Vísir - 21.12.1957, Síða 4

Vísir - 21.12.1957, Síða 4
t JöLABLAB VISIS KrísMieifstr F*&3'$t&is3tstia>2t • 1 I £Eim mn ® rn— SSwíll sima í bernsku minni voru þeii, sem áttu heima í Hvítársíou, nefndii* Síðumenn, nota ég þaö nafn hér. Síðan var þá talin mesta búsældarsveit þessa héi- aðs. Sumir bændur, sem þar bjuggu, voru kallaðir ríkir, aðrir bjargálna, en engir fá- tæklingar. Talað var um, að konur ættu mikið undan sunni og að gott væri undir bú, en svo var það orðað, þegar mál- nytupeningur, — einkum ær, — gaf af sér feita mjólk og kostgóða. Krókmenn, — en í Krók nefndust þær jarðir í Hvítár- siðu, sem voru fyrir innan Gilsbakka, — voru bæði skytt- ur og veiðimenn. Veiddu þeir þá, eins og enn tíðkast, silung í net í vötnum á Arnarvatns- heiði og stunduðu einnig að vetrarlagi dorgarveiði þar á ísum. Sumir Niður-Síðumenn •áttu land að Kjarrará. Þar stunduðu þeir laxveiði með á- mikil gestrisni eins og hjá sum- um NiðurSíðubændum. Þar var matur borinn á borð fyrir gesii, hvenær dagsins sem þá'bar að garði, og hann svo góður og mikill, að annars staðar þóttust menn ekki sjá slíkt á þeim. á"- um. Af sauðakjötinu voru þur til birgðir allt árið bæði sölt- uðu og reyktu og auk þess oft lax á sumrin. Þegar svangir fjdla flokk þeirra. Fór ég því að reyna að hnoða saman stök- um, en vantaði allt tii þess nema viljann. Þó ríkti þá sú skoðun, að skáldin væru ham- ingjulaus og óvinsæl, en leir- skáld ættu að hafa vit á að halda sér saman, því að ósómi væri hverjum sæmilega greind- um manni að láta frá sér fara Eyjólfur Júhannesson og Helga Guðmuntls- dottir. Meðal margs annars, sem kom frá Eyjólfi, þegar ég var á barnsaldri, voru stökur sem illa kveðna vísu. — Þótt menn menn sáu hlaðin borð af þess'hefðu einhverja hneigð til hann nefndi SPilavísur’ Voru konar góðgæti, var ekki að Ijóðasmíða, hamlaði þessi andi Þær iý3111^®1' a hjónum, sem undra, þótt það yrði minnilegt gegn því, að þeir létu slíkt uppi. i voru þó ekki nafngreind. Sögðu þeim, sem fyrir þess háttar búrboðum urðu. Síðubænd- ur þóttu undantekningarlítið gestrisnir. Allir höfðu vín að sumarlagi. Það var látið fylgja öðrum veitingum. Síðusauðir voru fágætir. Þrír voru þó þeir bæir, sem mest voru lofaðir fyrir þessa miklu risnu. Það voru: Háa- fell, Þorgautsstaðif og Fróða- 1 staðir. Haft var eftir Daníel í mínu ungdæmi voru því fáir , kunnugir, að það væri grímu- hér í Borgarfirði, sem vitað var klædd to*)*ríma um sveitunga að gætu hnoðað saman galla- hans’ Norðdælinga. Stökur lausri stöku, en hver sem það Þessar voru tölusettar og höfðu gerði, mátti eiga það víst, að menn Það að leik að lfta kjfsa hún flaug óðara mann frá manni, því að fólk hafði þá svo fátt að nema og' var sólgið í öll andleg verðmæti og hirti hvaðeina, þótt eigi væri það mikil kostafæða. Þekktasti hagyrðingúrinn. visur eftir tölum. fáeinar til sýnis: Set ég hér drætti. Jók það mjög á mat- sældina. En afurðir hinna Liónda á Fróðastöðum, að það mörvuðu sauða voru þó styrk-jværi ólánsmerki að fara þar asta stoð búsældar Síðubænda fyril' neóan túnið, og fáir munu og velmegunar þeirra á þess-ihafa Serf Það’ sem ekki þurftu | um árum. Eftir sláturtíðina að fiýta sér. Þá var mönnum ,Hann orti ljóðabréf. bæjarímur, I var það eitt af aðalumræðuefn- jmeiri nauðsyn á því en nú að i hestavísur og fj.ölda af .stökum l , um sauðabænda að bera sig ieita ser fræðslu með samtali , vig ýmis tækifæri. Hann var saman um það, hvernig sauð-jvið skynsama og fróða menn. j bæði kátur og' fyndinn og Sá hagyrðingur, sem mest bar á í rnínu ungdæmi, var Eyjólfur Jóliannesson þá bóndi í Sveinatungu í Norðui'árdal. 1. Fleinalundur metinn mest má um grundu sveima. Konan stundar búið bezt blíð og undi heima. 2. Konan sat með síðar brár, saurinn fatið þekur. Bóndinn latur, þver og'þrár, þykir matarfrekur. a sleppti ekki tækifæri að kasta j fram eftir ævinni væri Eyjólfur • ekki nema miðlungi vinsæll fyrir gáska sinn og' glettur. irnir reyndust til frálags það | Fiest tíðindi bárust þá og það haustið. Þegar vænieiki seinagangi mann fra æanni. j fram stöku, þegar eitthvað sauðanna bar af, var slíkt notaðúDaniei á Fróðastöðum var þáib^ogjegt var á seyci. — Fór sem stórtíðindi í fréttaleysinu. jfalinn újúphyggna.sti bóndi í þa 0ft svo, að það, sem einum Meðal annars var vitnað í það, Síðunni, en greindir voru þeir jVar tii gleði, varð öðrum til hvað sauðarsíðurnar væru cinnig taldir: Árni í Hvammi, j skapraunar. Mátti því segja, að þykkar, þegar búið væri að Njálmai á Kolsstöðum og sjóða þær. Heyrði ég karl Bergþór á Þorvaldsstöðum. vitna í það, er hann var að rifja | _ ® vandist ]dví í beinsku að upp árgæzkusumar, að þá hefðd , snúast við kindui nálega allan csauðarsíðan verið þriggja arshringinn. Varð eg því sam- fingra á Sámsstöðum í Hvítár- Sróinn sauðfénu og íesti hug- síðu og þá hefði verið slátrað ann við Þ301' En einkum V01U :sauð með vættarfalli á Háa- Það fallegir sauðÍL, sem ég felli. — Landgæði í Síðunni (unni mesf- Báru Þ° fprystm- stuðluðu mjög að því, að fénað-, sauðil\ rnest af ölIu öðru, fé °S ur bænda lifði þar betur, þegar unni eS peim sem aldavinum. hallæri dundu yfir, en á létt-' Mér ’Pótti Þá Sóð skemmtun að Ingsjörðum. Eftir Móðuharð- úeyra um þessa fágætu Siðu- Beitir engi, treður tún trassafenginn kauði. Sofa. lengi hann og hún, hirðir enginn sauði. Kaffið henni kemur bszt, kalt svo ennið hlýni. Lapfaspennir langar mest lifa’ á brennivíni. 5. Snotran tel ég snilldarmann, snar, í þeli blíður. indin, þegar fjöldi jarða lagðist sauði’ sem taldir voru há stærri hér í eyði um langan eða °S feitari öllu borgfirzku fé. skamman tíma, þá var aðeins En sauðabændur langaði mig þó ekkert meira til að sjá en aðra menn. Þeir, sem ég hafði þá ein jörð, — Hallkelsstaðir, :sem lagðist í eyði í bili, 'byggðist fljótt aftur. en séð, voru hvorki fríðari né skemmtilegri en aðrir, en samt voru þeir mikiis virtir, að lík- indum vegna sauðanna. _Allt var bezt í Síðunni. Þegar ég var á barnsaldri og heyrði gumað af þessari miklu' Allt vantaði ncma viljann. matarsælu í Síðunni, hélt ég,J Þótt ég væri elskur að sauð- að það væri alveg sérstök ham- fénu, hafði ég ekki allan hug- ingja að búa þar. Bænur voru ann við það. Ég varð snemma' þ'ar fastari í sessi en í öðrum á ævinni hugfanginn af fögrum sveitum hér nærlendis, og á kvæðum og snjöllum vísum.j sumum jörðum hafði sami ætt- Lærði ég mikið af því tagi. Öf- leggur setið mann fram af undaði ég þá menn mjög, sevn j manni. Þá var einnig haft orð höfðu hlotið slíka hæfileika í^ -á því, þegar skemmtiferðir bar^vöggugjöf að geta ort, þótt' á góma, að hvergi væri eins góð ekki væri nema ferskeytlu. \ lieimreið á bæi og hvergi eins Þráði ég það mjög að mega Sætan félagssæmdum ann, saumar vel og sníður. 6. Sínum manni ei sinnir hún, sambúð þannig skaðar. Aftur hann við hringarún heldur annars staðar. Þetta er einungis lítið sýnis- horn af Spilavísum Eyjólfs. Þær flugu óðara sveit úr sveit og urðu loks að algengum hús- gangi og á hvers manns vörum. Nú er það aðeins aldrað fólk, sem kann þær. Ekki er mér kunnugt um, að stökur þessar kæmust á prent og svo var bað með flest af kveðskap Evjólfs, að megnið af honum voru dæg- urflugur, sem lifðu þó á margca vörum. Eyjólfur var góðJyndur og glaðvær. Þegar ég var á barnsaldri, var Eyjólfur stórskáld í mínum augum. Þráði ég því mjög að , fá að sjá þennan mann, er svo ! var létt um ljóðasmíði. — Á uppvaxta'rárum sínum dvaldist hann á Húsafelli hjá Kristínu Guðmundsdóttur, ömmu minni. Hafði hún á honum mikla da- leika og hló dátt að skopi ha.ns. Foreldrar mínir höfðu einnig miklar mætur á Eyjólfi. Hann var góðlyndur, glaðvær og skemmtinn. Siðumúli í Hvítársíðu. Þar bjó Eyjólfur um nokkurra ára skeið áðjur en hann fluttist að Ilvammi. í Síðumúla bjó einnig Runólfur frá Fiskilrek, sem kemur talsvert við sögu í þessari grein. Vorið 1843 giftust foreldrar mínir. Ekki átti móðir mín þá annað kvikfé en raucskjotta hryssu þriggja vetra með rauð- blesóttu hestfolaldi. Þegar Eyj- óiíur var á Húsafelli, háfði hann miklar mætur á Blesa lit’a og spáði þ.ví, að hann yrði lista- hestur. Sú spá rættist. Hét Eyj- ólfur móður minni því að yrkja um Blesa erfidrápu, er har.n félli frá. Haustið 1868, þegar Blesi var orðinn tuttugu og fimm vetrar, lét móðir mín síá hann af. Gerði hún þá orð Eyj- ólíi fornkunningja sínum að nú værl Blesi fallinn frá. Litlu síc'ar rann upp sá dagur, ssm varð meðal þeirra minnilegustu frá þeim tímum. — Maðurinn, sem ég hafði lengi þráð mjög að sjá, var loks kominn. Og ekki kom hann erindisleysu, því að hann var búinn að yrkia um Blesa, hestinn, sem ég haxði sótzt mest eftir að ríða, þótt ég dytti oftar af baki hans en öðr- um hestum, þegar hann þreif sprettinn, áður en mig varði. Ég man, hversu í-< v*>-ð lcitlað-

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.