapa eitthvað !
stórt og mikilfenglegt sem holl-
ustuvott handa fósturandi sínu, þar .
sem hann komst til manns. Hann j
er orðinn 42 ára, og upp frá þess-1
ari stundu vann hann að því öllum
árum að finna þessari hugmynd
sinni fonm og koma henni í fram
kvæmd. En hann hafði aldrei nein
ar teikningar að fara eftir, og
þessi bygging varð til svo að segja
jafnóðum í huga hans og verki.
Fólk rakst á þennan einkennilega
mann á ólíkustu stöðum, þar sem
hann var að viða sér byggingar
efni, á ruslhaugum og niður við
ströndina að hirða það sem rak
á land. Síðan fór byggingin að
rísa, þessi bygging, sem ýmist er
kölluð eftir byggjandangm eða
borginni. „Simon Rodias Tow-
ers eða „Watts Towers“ Allt
verkið vann hann á eigin spýt-
ur og féi'k aldrei ráðleggingar eða
aðstoð frá öðrum. Það sem hann
átti afgangs af kaupi sínu hrökk
oft skammt fyrir nauðsynlegu sem
enti. stálbitum og hænsnaneti. er
hann þurfti í steinsteypuna. hvað
þá hann hefði efni á að kaupa
sér vinnukrait eða vélar til að
vinna með Árið 1954 varð hann
að láta staðar numið. eftir þrjá-
tíu og briggja ára stanzlaust strit
Hann gat ekki átt meira við þetta.
Og þá fiuttist hann burt. fór eins
op hann kom forðum án þess nok^
ur veitti því athygli, og nú settist
hann loks að hjá fjölskyldu sinni,
som flutzt hafði burt og tekið sér
bólstað í Martinez hjá San Frans
iseo.
Byggingin hans furðulega stóð
eftir ein og yfirgefin og engin
skipti sér af henni næstu þrjú
árin. Þá kom til kasta borgaryfir-
valdanna Byggingareftirlitið úr-
skurðaði að turnarnir væru of
hættulegir og skipaði svo fyrir, að
þeim yrði jafnað við jörðu.
Þegar þetta spurðist út, kvað við
ramavein frá fjölmörgum borgar-
búum. Óteljandi mótmæli
streymdu inn á borgarskrifstofurn
ar, fólk af öllum stéttum bað
þessu dæmalausa einsmannsverki
griða. Afdráttarlaustustu mótmæl
in komu frá skáldinu Carl Sand-
burg. Hann skrifaði yfirvöldum
borgarinnar og tók svo til orða í
bréfi sínu, að eyðilegging turn-
anna yrði „óafmáanlegur blettur
á borginni Los Angeles.“ Þó var
þessu verki ekki borgið fyrr en
kvikmyndastjórinn William Cart-
wright og leikarinn Nicolas King
komu til skjalanna. Árið 1959
keyptu þeir eignina af Simon Rod
ia og komu á laggirnar nefnd til
að annast um að gera ævintýra
j hús og garða Símonar opið almenn
ingi. Þeir fengu borgarverkfræð
inginn til að láta rannsaka styrk-
leika turnanna hans Símonar, og
þá kom upp úr kafinu, að þeir
1 stóðust allar styrkleikaprófanir.
Nú dregur þessi undarlega smíð
að sér ferðamenn í þíisundátalf
hvaðanæfa að. En Simon Rodia
er þar ekki lengur líánn hefur'
misst allan áhuga á æviverki sínu.
Hið síðasta, er fréttist af honum
eftir að hann fluttist burt frá
Watts, var það, að hann vildi ekk-
ert heyra minnzt á turnana sína,
Watts Towers. Þó var það fyrir
þrábeiðni og lempni annarra að
hann lét loks til leiðast fyrir þrem
árum að veita viðtöku heiðurs-
skjali frá ríkisháskóla Kaliforníu.
Eyðnorð
Vil kaupa eyðijörð eða eyjar Má vera hvar sem er
á landinu. Vinsamlegast sendið tilboð með sem
gleggstum upplýsingum, merkt „Eyðijörð11. —
Tilboðum sé skilað á afgreiðslu Tímans.
T I L S Ö L U
Hálí húseign við Öldugötu
íbúðin öll er í ágætu lagi. Tvóialt gler. Sér hita-
veita. Svalir. Teppi fylgja
Svefnherbergi geta verið fimm.
Húseign þessi er einnig hentug fyrir sknístoiur,
læknastofur og svo framvegis.
Hagstæð lán áhvílandi.
fl
Mélflutnlngsskrlfstðfi:
Þorvarður K. Þorsteinsso
illtlubraut 74.
astalgnavlSiklptl
juðmundur Tryggvason
Iml 22??Q. t
ú
/
T í M I N N, föstudaginn 17. júlí 1964