Morgunblaðið - 17.06.1944, Blaðsíða 13

ÞJOÐHATIÐARBLAÐ 17. júní 1944
13
Stórvirkustu framleiðslutækin
Framh. af bls. 11
TOGARI FRAMTÍÐARINNAR.
SVO SEM kunnugt er efndi Sam-
trygging ísl. botnvörpunga á s. 1. ári
til verðlaunasamkepni um J,eikning-
ar að nýtísku togara. Var efnt til þess
arar samkepni í tilefni af 20 ára
starfsafmæli Samtryggingarinnar og
skyldi teikningunum gefið nafnið:
„Botnvörpuskip framtíðarinnar“.
Samtryggingunni bárust 5 teikn-
ingar, frá fjórum mönnum. I dóm-
nefnd voru eftirtaldir menn: Kjart-
an Thors framkvæmdastjóri, tilnefnd.
ur af Fjelagi ísl. botnvörpuskipaeig-
enda og var hann formaður nefnd-
arinnar, 'Asgeir Þorsteinsson for-
stjói'i, tilnefndur af Samtryggingu ísl.
botnvörpunga, Kolbeinn Sigurðsson
skipstjóri,'tilnefndur af Skipstjóra-
fjelaginu Ægi, Jón A. Pjetursson,
hafnsögum., tilnefndur af sjómanna-
fjelögunum í Reykjavík og Hafnar-
firði og Þorsteinn Árnason vjelstjóri,
tilnefndur af Vjelstjórafjelagi ís-
lands.
Dómnefndinni kom saman um að
lokinni athugun, að engin fyrstu
verðlaun yrðu veitt. Hinsvegar
skyldu veitt tvenn önnur verðlaun,
og hlutu þau þeir Þórður Runólfsson
verksmiðjuskoðunarstjóri og Erling-
ur Þorkelsson vjelfræðingur. Sam-
trygging ísl. botnvörpunga ákvað,
eftir að hafa keypt teikningar þess-
ar, að gefa þær Fjelagi ísl. botn-
vörpuskipaeigenda, og hefir blaðið
fengið leyfi hjá því til að birta
myndir af þeim. (Sjá myndir á s. 11).
TEIKNING ÞÓRÐAR
RUNÓLFSSONAR.
FER hjer á eftir stuttur útdráttur
úr greinargerð (skýringum) á teikn-
ingu Þórðar Runólfssonar:
Aðalmál skipsins: Lengd: 52.20 m.
Breidd: 8.50 m. Dýpt: 4.30 m. Rými
nálægt 535 smálestir.
Gengið er út frá því að skipið geti
jafnt stundað ísfiskveiðar og siglt
með aflann til Englands, ^ða megin-
lands Evrópu eða saltfiskveiðar við
Island og nálæg fiskimið.
Fiskilestar skipsins eru fjórar, og
samanlagt rúmmál þeirra nál. 445
teningsmetrar. Lestarnar eru einangr
aðar eins og venjulegt er um kæli-
rúm í skipum, svo að hægt sje að
að geyma í þeim kulda. I vjelarúmi
er gert ráð fyrir tveim kælivjela-
samstæðum, sem eiga að halda lest-
unum köldum.
Skipið er alt með tvöföldum botni
■* ■> * t
ÞANNIG LITU ÚT nýjustu togarar Ameríkumanna fyrir stríð.
og í því eru sjö vatnsþjett þil. Akker-
isvindan er rafknúin og komíð fyrir
uppi á hvalbaknum. Undir hvalbakn
um er-komið fyrir lýsisbræðslu og
vjelum til fiskimjölsvinslu, allstórri
veiðarfærageymslu, salerni og skáp.
Undir 'þilfari fremst í skipinu er
stafnhylki, keðjukjallari og fiski-
mjölslest nál. 80 ten.m. að rúmmáli,
aftan við hana er lítil lest til veiðar-
færageymslu.
Hylki (tankar) í skipinu eru fjög-
ur fyrir neytsluvatn samtals 105
smál., tvö fyrir eldsneytisolíu fyrir
samtals nál. 170 smál., sem er ná-
lægt 35 daga forði handa skipinu í
fullum gangi. Undir öxulgangi er
hylki undir 2 smál. smurningsolíu.
Aftur í skut er nál. 25 smál. hylki
fyrir lýsi.
Vjelabúnaður skipsins: •
Aðalvjelar eru tvær, hvor 500 hö.
með 375 snún. á mín. Knýja vjelarn-
ar sameiginlega einn skrúfuás með
tanndrifi, sem lækkar snúningshrað--
ann svo að snúningshraði skrúfunn-
ar verður 125 á mín. Vjelarnar eru
ekki gangskiptanlegar og tengdar
beint við tanndrifið.
Skrúfan er af svokallaðri „Kam-
ewa“-gerð, með hreyfanlegum bföð-
um. Slíkar skrúfur hafa lengi verið
þektar á smáum skipum, en fyrir að-
eins fjórum árum, var slík skrúfa
sem hjer um ræðir, sett á stór skip,
en sú tegund er nú< í notkun á 50 til
60 hafskipum, m. a. á sænska far-
þegaskipinu ,,Suecia“ sem er 7200
smál. að stærð.
Gert er ráð fyrir að ganghraði
skipsins sje nálægt 12 mílur með
báðum vjelum í fullum gangi, en 8
mílur ef aðeins önnur vjelin er í
gangi.
Mannaíbúðir: Eru miðskipa og á
afturskipinu. Aftur af stýrishúsi er
kortaklefi, íbúð skipstjóra sem er
skrifstofa, svefnklefi og baðklefi. í
brúnni er einnig klefi loftskeyta-
manns og er loftskeytastöðin þar
einnig. í neðri brúnni framanverðri
er herbergi fyrir 1. stýrim. og vjel-
stjóra og borðsalur fyrir yfirmenn.
Gangur liggur aftur eftir vjelarreisn.
Aftur á skipinu undir bátadekki,
, eru borðsalur, þvottaherbergi, sjó-
klæðageymsla, fjögúr tveggja manna
herbergi, eldhús og aftast í skipinu
matvælageymsla.
Undir þilfari aftast eru tvö átta
manna herbergi og tvö fjögra manna.'
Á bátaþilfari eru tvö tveggja manna
íbúðarherbergi, aftan við þau er kæli
klefi fyrir matvæli skipsins, og þar.
fyrir aftan klefi fyrir stýrisvjelina,
sem gert er ráð fyrir að sje fjarstýrð
vökvaþrýsti-stýrisvjel.
Bátar skipsins eru tveir 18 feta
langir og hanga í nýtísku, skrúfuðum
bátauglum. Skipið er að sjálfsögðu
búið öllum nýtísku siglinga- og ör-
yggistækjum.
Teikning ERLINGS ÞORKELS-
SONAR.
HJER er einnig stuttur útdráttur
úr skýringum Erlings Þorkelssonar:
Aðalmál skipsins:
Lengd: 50.29 m. — 165 fet ensk.
Breidd: 8.23 m. —- 27 fet ensk. Dýpt:
4.27 m. — 14 fet ensk.
Þilfarshús: Eru bygð á afturþilfari
í allri breidd skipsina á 14. 5 m.
lengd, í 4 m. breidd á miðju þilfari.
Stýrishús, loftskeytaherbergi og í-
búð skipstjóra er ofan á þilfarshúsi
fremst. Stýrisvjelarhús er aftast yfir
þilfarsbyggingu.
Aftan við stýrishúsið er kortaklefi
og loftskeytaklefi, en þar fyrir aft-
an eru tvö herbergi fyrir skipstj.,
( auk salernis og baðherbergis.
Neðan þilfars er skipinu skipt
þannig með vatnsþjettum skilrúm-
um: Fremst stafnhylki. Keðjukjall-
ari og netalest, en þar undir hráoliu-
tankar. Fram-fiskilest. Aftur-fiski-
lest. Fiskimjölslest. Vjelarúm.
Mannaíbúðir.
Lýsisgeymar eru í skipinu fyrir ca.
120 tunnur lýsis. Og hráolíugeymar
fyrir ca. 165 tonn.
Aðalvjel skipsins 1000 til 1100 HK
dieselvjel með beinu sambandi á
skrúfu og er þessi vjel eingöngu not-
uð til þess að drífa skipið áfram. En
auk þess eru ýmsar hjálparvjelar
svo sem sjó- og lensidælur, loftdæl-
ur, olíudælur og díeselmotor og raf-
all fyrir togvinduna. ,
Ibúðir skipverja eru fyrir als 35
manns. Fyrir aftan vjelarrúm undir
þilfari, eru fjögur eins manns her-
bergi, eitt tveggja jnanna, eitt þriggja
og tvö fimm manna herbergi.
I yfirbyggingu skipsins á þilfari er
einn 8 manna klefi og annar 4
manna. I þilfarshúsi fyrir framan
vjelarrúmsop, er sitt herbergið fyrir
hvorn 1. vjelstj. og 1. stýrim. Og í
stjórnpalli eins og fyrr segir, tvö her-
bergi fyrir skipstjóra og loftskeyta-
klefi sem er íbúð loftskeytamanns.
Borðsal er komið fyrir aftast
bb-megin í þilfarsbyggingu, og ej
ætlaður fyrir a. m. k. 20 manns. Eld-
hús er þar fyrir framan. Sömuleiðis
er í þilfarsbyggingunni geymslur
fyrir matvæli, geymsla fyrir hlífð-
arföt, vatnssalerni o. fl. Gengið er
inn í þilfarsbyggingu sb og bb. frá
þilfari aftast. Er þessi inngangur lok-
aður með tveim hurðum (venjul.
hurð og þjettihurð að utan), er þjetti
hurðin til þess að hægt sje að loka
ganginum alveg, ef vont er veður.
Tveir gangar liggja aftur með vjel-
arreisn, en sameinast í einn gang
þar fyrir aftan. Frá þessum göngum
er gengið inn í íbúðarherbergi, mat-
sal, eldhús, geymslur, W. C. og bað-
herbergi, niður til íbúða undir þil—
fari og upp á bátaþilfar, einnig inn
í vjelarreisn. BB-megin liggur gang-
ur fram þilfarsyfirbygginguna og er
gengið úr þeim gangi inn í herb. 3.
vjelstj. og stýrim., en áframhaLl
gangsins liggur fram í herbergi tog-
vinduvjela og upp til stýrishúss.
Þannig er innangengt unf allar íbúðir
skipverja, til matsalar, vjelarrúms og
stýrishúss.
I vjelarrúmi er frystivjel, nægilega
stór til þess að kæla með fisklestar
skipsins, þegar fluitur er ísfiskur. I
sambandi við rafmagnskerfi skipsins
er komið fyrir hæðarmælum, sem
hægt er að lesa á, ef straumur er
settur á þá, hve mikið vatn eða oha
Framh. á bls. 30.
EINN AF NÝRRI TOGURUM Breta, sem stundaði veiðar hjer
við land fyrir stríð.
ÞESSI ÞÝSKI TOGARI gat haldið áfram veiðum á Halamið-
um fyrir stríð, þegar íslensku togararnir urðu að leita hafna
vegna veðurs.