Morgunblaðið - 09.03.1958, Blaðsíða 8

8
MORGUTSBLAÐÍÐ
Sunnudagur 9. marz 1958
íslendingar fást mikið við ritstörf
Ef til vill er það loftslagið, sem veldur
þessu — eða hár himinn og víðáffumikið haf
ÞAÐ er athyglisvert, hversu
margir Islendingar fást við rit-
störf af einhverju tagi. Annai'
hver maður, sem á vegi ferða-
mannsins verður, á annað hvort
frænda eða frænku er fæst við
ritstörf, ef hann gerir það ekki
sjálfur, segir ungfrú Stella
Panbó, kennari frá Perú. Hún
hefir dvalizt hér á landi í rúm-
lega fjóra mánuði ásamt hálf-
systur sinni ungfrú Nana Valen-
tine, sem er blaðakona.
Ef til vill veldur loftslagið
þessu. Það er svo hæfilega
temprað, að menn eru jafnan vei
fyrir kallaðir, bætir ungfiú
Panbó við. Eða himinninn, sem er
svo fallegur, og víðáttumikið
.hafið. Systurnar segjast kunna
vel við Island í vetrarbúningi.
— Við fórum fyrir nokkru
austur fyrir fjall og allt austur
að Geysi, segir ungfrú Valentine.
Ferðin var mjög skemmtileg,
landslagið fagurt og litirnir dá-
samlegir. tJtsýn yfir Þingvalla-
vatn ísilagt var fögur.
Eangt ferðalag að baki
Áður en þær systur komu
hingað, höfðu þær verið á ferða-
lagi í nærri 15 mánuði. Þæi
lögðu upp frá New York, fóru
þaðan um Skotland, England
Frakkland og Spán, síðan yfir
Njörvasund til Marokkó og áfram
yfir þvera Norður-Afríku og allt
til Egyptalands. Þaðan héldu
þær norður á bóginn um öll lönd-
in fyrir botni Miðjarðarhafsins,
frá Tyrklandi til Grikklands,
Júgóslavíu, ítalíu, Sviss og Aust-
urríkis. Síðan um alla Vestur-
Evrópu, Norðurlöndin fjögur við
Eystrasalt. Þess má geta, að þ&r
fóru einnig um Lappahéruðin.
Því næst aftur um Bretlandseyj-
ar til Irlands og þaðan til ís-
lands. Þær hafa unnið að því hér
undanfarna mánuði að skrifa
um þetta ferðalag, og hlýtur það
að verða viðamikil ferðalýsing.
Á ferðalaginu hafa þær tekið
kvikmyndir.
Ætlunin er að leitast við í bók-
inni að lýsa skapgerðareinkenn-
um og lifnaðarháttum fólksins
og menningu þjóðanna.
0--4—o
Og hvað segið þið um íslend-
inga?
Það er allt oákveðið ennþá!
Fram til þessa hefir tíminn far-
ið mikið í að vinna, svo að ekki
hafa gefizt tómstundir til að ferð-
ast um og kynna sér land og þjóð.
Helzt ætluðum við að komast
norður í land. Og svo er hægara
sagt en gert að ætla sér að skrila
um þjóð, sem á svo marga rú-
höfunda!
Ótrúlega margir tala spönsku
Annars kom Island okkur eng-
an veginn á óvart. Bæði höfðum
við lesið okkur til um land og
þjóð, og ýmislegt kemur kunnug-
lega fyrir sjónir eftir að hafa
ferðazt um hin Norðurlöndin.
Jú, eitt kom mér á óvart, segir
ungfrú Panbó. Ótrúlega margir
kunna spönsku.
Þær systur ættu ekki að vera
í vandræðum með að koma fyrir
sig orði, hvar sem er í heiminum.
Þær tala spönsku, ítölsku,
frönsku, ensku, dálítið í arabísku
og ofurlítið í grísku.
Engu hægt að leyna í Marokkó
Eitt var það, sem t. d. kom
okkur mjög á óvart í Marokkó:
Þar er talað töluvert mikið af
tungumálum. í því landi er senni-
lega ómögulegt að halda nokkr-
um hlut leyndum, og full ástæða
til að gæta tungu sinnar á hvaða
tungumáli, sem mælt er! segir
ungfrú Panbó.
Ætla til Færeyja og
Grænlands
Áður en þær halda aftur til
New York, er ætlunin að fara til
Færeyja og Grænlands. Og
ferðalaginu er engan veginn lokið
með því. Næsta sumar ætla þær
að leggja upp í annað ferðalag
um Alaska, þaðan um Berings-
sund yfir til Síberíu, Rússlands
og kommúnisku landanna í Ev-
rópu og síðan aftur austur á bóg-
inn um Vestur-, Mið-, Suður- og
Austur-Asíu og suður til Ástralíu.
Sennilega tekur þetta ferðalag
eitt ár. Og að því búnu heíst
þriðja ferðalagið um ríki Amer-
íku. Og það er næstum eins og
að vera kominn heim, segja syst-
urnar. En takmarkið er að verða
fyrstu konurnar til að sjá öll ríki
veraldar, hvenær sem það tak-
mark næst!
Systurnar eru frá Lima, höfuð-
borg Perú. Ungfrú Panbó stund-
Árshótíð hiúhrunarnema
verður haldin i Sjálfstæðishúsinu sunnudaginn
9. marz ki. 8,30.
Ekemmtiatriði og dans.
Aðgöngumiðar seldir i Sjálfstæðishúsinu kl. 5—7
og við innganginn.
Áfengisvarnornefnd kvenna
í Keykjavík og Hafnarfirði
heldur aðalfund í Aðalstræti 18, þriðjudaginn
11. marz kl. 20.30.
Venjuleg aðalfundarstörf.
Kvikmynd. — Fulltrúar fjölmennið.
Stjórnin.
aði nám við San Marcoháskólann
í Lima, sem er fyrsti háskólinn
er reistur var í Ameríku. Gömiu
háskólabyggingarnar eru inni í
borginni, en nú hefir verið reist
nýtt háskólahverfi í grennd við
borgina, og er það mjög fallegt
og nýtízkulegt. Ungfrú Valentine
stundaði nám í blaðamennsku við
Kaþólska háskólann í Lima. Síðar
nam hún við ríkisháskólann
í Baton Rouge í Louisana í Banda.
ríkjunum og loks við Hunter
College í New York.
Ópera um Ollanta og
Atahuallpa
Auk þeirra tungumála, sem
áður eru nefnd talar ungfrú
Panbó reiprennandi hinar fornu
mállýzkur lands síns, Quechua og
Aymara. Quechua er enn töluð
í Perú einkum meðal fjallabúa
og minnir eina helzt á arabísku,
segir ungfrú Panbó. Aymara
líkist öllu meir hebresku og er
töluð syðst í Perú og í Boliýíu.
Töluvert er til af bókmenntum
á þessum mállýzkum, einkum
kvæði, og ein ópera er til á

Ferðalangarnir frá Perú. — Takmarkið er að verða fyrstu kon-
urnar. sem heimsótt hafa öll ríki veraldar.
orð á Quechua. Þótti fréttamann-
inum tungumálið engan veginn
árennilegt.
0—4—0

Utsýn yfir rústirnar á Machu Picchu. Hér bjuggu Inkar, og
hér var vígi gott á klettasnösinni, sem gengur fram í dalinn.
í hlíðunum gerðu Inkarnir hjalla, m. a. til að koma í veg
fyrir, að jarðvegurinn skolaðist burt í rigningum. Machu
Picchu er spölkorn frá Cuzco, höfuðborg Inkaríkisins.
Quechuamáli. Heitir óperan
Ollanta, og eru aðalpersónurnar
Ollanta hershöfðingi og Atahu-
allpa, sem var Inka, þ. e. kon-
ungur. Annars er aðalefni óper-
unnar ástarsaga. Frægasta kvæð-
ið er söguljóð, sem heitir Suray
Saurita, sem þýðir Landið. síð-
ari tíma kvæði af þessu tagi hafa
verið rituð á samblandi af
QCechua og spönsku, sem nú er
aðallega töluð í Perú.
íslendingar bera Quechua
ágætlega fram, segir ungfrú
Panbó, sem síðan mælir nokkur
Fyrstu ferðabók sína ætla
systurnar að gefa út, er þær koma
til New York. Bókin verður gef-
in út á spönsku, ensku, ítölsku,
frönsku og þýzku. Einnig eru
líkindi til, að hún verði þýdd
á júgóslavnesku, tyrknesku og
arabisku.
Dýr þjónusta — ekki að
sama skapi góð
Er fréttamaðurinn spurði,
hverju þær hefðu fyrst tekið eft-
ir, sem miður færi meðal Íslend-
inga, svöruðu þær því til, að
íbúð til sölu
Til sölu er lítil 5 herbergja íbúð á 1. hæð í húsi
á góðum stað við Langholtsveg. Verð aðeins kr. 280
þúsund. Útborgun kr. 180 þúsund. Eftirstöðvar
kaupverðsins eru hagstæð lán. Sér kynding. —
íbúðin er í góðu standi. Upplýsingar gefnar
í síma 34231.
79 rúmlesta vélskip
til sölu. 1 skipinu er 204 ha. Ruston-dieselvél. —
Ljósavél af Witte teg. 10—12 ha. Báturinn er allur
nýlega yfirfarinn og standsettur. Hagkvæm kaup.
Allar nánari upplýsingar gefur
Landssamband íslenzkra
útvegsmanna.
fyrstu óþægindin, sem ferðalang-
ar yrðu varir við, væri, hversu
dýr öll afgreiðsla og þjónusla
væri en ekki að sama skapi góð
Annað var það, sem við tókum
sérstaklega eftir: Landslagið
minnir að vissu leyti á Perú.
Hér eru hraunbreiður og fjöll
eins og þar.
Ánægjuleg íslandsdvöl
Við höfum haft mikla ánægiu
af íslandsdvöl okkar. Upphaf-
lega ætluðum við að fara í febrú-
ar, en það hefir dregizt á lang-
inn, og sennilega verður ekkert
úr brottför okkar, fyrr en í
marzlok. Ja, það væri synd að
segja, að við hefðum ekki tekið
ástfóstri við eyjuna ykkar.
0—4—0
Þegar ferðalangarnlr höfðu
kvatt með virktum, dró frétta-
maðurinn fram landabréf og al.
fræðiorðabækur og tók að rifja
upp barnalærdóminn um Perú,
miðstöð hins forna Inkaveldis.
Perú liggur milli Ecuador og
Chile á vesturströnd Suður-
Ameríku. Þar búa um 6 millj.
manna, en mikill hluti þeirra eiu
Indíánar eða um 4 millj. Um 350
þús. Indíána lifa við sitt sér-
staka þjóðskipulag, flestir eru
Quechuarnir, en Inkarnir teljast
til þeirrar kynkvíslar, og allstór
hópur Aymara býr við Titicaca-
vatnið syðst í landinu.
Inkarikið
Inkarnir komu til landsins á
13. öld og gerðu það að miðstöð
ríkis síns. Ríki Inkanna var
stærsta ríkið í Suður-Ameríku
og mesta menningarríkið, er Ev-
rópubúar komu þangað. Lá
Inkaríkið milli fjalls og fjöru á
vesturströndinni frá Quito í Ecua
dor að Mauleánni í Chile. Ink-
arnir áttu ekkert letur, svo að
menning þeirra hefir eingöngu
geymzt í fornleifum. Þess má þó
geta, að skilaboð voru flutt með
sérstöku hnútakerfi. Virki sín og
hús reistu þeir úr stórum til
höggnum steinum og gerðu strá-
þak yfir. Höggmyndir, gull- og
silfurmunir ásamt vefnaði í
merkilega skærum litum hafa
varðveitzt. Konungur þeirra var
einvaldur, kallaður Inka og kon -
inn af sólguðinum, sem Inkarnir
dýrkuðu mest.
Rústir — leifar af menningu
Aymara
Þegar Inkarnir lögðu undir sig
Perú, kúguðu þeir þá ættflokka,
er þar bjuggu fyrir, þ. á m. Ayni-
ara, sem hafa verið nokkur menn
ingarþjóð eins og geysimiklar
rústir við Tiahuanaco og Titicaca-
vatnið bera vott um.
°—4—°
Um 1530 lögðu Spánverjar
Perú undir sig og réðu þar lög-
um og lofum til ársins 1824, er
Perúbúar brutust undan yfirrað-
um þeirra. Stjórnmálasaga
þeirra hefir síðan verið mjög
viðburðarík og gengið á ýmsu
eins og annars staðar í Suður-
Ameríku.