Morgunblaðið - 17.06.1944, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 17.06.1944, Blaðsíða 16
16 ÞJÓÐHÁTÍÐARBLAÐ 17. júní 1944 MYND AE E IIVINI Eftir dr. Odd Guðjónsson I DAG rætist margra alda draum- ur íslensku þjóðarinnar. Langþráð- um áfanga er náð. Þjóðin sá að vísu þennan áfanga á köflum aðeins í hyllingum óraunhæfra vona, en bestu og framsýnustu sonum henn- ar stóð hann þó altaf skýrt fyrir sjónum. Á slíkum tímamótum hæf- ir vel að líta um öxl um farinn veg þótt. hugurinn beinist frekar fram á leið, að þeim verkefnum, sem bíða þjóðarinnar undir glæsilegum fána íslenska lýðveldisins. En þetta tvent, að horfa um öxl og fram á veg, getur í þessu tilfelli ver- ið fólgið í einu og sama atriðinu: íhugun á sögu okkar. Sagan er í senn líf og starf þjóðarinnar á liðnum tíma og leiðarljós á óförnum vegi hennar. Sumt hefir vel verið gert og getur verið til fyrir-myndar. Ann- að hefir leitt til ófarnaðar og ber að varast. 'k Einn er sá þáttur í sögu þjóðar- innar á liðnum öldum, sem öðrum fremur hefir reirt hana fjötrum ó- frelsis og niðurlægingar. Það er ein- okunin 1602—1786. Þessi kaldrifjaða en skipulagða þrælkun hafði, þegar henni var afljett, nær gengið af þjóð- inni dauðri. Nálega hungurmorða, með lamað sjálfstraust og sljógaða sjálfsbjargarviðleitni var þjóðin um langan aldur vanmegnug þess að hefjast handa og hrista af sjer slenið. Hvert mannsbarn á þessu landi, sem komið.er til vits og ára, hefir að vísu lesið um þetta hryggilega tíma- bil. En þrátt fyrir alt dreg jeg í efa, að við nútímamenn gerum okkur sem skyldi fyllilega ljóst, hve að þjóðinni var krept á þessu tímabili og hve metnaður hennar og frjálshugur var særður djúpu sári. ★ í skjalasafni Verslunarráðs íslands er sögulegt plagg frá þessum tíma, sem á eftirminnilegan hátt dregur upp mynd af umkomuleysi og niður- lægingu þjóðarinnar, er ok einokun- arverslunarinnar var að verða óbæri- legt. Plagg það, sem hjer um ræðir, er uppboðsauglýsing á íslensku versl- uninni, og er birt mynd af því með lípum þessum. Auglýsing þessi þarf í rauninni ekki skýringa við. Efni hennar og boðskapur sýna einokun- ina eins Óg hún birtist í sinni ógeðs- legustu mynd. Fljettast þar saman hin takmarkalausa grimd, sem í þv\ er fólgin, að lífsafkoma heillar þjóð- ar er gerð að verslunarvöru á er- lendum vettvangi og lítilsvirðingin fyrir rjetti og frelsi þess fólks, sem við slíka áþján á að búa. Yfirleitt er hjer alt á sömu bókina lært. Viðskiftakúgunin, lítilsvirðing- in fyrir þjóðinni, sem þannig er leik- in og tungu hennar. Tvær og tvær verslunarhafnir, jafnvel sitt í hverj- um landfjórðungi, eru spyrtar sam- an í eitt á uppboðinu þ. 6. des. 1758, en nöfn verslunarstaðanna svo bjög- uð, að naumast verður lengra farið Framh. á bls. 17. L A C A T. £atiUMtf0ö3li#Ö£/x. ÐE ÍOt FlNANCERNE 03 Si(f0t0t6nei)C ufö ®ammcr* COLLEGIO; Oiore totíícrliðí: §ít/ cfter San§ vrjvuydi.ð lf|a|ífíc?t0 Síafrníisttigjle íöefaímg, &liöfr£anfcflfnpaa Sélanfc oðgínfcmarc^fn/ fce íöfnfce 3éianfcíff $aone Hcimea og Huuíevig nnbfaaen, uM ö'amnter Xollegio On$* fcagen fcfn 6íe Decembris ferfffcmmmfcc .Eíotfen 9 gormifcfcað / íií noe oð feparat gorpaðt* nmg ufci0er2íai/ frc ncílfommenfce 1759 Síarð íSepiifcflfe íil izó^StarðUfcðanð/ opfcufcen, paa fce af SíHemaafctðfí approbcredc Conditioner, 0ð fammc fruinfccí fcf íððöftfcöfcenfcc jíaa hœmett tílícnuábisfte Approbation tíliliigeti/ 3'ientíig: 1.) 2)e ufci 3éíanfc oœrenfce Æattfceít? Ijabne faaíefceé iufcfceelte, fom felgcr: 2Gc(fntanee 3if??t -$(i0n/ tiííigeniefc ‘2Bapnfjtorfc ©lagter * $aon. ,0rcDatí) / fom er fcaafce 8:f?e* 00 0ícgíe r * £atMi. ©rinfceoig og ^oefanfc/ fcegge gifíer^aone/ iiaigemefc £>aaí>faaö ©faðfer^aön. áiiebíeoið/ ðuTer^aoit/ niefc ©Æaðífiranfc ogSíecíicftcrfc/ fom erc ©laðter *$avtte* £aunefiorfc/ Siffer * £a»n/ mefc ,0eftorfc eiagíer^oon. 33ufcenfíafc ðifTer^aon/ ntefc SRofceftorfc 0!agter*£afcn. ðieoeí og Oíuf^öið/ gífTcr ' ^aone. 0ronnefiorfc og Sommerooð gi^er^aone. etappen, 3iíTer-'$aon/ tiííiaemefc 23errefiorfc eiaðíer^afcn. etictfeléfcofm, fom er Oaafce gifTe* og eiaðter ^aon. S3atrirfiorfc, 5i|Ter»í3afcn. 35iifcol/ gtfTer^aon. SfTeftorfc, gifTcr^aott. og 'iOoreftorfc, ðiffcc 'ÍMWt. og 2.) £>anfccíen paa ginfcmardten for jtg felo. gctbenutNc gorpagtnÍRgé-ffoRfcttionet fanfc, forinícn Síuctíonen foretngeé/ erfarcí tjet paa 5?cnteý[ammeret ufci íronfctemé ©tift, 36Ianfc og Scrrocríteá/ faafcelfom Strgené Diiirifts-Contoirer, ítg bliPtr ctlcrá til fcc fpftímocnfceS efterrctning bcíicnfctijiot't. I.) 2K fcfí íiílafceé a«e og eníioer SlOllðCl. 3)íaic|t?. Unfcerfaaífer ufci 6eðge ðíiðernf ©anmarf ogSíorðe, faaoclfom £frtUðfcomnteí@lc$Pið, fcerpaa at ðtore S3ufc, og at Ufcteefcnínðeit fra fce 0tcefcer, fcoor fce ý>oi)ftbt)fcenfce ere borfafctf, maa brfovðfé. oð^.) 2íí ^onðd. SDíaieftceí til fcen 3Wanfcf?c í»anfcelo og ganfceíé 25efte og ODfomfí, 2lUernaafciðft ufci fce 3fce forfte gorpagtntnaé Síar oil eftergioe í)al»fceeícn af fcen forbemelfcte fcer »CC' rcnfce í)a»ne ufclooenfce gorpaðtnínð^ Sífðift. 2t)i PiUc be Sipftþatocnbe mcb fccrcé 2)ub til forberorte Jíifc fig inbfinbc, og clícrS bocrc bctcrnfte paa, for bct ®ufc, fomp aa 9tuctioné,6tcbct giorc6, om bct macstte blíbeforlangct, fuffilant Caution af præítere. 9íeitte=£ailtme! ret, fccn 2ifce O&obr. Anno 1758. iínbcs; Sbammct COLLEGII @ciðl* Hans konunglega Hátign Danmerkur og Noregs etc. stjórnarherrar fjár- málanna og þeir, sem skipaðir eru til sætis í Kammer-Kollegíinu, gera kunnugt: Að miðvikudaginn 6. Decbr- næstkomandi, klukkan 9 ár- degis, verður verzlunin á íslandi og Finnmörk, að undanteknum tveimur ís- Jenzkum höfnum, Hólminum og Húsavík, boðin upp á Kammer-Kollegíinu til nýrrar og sjerstakrar leigu um sex ár, frá ársbyrjun 1759 til ársloka 1764, með þeim skilmálum, sem Hans konunglega Hátign hefir allranáðugast staðfest, og veitt hæstbjóðanda með nánara allranáðugasta samþykki, það er: 1) Þær verslunarhafnir á íslandi, sem hjer eftir verða taldar, þannig sund- urgreindar: Fiskihöfn Vestamannaeyja og þar með slátrunarböfnin á Vopnafirði. Eyrarbakki, sem er bæði fiski- og slátrunarhöfn. Grindavík og Bátsandar, báðar fiskihafnir,* einnig Hofsós slátrunarhöfn, Keflavík. fiskihöfn, með Skagaströnd og Reykjarfirði, sem eru slátrunar- hafnir. Hafnarfjörður, fiákihöfn, og Eyjafjarðar slátrunarhöfn. Búðir, fiskihöfn með Reyðarfjarðar slátrunarhöfh. Rif og Ólafsvík, fiskihafnir. Grundar- fjörður og Kumbaravogur, fiskihafnir. Stapinn, fiskihöfn, einnig Berufjarð- ar slátrunarhöfn. Stykkishólmur, sem er bæði fiski- og slálrunarhöfn. Pat- reksfjörður, fiskihöfn. Bíldudalur, fiskihöfn. ísafjörður, fiskihöfn, og Dýra- fjörður, fiskihöfn. og 2) Verslunin á Finnmörk út af fyrir sig. Nefndir leiguskilmálar eru til sýnis, áður en uppboðið verður haldið, hjer í rentukamerinu, í umdæmaskrifstofum Þrándheimsstiptis, íslands og Færeyja, einnig Björgvinjar. Að öðru leyti kunngerist til leiðbeiningar þeim, sem kunna að gera boð: 1) Að leyfilegt er einum og sjerhverjum þegni Hans konunglegu Ilátign- ar, í báðum ríkjunum, Danmörku og Noregi, einnig í hertogadæmum Sljes- vík, að bjóða í verzlunina, og að.leiguna verður að inna af henRi frá þeim stöðum, þar sem hæstbjóðendur eiga heima. og 2) Að Hans konunglega Hátign allranáðugast ætlast til, að helmingnum af leigunni, sem lofuð er, eftir nefndar hafnir þrjú fyrstu leiguárin, verði gefin eftir til gagns og góða íslenzku verzluninni og landinu í heild. ^ Fyrir því skulu lysthafendur gefa sig fram með boð sín fyrir nefndan tíma og vera við því búnir, ef krafist yrði, að setja fullnægjandi tryggingu fyrir því boði, sem þeir gera á uppboðsstaðnum. Undir innsigli Kammer-Kollegísins. Rentukamerið, þ. 21. Octbr. Anno 1758.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.