Morgunblaðið - 31.12.1957, Blaðsíða 15

Þriðjudagur 31. des. 1957
MORGUN BLAÐ1Ð
15
milljónir króna, frá Vestur-
Þýzkalandi. Flest gögn varð-
andi þetta mál liggja þó í
stjórnarráðinu, en auk þess
hafa Sjálfstæðismenn í hönd-
um ýmist frumrit eða afnt
þeirra. Hefur þegar verið birt
nægjanlega mikið úr þeim,
til að sanna hvort tveggja, að
slíkt stórlán stóð fyrrverandi
stjórn til boða, og að núver-
andi ríkisstjórn er ótrúlega
hirðulaus um hvort hún skýr-
ir rétt eða -rangt frá mikils-
varðandi málum.
Hún virðist treysta því, að
stuðningsmenn hennar trúi
henni, hvað sem Sjálfstæðis-
menn segja, og sómatilfinn-
ingin sýnist ekki bögglast
fyrir.
Þetta athæfi hlýtur að bera
með sér sinn eigin refsidóm.
Líklegt verður að telja, að
í öndverðu hafi stjórnin grip-
ið til þess óyndisúrræðis til
að breiða yfir vanmátt sinn,
vantraust og vansæmd. Henni
hafi þótt sinn hlutur eitthvað
skárri, ef fyrrverandi stjórn
hefði hvorki haft marga
pálma né stóra í höndunum.
Blandaður kór
Þegar stjórnin í fyrrahaust
seldi réttinn til að verja ís-
land fyrir fjögurra milljón
dollara lán, neitaði hún af-
dráttarlaust, að nokkurt sam-
band væri milli landvarnanna
og lánsins. Um það sagði þó
aðal-stjómarblaðið, að það
væri undarleg tilviljun, að lán
ið hefði fengizt, strax og búið
hefði verið að falla frá að
reka varnarliðið úr landi. En
oft væru líka „tilviljanirnar
bezt undirbúnar". En auk þess
skýrði stjórn Bandaríkjanna
frá því, að þetta lán væri
veitt úr sjóði, sem forseti
Bandaríkjanna réði yfir og
lána mætti til landa, þar sem
Bandaríkin ættu hagsmuna
að gæta. Og enn eru til fleiri
gögn um þessa sölu á réttin-
um til að verja ísland.
Verðfallin æra
Skeði nú ekkert opinber-
lega í lánamálunum annað en
það, að ríkisstjómin lét sækja
Sogslánið, sem fyrrverandi
stjórn átti kost á, fyrr en þau
leiðu tíðindi spurðust, að
ríkisstjórnin hefði tekið sér í
hönd betlistafinn, hafið hung-
urgöngu og hafnað hjá Atl-
antahafsbandalaginu—NATO
og beiðst þess, að meðlima-
þjóðir þess auruðu saman í
lán handa „litla bróður“.
Skyldi lánið vera „stærsta
lán, sem ísland hefði nokkurn
tíma tekið í einu“, eins og
einn ráðherrann sagði í þing-
ræðu. Hafði þó utanríkisráð-
herrann skömmu áður sam-
þykkt að NATO skyldi ekki
hafa lánveitingar með hönd-
um. í bili eru horfur frem-
ur dapurlegar. Hafa segl ver-
ið rifuð og er nú verið að
puða við rúmar 7 milljómr
dollara, í trausti þess, að þá
upphæð vilji NATO-þjóðirn-
ar borga, til þess að íslenzka
stjórnin svíki ekki loforð sín
að nýju í bili. Ekki mun þó
enn að fullu frá því gengið.
þó að ameríski hlutinn sé
fenginn. Svo ekki er nú
traustið út á við mikið.
Þess er þá heldur ekki að
vænta.
Sölumaður deyi
Rétt er að rifja upp, að
1949 gengu íslendingar í
NATO og lýstu jafnframt yf-
ir, að þeir vildu ekki hafa er-
lendan her á íslandi á frið-
artímum.
1951 fóru allir lýðræðis-
flokkarnir fram á, að NATO
tæki að sér varnir landsins,
og hétu því jafnframt, að
senda ekki varnarliðið úr
landi, án undangengins sam-
ráðs við NATO-þjóðirnar.
Hinn 28. marz 1956, sviku
núverandi stjórnarflokkar
þetta heit, og samþykktu án
samráðs við NATO-þjóðirnar,
að varnarliðið skyldi hverfa
úr landi. Eru svik þessi fram-
in fyrir alþingiskosningar og
í ávinningsskyni.
Að afloknum kosningunum
sviku stjórnarliðar svo fyrir-
heit sín við kjósendurna,
seldu réttinn til að verja land-
ið og báru fyrir sig versnandi
friðarhorfur í heiminum,
enda þótt forystumenn NATO
þjóðanna teldu allt óbreytt í
þeim efnum.
Þegar silfurpeningarnir
voru uppétnir, var svo enn
lagt í betliför til NATO.
Sorglegri mynd af lands-
sölu er víst ekki til. Það er
seingert að þvo þennan smán-
arblett af þjóðinni. Fyrsta
sporið er, að íslendingar rísi
upp gegn þessu athæfi undir
kjörorðinu: „Sölumaður skal
deyja“, — stjórnin skal víkja,
— en hefji síðan sjálfstæðis-
baráttuna að nýju, og þá fyrst
og fremst baráttuna fyrir því,
að endurreisa það traust, sem
íslendingar höfðu áunnið sér
meðal frjálsra þjóða.
Deyr fé og fylgi
Séu menn í vafa, að hér
sér rétt frá sagt, efist menn
um að verið sé að verzla með
réttinn til að verja ættjörð-
ina, er rétt að athuga þær
staðreyndir, er við almenn-
ingi blasa.
1. 1. nóvember skrifa komm
únistar Framsóknarflokknum
og Alþýðuflokknum og
heimta að varnarliðið fari og
íslendingar gangi úr NATO.
2. Að því loknu, fer for-
maður kommúnista til
Moskva, og tekur með sér for-
mann Alþýðubandalagsins.
Viðræður um lán fara þar án
efa fram. Ef ekki til annars,
þá til þess að skapa hinum
stjórnarílokkunum betri að-
stöðu til lántöku í NATO-
ríkjunum handa þeirri stjórn,
sem kommúnistar eiga sæti
í, stjórninni sem Moskva vill
hafa við völd á íslandi, stjórn-
inni, sem óttast að horfalla án
erlends fjármagns, en
þorir ekki að taka lán í
Moskvu af ótta við að þjóðin
reki hana þá af höndum sér.
3. Alþýðuflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn draga
svar sitt fram yfir flokksþing
kommúnista, eða í meira en
mánuð. Strax að því loknu
iiafnar Alþýðuflokkurinn kröf
unni með „karlmannlegri
einurð“ og Framsóknarflokk-
urinn með loðmælum „milli-
flokksins“.
4. Að unnu því afreki fara
forsætisráðherra og utanríkis-
ráðherra til NATO-fundar,
með bréfaskriftir þessar upp
á vasann og segja: „Sjáið þið
bræður. Á íslandi ráða komm
únistar engu um utanríkis'-
mál“.
Fáist hvergi eyrir út á allt
þetta er fyrirlitningin fyrir
íslenzku stjórninni að verða
meiri en meðaumkunin með
„litla bróður“. Myndi þá
stjórnin bæði félaus og fylg-
islaus.
Samvinnufélag
„landsölumanna”
í allri þessari hringiðu, er
skrípaleikur kommúnista þátt
ur fyrir sig.
Heróp þeirra er: „Herinn
tafarlaust burtu úr landinu“.
Þeir gera félagasamþykktir,
flokkssamþykktir og standa
að almennum fundahöldum
Áskorunum rignir niður:
„Burt með herinn“. í stjórn-
arráðinu er hins vegar ekkert
vopnaglamur. Enginn hávaði
um „herinn“, fremur en um
útfærslu landhelginnar.
Kommúnistar vita sem sé, að
þeir eiga að vera í stjórn.
Þeir mega rabba, rífast og
hóta, en aldrei reiða til höggs,
og sízt af öllu með ráðherra-
stólunum. Það skauzt að vísu
upp úr þeim í Þjóðviljanum
nýverið, að þeirra væri mátt-
urinn, því að þeir hefðu líf
stjórnarinnar í hendi sér. Ár-
ið 1946 hefðu þeir rofið sam-
starf út af svipuðum „stefnu-
málum“. En þetta var alveg
óvart. Það skal ekki henda
aftur. Moskva skipar: Verið í
stjórn. Þá er að hlýða.
En kjósendur þeirra, hvað
segja þeir? Skilja þeir ekki,
að forystumennirnir kalla þá
á fund, til þess eins að skop-
ast að þeim? Skilja þeir ekki,
að krafan um samstöðu er
ekkert nema áskorun um, að
allir svíki það, sem þeir sjálf-
ir eru búnir að svíkja? Eng-
an hávaða, að minnsta kosti
ekki í alvöru. Það má ekki
braka, því að þá getur stóll-
inn brotnað ,og það vill
Moskva ekki.
En er þetta ekki alltof
langt gengið?
Skilja ekki allir, að það er
ekki aðeins Hannibal og Lúð-
vík, sem samþykkt hafa á-
framhaldandi dvöl varnarliðs-
ins hér á landi, eins og blað
utanríkisráðherra stöðugt
staglast á, heldur er það nú
orðið höfuðáhugamál ráða-
klíku kommúnistanna ai-
mennt, „að herinn sé hér á
allra ábyrgð.“ Þeir hafa
stofnað eins konar samvinnu-
félag „landssölumanna" og
reyna nú að smala öllum til
þátttöku, því að viðskiptin
séu arðvænleg.
Forsætisráðherrann
„helgar” sig
Mörgum munu hafa komið
mjög á óvart tíðindin um
hin miklu sinnaskipti íslenzka
forsætisráðherrans á NATO-
fundinum í París. Sýnist
hann hafa orðið gagntekinn
hrifningu af forystumönnum
annarra NATO-þjóða, hug-
sjónum þeirra og fyrirætlun-
um, er hann gefur út hina
írægu yfirlýsingu, er hefst á
þessum orðum:
„Við fulltrúar hinna fimm-
tán þjóða Atlantshafsbanda-
lagsins virðum helgi þeirra
mannréttinda, sem öllum
þjóðúm eru tryggð með
stjórnarskrám, lögum oi?
venjum þjóðanna, helgum
okkur sjálfa og þjóðir okkar
reglum og takmarki Atlants-
hafsbandalagsins.“
Minnast menn nú þess, er
þessi sami maður barðist af
alefli gegn þátttöku íslands
í NATO. Og þykir breytingin
mikil og gleðileg, þegar hann
nú „helgar sig“ og „þjóð sína“
í ofanálag „Atlantshafsbanda-
laginu, reglum þess og tak-
marki.“
If- l •'1
Horfzt í augu við
höfðingja
Þá þóttu það ekki síður
mikil tíðindi, sem forsætisráð-
herrann flutti þjóð sinni í út-
varpsspjalli á aðfangadag.
Sagði hann þá frá því, að í
París hefði hann skýrt helztu
valdamönnum vestrænna
þjóða frá því, að hann óskaði
þess alls ekki, að herinn færi
frá íslandi „að svo stöddu.“
Þegar forsætisráðherra, sem
myndar stjórn beinlínis og
fyrst og fremst til þess að
reka „herinn“ úr landi, talaði
þannig í fyrsta skipti þegar
honum gafst færi á að skýra
stefnu sína fyrir mikilmenn-
um heimsins, er von að ís-
lendingar spyrji hver ann-
an, hvort heldur sé, að for-
sætisráðherrann sé ekki eins
upplitsdjarfur frammi fyrir
erlendum höfðingjum sem ís
lenzkum „almúga“ eða hitt,
að fjárskortur valdi því, að
hann sé farinn að óttast
þrengingar og þyki þá betra
að hafa her en vanta brauð.
Glætan
Þessi annáll er nú orðinn
allt of langur og þó aðeins
stiklað á því stærsta í íslenzk-
um stjórnmálum, öðrum að
venju eftir skilin atvinnumál-
in og stórtíðindi utan lands-
steinanna látin liggja í þagn-
argildi.
Myndin sem við blasir,
sýnist ógæfusamleg, hvar sem
á er litið. Öngþveiti í at-
vinnu- og efnahagsmálum,
vaxandi eyðsla og fjárþröng
ríkissjóðs, þverrandi traust og
álit út á við. Ofan á allt þetta.
eru svo þeir, sem um stjórn-
völinn halda, sjálfUm sér
sundurþykkir, svo að ákvarð-
anir um hin þýðingarmestu
málin eru oftast teknar um
seinan eða alls ekki.
Eina ljósglætan er, að nú
hefur þjóðin fengið að reyna
vinstri stjórn og getur því
byggt dóm sinn á reynslunm.
Rehna þeir?
Við Sjálfstæðismenn bíðum
átekta. Okkur þykir ekki
ósennilegt, að stjórnarliðar
renni af hólmi, gefist hrein-
lega upp við að leysa vand-
ann, sem þeir hafa stofnað til.
Við teljum það að því leyti
miður farið, að okkur er ljós
sú hofuðnauðsyn, að þjóðin
fái til fullnustu skilið bölvun
þess stjórnleysis, sem hún
býr við, þreifi á úrræðaleysi
vinstri stjórnarinnar. En við
sjáum líka hvert stefnir og
óttumst, að viðreisnin verði
örðug, þótt efnahagur og álit
þjóðarinnar sökkvi ekki
dýpra en orðið er.
Skyldan bíður
Við vitum að vandinn
leggst að lokum á okkur. Án
tilhlökkunar munum við axla
byrðina, þegar þar að kem-
ur. Það er boðorð skyldunn-
ar. En við heimtum dóm þjóð-
arinnar áður. Við teljum ekki
að okkur komið fyrr en þjóð-
in kallar á okkur við nýjar
kosningar.
Hvenær? spyrja menn.
Spyrjið, hvort Moskva meti
meir að eiga útibú á íslandi
til frambúðar eða hafa menn
í ríkisstjórn í NATO-ríki,
meðan þess er nokkur kostui.
Kjósi Moskva hið síðara,
munu kommúnistarnir sitja
meðan sætt er, enda þótt
fylgið hrynji af þeim. Una
„her í landi“, fella gengið,
svíkja áfram þá lægst laun-
uðu, sætta sig við þátttöku ís-
lands í tollabandalaginu eða
fríverzlunarsvæðinu og yfir-
leitt renna niður öllum öðr-
um beizkum bitum. Og þá
mun stjórnin lafa enn um
skeið meðan erlent lánsfé
heldur í henni líftórunni og
þeir lægst launuðu, sem hald-
ið hefur verið á klafanum,
þola örlög sín.
Ella er fall hennar mjög
skammt undan.
Heill landi og lýð
Brautin fram undan er
grýtt. Okkar bíður margur
vandinn, sá mestur að kunna
fótum okkar forráð.
„Hvernig sem stríðið þá og
þá er blandið —“ óskum við
öll að íslenzku þjóðinni megi
vel farnast um alla framtíð.
Gleðilegt ár.