Morgunblaðið - 17.06.1944, Qupperneq 9

9
ÞJÓÐHÁTÍÐARBLAÐ 17. júní 1944
jr
Olaíur Thors:
STEFNA SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
OG ÞJÓÐAREÐLI ÍSLENDINGA
HJER skal ekki rakin frelsishar-
átta Lslendinga. Ilún hefir verið
harðari, og geyinir minningu uin
nieiri þrautseigju og sterkari frels-
isþrá en margur gerir sjer greiu
fyrir. Og hún mun leiða í ljós, að
encla þótt forystumenn þjóðarinnar
fram að 1918 oft greindi á um
leiðir, stefndu þó flestir að ])ví
marki að slíta viðjarnar af þjóðinni
svo fljótt sem unt yrði.
Einnig á síðasta áfanganum hefir
oft skoiást í odda, og ekki livað síst
síðustu tvö árin. Er vel að það
gleymist er miður hefir faiáð í
fögnuði yfir því, hve giftusamlega
hefir tekist til, er leikslok urðu
þau að fyrst sameinaðist þingið
en síðan þjóðin. Er það í rauninni
fegursti óðurinn sem íslendingar
gátu kveðið ættjörðinni, nú þegar
hún skín við þeim alfrjáls við
endurreisn hins íslenska lýðveldis.
1 DAO ber að fagna hinu fengna
frelsi íneð þakklátri virðingu fyrir
þolgóðri baráttu forfeðranna. En
í dag ber eigi eingöngu að horfa
um öxl, heldur einnig og engu síð-
ur að skygnast fram á veginn og
gera sjer þess fulla grein að eigi
er vandaminna að gæta fengins
fjár en að afla þess, síst auðveld-
ara að varðveita svo hið fengna
frelsi, að okkur haldist á því um
alla framtíð, en sækja það I ann-
arra hendur, svq sem nú hefir gert
verið.
A síðasta áfanga sjálfstæðisbar-
áttunnar heyrðust stundum raddir,
sem kváðu fast á um það, að raun-
verulegt sjá’lfstæði Islendinga lægi
ekki í endúrheimt rjettarins úr
höndum Ilana, heldur í hinu, að
l)æta fjárhag þjóðarinnar og' efla
atvinnulíf hennar. Sjálfstæðismenn
gerðust til þess að þagga þann
hljóm niður — í bili. Má að sönnu
segja að það sje kaldhæðni örlag-
anna að flokkur sem lagt hefir
höfuðáherslu á heilbrigða efnahags-
þróun, skyldi velja sjer 'slíkt hlut-
skifti. Skýringin liggur í því. að
Sjálfstæðisflokkurinn taldi fyiár
öllu að þá stundina glepti ekkei't
athygli Isleiidinga frá nauðsyn
]>ess að endurheimta fullt stjórn-
skipulegt frelsi þjóðarinnar.
ÞEGAR Sjálfstæöisflokkurinn var
JON ÞORLAKSSON
fyrsti formaður Sjálfstæðisflokk sins, er markaði stefnu hans.
stofnaður 1929 með samruna íhalds-
og Erjálslyndaflokksins, markaði
hann stefnu sína á þennan hátt:
I fyrsta lagi:
,,að vinna að því og undir-
búa það, að Island taki að
. fullu og öllu sín mál í sínar
eigin hendur og gæði lands-
ins til afnota fyiár landsmenn
eina. jafnskjótt og 2ó ára
samningstímabil sambandslag-
anna ex' á enda“.
Frá siðasta Landsfundi Sjá Ifstæðisflokksins 1943.
I öðru lagi:
„að vinna í i n nanla ndsm áluni
að víðsýnni og þjóðlegi’i um-
bótastefnu á grundvelli ein-
staklingsfrelsia og atvinnu-
frelsis með hagsmuni allra
stjetta fyrir augum“.
Þessum tveim stefnumörkum hef-
ir Sjálfsæðisflokkurinn altaf síðan
barist fyrir. Og enda þótt hið póli-
tíska sjálfstæði að sjálfsögðu væri
sett öllu öðru ofar meðan á úr-
slitum þeirrar baráttu stóð, þá hef-
ir flokkurinn aldrei mist sjónar á
því, hver höfuðnauðsyn það er ís-
lendingum að fylgja stefnix flokks-
ins ' á sviði innanlandsmálanna.
Það ræður því að líkum að nú
þegar lokahríð sjálfsta>ð'isb,a,rátt-
unnar er um garð gengin, eru Sjálf-
stæðismenn þess albúnir, fúsir og
hvetjandi, að þeirra gamli fáni sje
dreginn við hún, og upptekinn sá
annar aðalþáttur í baráttu. stefnu
flokksins, er frá öndverðu hefir
einkent alla starfsemi hans og varð-
ar leið hans á vettvangi stjórnmál-
anna, — baráttan fyrir því að
tryggja efnahagsafkomu þjóðar-
innar, og að geirnegla jafnframt
svo nýja og forna menningu þjóð-
arinnar að hvergi rofni tengsl hinn-
ar nýju og auknu menníngar og
þeirrat' gömlu og þjóðlegu.
..Á framtaki einstaklinganna
og frelsi þeirra til þess að
Á SlÐASTA ÞINGI voru lengst af horfur á, að hver höndin yrði
uppi móti annarri uni afgreiðslu sjálfstæðismálsins. Að lokum
fór þó svo, að allsherjar sættir tókust.
Allir viðurkendu að með þessu hefði þtngið borgið eigin
virðingu og styrkt málstað Islendinga út á við. En nokkurs uggs
varð vart um að í kjölfar friðar og einingar á Alþingi mvndi
sigla deyfð og áhugaleysi við þjóðaratkvæðagreiðsluna.
Nú er þeim kvíða afljett.
Þjóðaratkvæðagreiðslan dagana 20.—23. maí, sýndi nær full-
komna einingu þjóðar, sem annars er um alt of margt uggvæn-
lega sjálfri sjer sundurþykk. Nú skilja menn, að fyrir atkvæða-
greiðsluna ríkti ró en 'ekki cTeyfð, — að þögnin, sem lengstaf var
goldin við úrtöluröddum átti sjer ekki rætur í ráðþrota sinnu-
leysi heldur í hinu, að þjóð sem veit hvað hún vill og er sjálf-
ráð gerða sinna, nægir að láta verkin tabi. Það gerðu Islencl
ingar dagana 20.—23. maí.