Morgunblaðið - 17.10.1957, Blaðsíða 6

MORCryfíTAÐIÐ
Fimmtudagur 17. okt. 1957
VESTUR-ÞJOÐVERJAR OG
JÁRNTJALDSLÖNDIN
IVestur-Þýzkalandi er sam
eining vestur og austur-
hlutans það mál, sem
er efst í huga almennings. Öllum
stjórnmálaflokkunum kemur líka
saman um, að sameiningin sé það
mark, sem fyrst og fremst beri
að keppa að. Allir flokkarnir
hafa líka sameiningu landshlut-
anna efst á stefnuskrá sinni. En
þar með má segja að samkomu-
laginu sé lokið, því um leiðir
greinir menn á og eru þó andstæð
urnar einkum áberandi milli
jafnaðarmanna annars vegar og
þeirra flokka hins vegar, sem
styðja Adenauer.
★
í kosningabardaganum risu
öldurnar hátt, út af þessu máli.
Jafnaðarmenn héldu því fram
eins og áður, að stefna Adenauers
væri beinlínis hindrun fyrir sam-
einingu landshlutanna. Aden-
auer svarði í sömu mynt og kom
fram með þá staðhæfingu, sem
mikla athygli vakti, að það væri
skoðun sín, að ef jafnaðarmenn
kæmust til valda, væri úti um
Þýzkaland. Með því átti hann
fyrst og fremst við það, að til-
lögur jafnaðarmanna um hJut-
leysi og um að losa vesturhlut-
ann úr tengslum við Atlantshafs-
bandalagið gegn því að stofnað
væri hið svonefnda öryggisbanda
lag Evrópu, sem Rússar ættu að-
ild að, mundi í reyndinm verða
til þess að Vestur-Þjóðverjar
glötuðu stuðningi Vesturveld-
anna og yrðu ásókn Rússa að
bráð. Það verður hlutverk hins
nýja þings, sem kom saman í Ber-
lín á þriðjudag að marka stefnuna
í sameiningarmálunum en kosn-
ingaúrslit urðu, eins og kunnugt
er þannig, að stefna Adenauers'
hlaut mikla traustsyfirlýsingu
hjá þjóðinni. Náskylt hinu eigin-
lega sameining
armáli er af-
staða Vestur-
Þjóðverja til
Rússa og járn-
tjaldslandanna.
Utanríkisráð.
herrann, Von
Brentano ,hefir
nú látið á sér
skilja, að hann
vilji ekJti einn
bera ábyrgð á
stefnu stjórnar
innar í þessum efnum, heldur
vilji hann að stjónarflokkarnir
marki þá stefnu, þannig að ljóst
sé, að hann sem ráðherra, hafi
sterkan þingvilja á bak við sig.
★
Það kom eins og reiðarslag yfir
Vestur-Þjóðverja, þegar Júgóslav
ar viðurkenndu austur-þýzku
stjórnina fyrir stuttu. Vestur-
Þjóðverjar hafa haldið uppi
stjórnmálasambandi við Júgó-
slava, en það hefur hingað til
verið föst og ófrávíkjanleg regla
í utanríkisstefnu V-Þjóðverja að
hafa ekkert stjórnmálasamband
við þau ríki, sem viðurkennt hafa
leppstjórn Rússa í Austur-Þýzka-
landi. Nú rís þess vegna sú spurn-
ing, hvort V-Þýzka stjórnin eigi
að halda fast við þessa stefnu,
en afleiðingin hlyti að verða sú,
að stjórnmálasamabandinu við
Júgóslava yrði slitið. Fram að
þingbyrjun hafði von Brentano
ekki rætt þetta mál við Aden-
auer kanslara, vegna þess hversu
önnum kafinn hann var í sam-
bandi við myndun nýrrar stjórnar
og ýmis vandasöm innanríkismál.
Fyrir utanríkisráðherranum
liggja nú greinargerðir um þetta
mál frá sérfræðingum ráðuneytis
ins en von Brentanovillekkitaka
ákvörðun einn, heldur heyra vilja
von Brentano
þingsins, sem bera yrði ábyrgð á
þeirri stefnu, sem tekin yrði.
★
Mikið hefur að undanförnu verið
rætt bak við tjöldin í Bonn um
hver afstaðan skuli vera til Pól-
verja. Ýmsir hallast að því að
Vestur-Þjóðverjum beri að taka
upp nánara samband við Pól-
verja en verið hafi. í því sam-
bandi er á það bent að lítinn ár-
angur hafi það borið,- þegar V-
Þjóðverjar tóku upp stjórnmála-
samband við Rússa, og hafi sam-
bandið milli landanna verið fullt
af úlflúð og haft í för með sér
ýmiss konar „nálarstungur“ eins
og það hefur verið orðað. Þeir,
sem á þetta minna, benda á að
fyrst af öllu beri að koma sam-
bandinu við Rússa í betra horf
og Adenauer kanslari hefur látið
í ljós mikil vonbrigði yfir þeim
ýfingum, sem komið hafa upp
milli Vestur-Þjóðverja og Rússa
í ýmsum samböndum.
Þegar Júgóslavar viðurkenndu
austur-þýzku stjórnina, var sendi
herra V-Þjóðverja Pfleiderer að
nafni, þegar kallaður heim til
viðtals. Hann var taiinn meðal
kunnugustu manna, sem Þjóð-
verjar hafa á að skipa varðandi
mál járntjaldslandanna. Pfleider-
er gaf stjórninni skýrslu og álits-
gerð um málið, en fáum dögum
síðar andaðist hann úr hjarta-
slagi. Pfleiderer hafði áður ráðið
til þess aðV-Þjóðverjartækjuupp
stjórnmálasamband við Pólverja,
því með því eina móti gætu þeir
náð frumkvæði á sviði utanríkis-
mála og orðið á undan þeirri
viðurkenningu Júgóslava á aust-
ur-þýzku stjórninni sem von
væri á. Pfleiderer var þeirrar
skoðunar að v-þýzka stjórnin
yrði að verða sveigjanlegri í af-
stöðu sinni til járntjaldslandanna
en verið hefði, og ekki líta alltof
einstrengingslega á þá lagalegu
þýðingu, sem stjórnmálaviður-
kenning hefði. En svo eru aðrir
á gersamlega öndverðri skoðun,
og meðal þeirra er Walter HaJl-
stein, sem er háttsettur rnaður í
utanríkisráðuneytinu þýzka. Hall
Hallstein
stein hefur ver
ið talinn einn
helzti ráðgjafi
Adenauers í
utanríkismál-
um og jafnan
verið í fylgd
með kanslaran.
um í hinum
þýðingarmeiri
ferðalögum.
Var Hallstein
t.d. í fylgd með
kanslaranum í Ameríku-ferðinni,
þegar hann kom við hér í Reykja
vík. Hallstein er þeirrar skoðunar
að ef Vestur-Þjóðverjar tækju
upp stjórnmálasamband við Pól-
verja og haldi áfram stjórnmála-
sambandinu við Júgóslava, eftir
það sem gerzt hefur, þá muni
það bráðlega leiða til þess, að
fleiri þjóðir muni viðurkenna
leppstjórn Rússa í Austur-Þýzka-
landi. Hingað til hafa Vestur-
Þjóðverjar látið það skýrt koma
í ljós í öllum samningum við
vestræn ríki, að þeir væru einir
í forsvari fyrir hina þýzku þjóð,
en sú afstaða mundi bíða hnekki,
ef austur-þýzka stjórnin hlyti við
urkenningu fleiri ríkja en þeirra,
sem tilheyra austurblokkinni. En
ef svo færi mundi útlitið enn
versna fyrir sameingu landshlut-
anna. Þessum skoðunum Hall-
steins og fleiri er mótmælt af
öðrum og á það bent, að þótt
Vestur-Þjóðverjar tækju upp
stjórnmálasamband við Pólverja,
mundi það engu breyta um af-
stöðu vestrænna þjóðar til aust-
ur-þýzku stjórnarinnar. Þá er
það líka dregið í efa að gagnlegt
væri að slíta stjórnmálasamband-
inu við Júgóslava. Af hálfu þess-
ara manna er því haldið fram,
að nýtt stjórnmálasamband við
Pólverja og áframhaldandi shm-
band við Júgóslava mundi engin
áhrif hafa til hins verra á samein
ingarmálin.
Hið nýja vestur-þýzka þing
tekur vafalaust afstöðu ál þess-
ara mála, sem eru hin þýðingar-
mestu fyrir V-Þjóðverja og raun
ar alla Evrópu og friðinn í ueim-
inum um leið. Það er almennt
viðurkennt að klofning Þýzka-
lands í tvo hluta sé eitthvert hið
erfiðasta og afdrifaríkasta vanda
mál, sem til sé nú í alþjóðamál-
um. Enda er fylgzt mjög vel með
því sem gerist í sambandi við
þetta stórmál.
Kvikmyndaklúbbar fyrir
börn og unglinga
sfofnaðir
ÆSKULÝÐSRÁÐ Reykjavíkur
hefur samþykkt að stofna tjl 2ja
klúbba fyrir börn og unglinga.
er gefi þeim kost á að sjá holl-
ar og fræðandi kvikmyndir. Er
hér um tilraun að ræða, sem
væntanlega mun verða gerð í
víðtækari mæli, ef vel gefst nú.
Klúbbar þessir munu hafa fast-
ar sýningar, laugardaga og
sunnudaga, í samkomusal Háa-
gerðisskóla og í kvikmyndasal
Austurbæjarskólans. Kvikmynda
klúbburinn í Smáíbúðahverfinu
mun taka til starfa um næstu
mánaðamót og verður tilkynnt
um stofnun hans í blöðunum síð
ar. Að stofnun hans mun Æsku-
lýðsráð Reykjavíkur standa í
samvinnu við sóknarnefnd Bú-
staðasóknar.
Kvikmyndaklúbburinn, sem
mun starfa í kvikmyndasal Aust-
urbæjarskólans tekur til starfa
nú um helgina.
Á sunnudaginn kl. 3,30 e.h. fyr-
ir börn 11 ára og yngri og kl.
5,30 e.h. fyrir börn og unglinga
12 ára og eldri.
Klúbburinn mun starfa í tíma
bilum, þannig að félögum verður
gefinn kostur á 10 sýningum í
flokki fram til jóla. Verður sam-
in sérstök sýningarskrá, sem fé-
legar fá og þar greint frá mynd-
unum. Sýndar verða 2 til þrjár
myndir hverju sinni, fræðslu-
myndir og skemmtimyndir og
verða þær skýrðar á íslenzku.
Félagsgjald er ákveðið kr. 15,00
fyrir yngri hópinn og kr. 20,00
fyrir eldri hópinn fyrir allan.
tímann, en það verður kr. 1,50
og kr. 2,00 fyrir hverja sýningu.
Hver félagi kaupir skírteini, sem
gildir sem aðgöngumiði að sýn-
ingunum hverju sinni. Væntan-
legir félagar að klúbbnum í kvik
myndasal Austurbæjarskólans
komi til skrásetningar í æsku-
heimilið að Lindargötu 50 á
föstudag 18. okt. kl. 4—6 e.h. og
8—9 e.h. og laugardag kl. 4—6
e.h. Alls munu 150 félagar geta
orðið í hverum aldursflokki.
6ifreiðaeftiriiIstncnn vilja láta samræma um-
ferSar- og öi
AÐALFUNDUR Félags íslenzkra
bifreiðaeftirlitsmanna var hald-
inn í Reykjavík 12. okt. sl. — A
fundinum voru rædd ýmis mál er
snerta störf bifreiðaeftirlits-
manna og ennfremur umferðar-
og öryggismál almennt og gerðar
ýmsar ályktanir. M a. voru eftir-
farandi ályktanir gerðar á fund-
inum:
Fagnaði fundurinn framkomnu
frumvarpi til nýrra umferðarlaga
og væntir þess að það hljóti af-
greiðslu á því þingi er nú situr.
Þá var samþykkt áskorun á
bæjarfógeta og sýslumenn um að
umferðar- og öryggismerki í
kaupstöðum og kauptúnum lands
ins verði samræmd við umferðar-
og öryggismerki í Keykjavík.
Þá skoruðu bifreiðaeftirlits-
menn á alla eigendur og öku-
sterifar ur
daglega lífinu
1
EINAR ASMUNDSSON
hæstaréttarlögmaðui.
Hafsteinn Sigurðsson
héraðsdómslögmaður.
Skrifstofa Hafnarstræú 5.
Simi 15407.
Kennari skrifar:
EG hlýddi nýlega á fyrirlestur
sem gamall skólastjóri ucan
af landi hélt um menntunar- og
uppeldismál í útvarpið.
Minni lexiur
MARGT var gott sagt í þeim
fyrirlestri og sérstaklega
þótti mér athyglisvert að heyra
hinn aldraða skólamann segja að
eftir því sem hann eltist og öðlað-
ist meiri reynslu þá yrði hann því
frábitnari að setja strangar lexíur
fyrir til heimalesturs. Ég er alveg
á sömu skoðun. Ég held að það
hafi spillt námsgleði margra
barna að hafa þurft að sitja yfir
miklum vinnubókum og heima-
vinnu eftir að hafa verið allan
morguninn á skólabekknum.
Svo er líka hitt að nú er ungl-
ingapróf orðið skylda og þá halda
börnin áfram lengur á nennta-
brautinni en þau gerðu í mínu
ungdæmi og þar að auki fer mik-
ill hluti þeirra í langskóla að
unglingaprófi loknu. Því er auð-
velt að slaka til á námskröfunum
í barnaskólum því nú þarf ekki
að miða við að þar þurfi að kenna
allt sem sæmilega uplýstur ungl-
ingur þarf að vita. Því má nú
eyða meiri tíma í það að efla
skapgerð barnsins, lunderni þess
og sjálfstæðishvöt svo sem gert
hefir verið með svo ágætum
árangri í brezkum skólum. Leikir
og íþróttir eru þar efstir á blaði
að mínu viti en ekki eingöngu
leikfimin, vélrænar búksveifiur
eftir skipunum kennarans svo
sem allt of mikið er gert af hér
á landi.
ý'tf.'.í’/nV'C ,T)
Glæðum ást á málinu
OG nú er líka tími til þess að
glæða ást barnsins á móður-
máli sínu og fara með börnunum
yfir langa kafla í íslenzkum bók-
menntum eftir okkar höfuðsnill-
inga. Til þess hefir verið lítill
tími hingað tii en nú eru aðstæð-
ur breyttar og á þetta atriði þarf
skilyrðislaust að leggja meiri
áherzlu en gert hefir verið. Því
ber vitni hið hörmulega „slang-
mál“ og málleysur sem mörg
börn hér í Reykjavík tala.
Heiðinn skóli
AÐ lokum eitt. Ég varð fyrir
vonbrigðum með eitt atriðið
í fyrirlestri skólastjórans. Uridir
lok hans minntist hann á tvö at-
riði sem hann taldi einna þýð-
ingarmest í skólum við uppeJdi
barna. Annað var lotningin og er
það orð að sönnu. Hitt var að
skapa fastr venjur og er það lika
rétt. En mér finnst hér aðalatrið-
inu gleymt. Því að innræta börn-
unum Guðstrú og kristilega
breytni. Það er heiðinn skólj sem
hefir það ekki efst á blaði sínu og
hann elur aldrei upp góða þjóð-
félagsborgara. Kristilegt uppeldi
álit ég að sé aðalmarkmið skól-
anna ekki síður en heimilanna
en mér þótti það vera hörmu-
legt tímanna tákn að einn af
vorum beztu skólamönnum
skyldi ekki minnast á það
í erindi sínu. Við megum
aldrei gleyma því að kristin trú
og siðfræði er burðarás þjóðlífs
okkar og grundvöllur ríkis okkar.
Og ef við innrætum ekki börnun-
um þá trú erum við á eyðinierkur
göngu staddir.
Afnueli ungversku
byltingarinnar
Sveinn ritar:
INNAN fárra daga dregur að
eins árs afmæli byltingar ung-
verskrar alþýðu gegn kúgurum
sínum, Rússum. Mér finnst mikil-
vægt að þessara merku tímamóta
verði minnzt á tilhlýðilegan hátt
hér á landi. Barátta ungversku
þjóðarinnar var hetjulegasta bar-
átta sem veröldin hefir lengi orð-
ið vitni að og það færi llla ef
þau afrek sem þar voru unnin
legðust í þagnargildi.
menn bifreiða í landinu að hafa
öryggistæki bifreiðanna ætíð í
fullkomnu lagi og umfram allt
ljósaútbúnaðinn.
Næsta almennt mót N.B.F.
(sambands norrænna bifreiða-
eftirlitsmanna) verður haldið 1
Ósló 1958.
í stjórn sambandsins eiga sæti:
Snæbjörn Þorleifsson, Akureyri,
og Haukur Hrómundsson, Reykja
vík.
Stjórn félagsins var endurkos-
in, en hana skipa: Gestur Ólafs-
son, formaður, Geir G. Bach-
mann, ritari og Sverrir Samúels-
son, gjaldkeri. í varastjórn: Snæ-
björn Þorleifsson og Jón Sumar-
liðason.
Góð aðsókn
að Þjóðleikhúsmu
AÐSÓKN hefur verið góð að leik
ritinu Horft af brúnni eftir Miller
sem Þjóðleikhúsið sýnir um þess-
ar mundir, og vakið hefur mikla
eftirtekt.
Sama máli gegnir um óperuna
Tosca, að henni er enn góð að-
sókn, en úr þessu mun sýningum
fara að fækka, komi í ljós að
mjög dragi úr aðsókn.
Nýbrcytni
í verzlunarháttum
iÞÚFUM, N-ísafjarðarsýslu, 14.
okt., — Sú nýbreytni var tekin
upp í verzlunarháttum Kaupfé-
lags ísfirðinga, að kaupfélagsstjór
inn og annar starfsmaður félags-
ins komu inn í Djúp og settu upp
útsölu á vörum frá félaginu á
tveimur stöðum hér, í Nauteyrar-
hreppi og Reykjafjarðarhreppi,
einn dag á hvorum staðnum, sem
voru Melgraseyri og Vatnsfjörð-
ur.
Var seldur ýmiss konar varn-
ingur, prjónavörur, álnavörur og
ýmsar smávörur. Allar vörurnar
voru seldar á niðursettu verði.
— Geðjaðist félagsmönnum vel
þessi nýbreytni. Var verzlunin
vel sótt í báðum hreppunum og
þótti fólki gott að geta skroppið
að heiman í þessum erindum.
— P. P.