Morgunblaðið - 09.03.1958, Blaðsíða 3

Sunnudagur 9. marz 1958
MORCVIVBLAÐIÐ
3
Ú r verinu
-- Eftir Einar Sigurðsson -
Togaramir
Fyrri hluta vikunnar var
suðvestan rok, er snerist um miðja
vikuna upu í norðan hvassviðri,
sem dró þó fljótt niður, og var
ágætt fiskiveður síðari hluta vik-
unnar.
Megnið af togurunum er nú
komið á miðin fyrir Suðvestur-
landinu, flestir á Selvogsbank-
ann, en nokkrir út af Jökli og á
Eideyjarbanka.
Afli hefur verið mjög misjafn,
ágætur hjá sumum eins og Hval-
fellinu, sem kom inn eftir 5 daga
vegna vélarbilunar með 80 lestir
og hafði þó ekki getað verið að
veiðum nema um helminginn af
útivistinni. Einnig var góður afli
hjá Neptunusi og Ask, sem voru
með við lest að meðaltali á
sólarhring.
Einn togari, Karlsefni, seldi
afla sinn í Bretlandi í vikunni,
3400 kít fyrir rúm 10.000 sterlings
pund.
þá fiskurinn oft flögra til þegar
breytir til.
16 bátar eru nú byrjaðir með
net.
3 bátar róa með línu, 2 af þeim
voru á sjó í fyrradag, og voru
þeir með 3 lestir hvor.
1 bátur stundar loðnuveiðar, og
fékk hann í fyrradag 200 tunnur.
Það sem ekki er notað í beitu, sem
er lítið með jafnfáum línubátum,
fer, ýmist til frystingar eða í
fiskimjöl. Er Fiskifélag Islands
með einhverjar tilraunir til hag-
nýtingar loðnunnar til fiskimjöls-
vinnslu.
Togarinn Bjarni Ólafsson kom
inn í vikunni með 255 lestir af
fiski.
Vestmannaeyjar
Á mánudaginn voru fáir á sjó
vegna vestan storms og brims.
Úr því fór veðrið batnandi.
Daglega hefur þeim farið fjölg-
andi, sem hætt hafa við línuna
ur áður verið stigliækkandi upp
úr öllu valdi.
Stjórnmálamenn eru sjálfsagt
nokkuð næm „loftvog" og finna
öðrum fremur, hvert vindurinn
blæs. Almenningur er orðinn-
þreyttur á hinum sífeldu álögum,
sem hafa dunið á honum undan-
farið í einni og annarri mynd.
Hann er meira en þreyttur, hon-
um ofbýður skattarnir, tollarnir
og útsvörin.
Að vísu verður ekki komizt hjá,
að riki og sveitarfélög hafi hæfi-
legar tekjur, en fólkið vill ekki,
þótt því þyki gott að fá fram-
kvæmdirnar, verða fyrir þær þræl
ar þess opinbera. Það vill fá tæki-
færi til að skapa sér sæmilega vel-
megun, hús og snoturt heimili, bíl
fyrir fjölskylduna o. s. frv. Og
þcir, sem fyrir það eru náttúrað-
ir, einhverjar framkvæmdir. Al-
menningur skilur það líka, að
með því að ganga of nærri at-
vinnuvegunum með skattlagningu
er verið að draga úr getu þeirra
til þess að tileinka sér nútíma
tækni og tækifæri til vaxtar, sein
góð launakjör hljóta jafnan að
byggjast mikið á.
Forráðamenn þjóðarinnar í
stjórnmálum og fjármálum við-
i urkenna þetta að nokkru með þvi
Fisklandanir:
Jón Þorlákss .. 199 t. 15 daga
Geir ............ 141 t. 9 daga
Þorst. Ing.....105 t. 8 daga
Ingóifur Arnars. 232 t. 15 daga
Askur ............ 165 t. 9 daga
Neptunus ........ 205 t. 11 daga
Hvalfell .......... 80 t. 5 daga
Reykjavík
Ótíð var' framaa af vikunni,
suövestan og vestan brælur og
stundum versta veður, og notaðist
veiðin ilia hjá þeim, sem voru að
brjótast út, því alltaf voru ein-
hverjir á sjó flesta dagana. Síð-
ari hluta vikunnar voru ágæt sjó-
veður.
Stærsti róðurinn í vikunni var
hjá Kára Sölmundarsyni, 42 lest-
ir. Annars fiskuðu flestir bátarn-
ir sæmilega.
Bátarnir hafa allir verið á svip
uðum slóðum, djúpt á Grunnkönt-
unum.
Veiða nú allir bátar í net utan
einn lítill bátur, sem rær með línu.
Fór hann einn róður í vikunni og
fékk 5 % lest.
Einn útilegu bátur, Auður,
komst alla leið austur að Hroll-
augseyjum með net sín og kom
inn í vikunni með 63 lestir af
fiski, slægt.
Keflavík
Ógæftir voru framan af vik-
unni, suðvestan og vestan storm-
Ur og landlega tvo fyrstu dagana.
Síðar hefur verið róið. Á miðviku
daginn voru aflabrögð frekar lé-
leg, því að sjóveður var ekki gott.
Á fimmtudaginn var reytings-
afli, 6—8 lestir almennt, og komst
upp í 12 lestir.
Á föstudag reru allir bátar með
nýja loðnu, og var aflinn þá .un
betri en áður, þó ekki eins jafn-
góður og menn höfðu gert sér
vonir um. Fjöldinn var : íeð 8—-
10 Iestir, komst upp í 16 lestir
hjá Guðmundi Þórðarsyni.
Það var eins hjá netjabátunum,
að ekki gaf. Fyrsti góði róðurinn
hjá þeim, sem þeir gátu vitjað
um allt, var á finuntudaginn. Þá
var almennur afli hjá þeim, sem
voru með talsvert af netjum, um
og yfir 20 lestir, hæst var Báran
með 23 lestir.
Á föstudaginn var miklu lélegra
hjá netjabátunum, algengt 6—7
lestir. Menn kenna hér um, að nú
er mjög mikill straumur og netin
muni liggja flöt í sjónum, svo að
fiskurinn komist ekki í þau.
Akranes
Bátai-nir hafa verið að skipta
um veiðarfæri frá línu yfir á
þorskanet. Þeir, sem voru fyrstir
að koma netunum út, fengu sæmi-
legar lagnir. T. d. fékk Sigrún
einn daginn 31% lest og annan
daginn 27 lestir, og var þetta
langmesti aflinn, þeir næstu voru
með mest 15 iestir.
1 fyrradag, föstudag, var lítill
sem enginn afli. Einir A bátar
komu inn, og voru þeir með hæst
3 lestir. Norðanátt var, og vill
Einn af bæjartogurunum, Þorsteinn Ingólfsson, siglir sl.
mánudag inn á Reykjavíkurhöfn úr veiðiferð.
og tekið netin, og eru nú í viku-
lokin allir konmir með þorskanet.
Afli hjá þeim, sem voru með
línu, var 5—11 lestir. Beittu þeir
ýmist loðnu eða síld.
Meðalafli hjá netjabátunum
fyrri hluta vikunnar var 11 lest-
ir, en fór vaxandi, á fimmtudag-
inn var heildaraflinn 750 lestir,
og fékk þá einn bátur, Sindri, 59
lestir.
Á föstudaginn var enn meiri
afli, og náði hann þá 1425 lest-
um, eða sem svarar 7 meðaltogara
förmum. Voru þá bátarnir með
15—51 lest.
Hefur aflinn verið skarpastur
fyrir vestan Eyjar, minna aust-
ur frá.
Handfærabátarnir reru ekki al-
mennt fyrr en á miðvikudag, og
hefur afli hjá þeim verið frekar
tregur, eða að meðaltali 2% lest
í róðri. Bezta róðurinn af hand-
færabátunum fékk Hersteinn, 9
lestir.
Neskaupstaður
3 stórir bátar hafa róið með
línu eftir áramótin og einn,
Goðaborg, með liandfæri. Hafa
þessir bátar aflað dável, bæði á
línuna og handfærin. Um helm-
ingur af aflanum á línuna hefur
verið ýsa. Einn þessara báta,
Þráinn, ætlar einnig að reyna fyr
ir sér með þorsknót.
Flestir stóru bátanna eru nú á
vertíð syðra og einnig 5 smærri
vélbátar, sem stunda handfæra-
veiðar í Vestmannaeyjum og á
Hornafirði.
Togarinn Gerpir hefur lagt á
land 314 lestir af fiski, cn hann
hefur tafizt mikið frá veiðum
vegna vélarbilunar.
Frystihúsin eru búin að frysta
6000—7000 kassa af fiskflökum.
Smáufsi hefur gengið í fjörð-
inn, og hafa þegar veiðzt af hon-
um 3000 tunnur í nót með fyrir-
drætti. Ufsinn er seldur í fisk-
mjölsverksmiðju fyrir 30 aura kg.
Mælirinu fullur
Menn hafa átt því frekar að
venjast af alþingi, að það legði
á þjóðina álögur en að það leitað-
ist við að létta þeim af. Nú bregð
ur svo við, að í sömu andránni
koma fram tvær tillögur um slíkt.
Önnur er um athugun á að hætta
að leggja á einstaklinga tckju-
skatt og hin um, að félög skuli
bera 25% tekjuskatt, en hann hef-
að hafa spariféð skattfrjálst. En
svo mikilvægt sem spariféð er, þá
er önnur eignamyndun það ekki
síður, t. d. eins og ný framleiðslu-
tæki og ibúðarhúsnæði.
Sannleikurinn er sá, að það er
miklu mikilvægara fyrir þjóðfé-
lagið að' skattleggja eyðsiuna en
hundelta þá, sem með ráðdeild og
hagsýni geta eitthvað eignazt.
Það ber vissulega að fagna báð
um þessum málum, og þjóðarheild
in mun ekki missa neins, þótt
tekjuskatturinn yrði afnuminfi,
hann kæmi aftur á öðrum sviðum
heildinni til góða. Eða hvað sið-
gæði þjóðarinnar myndi batna.
Þegar verið er að tala um 25%
tekjuskatt á félögum, er þar ekki
allt, sem sýnist. Þessi skattur eins
og hann er hugsaður, er miklu
hærri, því að skattar og útsvör
eru ekki hugsuð sem frádráttar-
bær frekar en áður. En það sýn-
ist vera meira er. nóg að greiða
25% af nettótekjum. Skattar og
útsvör þurfa að vera frádráttar-
bær. Eins og liáttað er með veltu
útsvarið, geta þessi 25% því eins
vel orðið 100%.
Mikilvægum atvinnugreinum,
sem þjóðfélagið telur æskilegt að
beina fjármagninu til, eins og
landbúnaðar og sjávarútvegs, á
að vera heimilt að leggja helming
inn af tekjunum í nýbyggingar-
sjóð, áður en skatturinn er lagð-
ur á.
Stemma þarf stigu fyrir ótak-
mörkuðu veltuútsvari.
Framleiðslan
Búið er að framleiða við 10%
meiri freðfisk en á sama tíma í
fyrra. Sama er að segja um salt-
fiskinn, hann er nú heldur meiri
en á sama tíma í fyrra.
Það má heita, að allur fiskur
hafi farið jafnóðum úr landi.
Hin mikla slund nálgast
Nú hefur ráðstefnan í Genf um
landhelgismálin staðið nokkurn
tíma. Tveir af ráðherrum lands-
ins sátu ráðstefnuna, sem kunn-
ugt er, og hljóta nú málin að
skýrast eftir heimkomu þeirra.
Engin þjóð í heiminum á að til-
tölu við íbúa meira í húfi en Is-
lendingar, að heimamið þeirra
verði ekki gjöreyðilögð með rán-
yrkju.
Nú nálgast sú stund, er hrökkva
verður eða stökkva í þessu máli,
Séra Bjarni Sigurbsson:
LOTNING
ALLIR kannast við frásögn
Biblíunnar um þyrnirunnann,
sem stóð í ljósum loga, en brann
þó ekki. Og þegar Móse gekk nær
til að sjá þessa miklu sýn, heyrði
hann rödd, sem sagði: „Drag skó
þína af fótum þér, þvi að sá
staður, sem þú stendur á, er
heilög jörð“. Og vitundin um guð
lega nánd orkaði á hann með því-
líku reginafli, að hann dirfðist
ekki einu sinni að líta upp og
skoða þá dýrlegu sjón, sem við
blasti, heldur „byrgði Móse and-
lit sitt“.
Helgistundir og helgistaðir
vekja einatt sömu kennd í brjóst
um okkar enn í dag, svo að okkur
verður næst fyrir að lúta höfði
frammi fyrir mikilleik helgidóms
ins. Sjálft orðið lotning felur
þannig í sér sömu tjáning og
eiginleg hefir verið mannkyninu
frá örófi vetra.
En við erum að týna lotning-
unni. Og hugsið ykkur þann
heim, þar sem engum væri-neinn
hlutur heilagur, þar sem ekkert
er svo tigið, ekkert svo háleitt,
ekkert svo guðdómlegt, að hverj-
um, sem vera skal, geti ekki, að
kalla átölulaust, haldizt uppi að
draga það niður í skarnið.
Lotningu í trú fylgir auðmjúkt
hjarta, en engu að síður andleg
upphafning, þar sem lífsundrið
lýkst upp fyrir okkur vegna hins
rétta viðhorfs til þess.
A
Menn syngja ekki framar af
tilfinningu: Góða tungl, um loft
þú líður, heldur espyrja: Hvenær
komumst við til tunglsins? —
Iðulega hefir vitið og þekkingin
eins og svelgt í sig eða hrifsað
undir sig skynjan fegurðar og
göfgi í stað þess að vera henni
stoð og styrkur, svo að samhljóm
ur fengist milli hjarta og vits-
muna. Viljinn leggst þar á sveif
með viti og þekkingu, en læt-
ur hjartað lönd og leið. Heim-
urinn er að breytast í einn dá-
indis mikinn Svartaskóla:
„Hér er þróttur heilans æfður,
hjartað gert að andans þjón;
vonir deyddar, kvíði kæfður,
kæti þögguð, harmur svæfður.
Lægð í duftið sálarsjón.
Sundrað, brotið allt í kjarnann.
Virt að sorpi, sólin, stjarnan.
Sælu og friði búið tjón“.
Kynngi þvílíkrar heimsmenn-
ingar veitir kenndum eins og
lotningu engin grið. í mesta lagi
á hún í fórum sínum virðingu
og ahnenningur hefur aldrei lát-
ið sér til hugar koma, að ekki
yrði látið til skarar skríða, hver
svo sem niðurstaða ráðstefnunnar
í Genf yrði.
Pólverjar áforma að auka
fískveiðar
Pólverjar áforma nú að auka
fiskiskipastól sinn svo á næstu
15 árum, að þeir geti veitt 500
þús. lestir af fiski, eða heldur
meira en Islendingar gera nú að
meðtalinni síld. Um 2/5 hlutana
af þessu mikla fiskmagni ætla
Pólverjar að veiða í Eystrasalt-
inu og Norðursjónum, hitt við Is-
land, Bjarnarey og Grænland. Er
hér um að ræða 85 nýja togara
auk margra annarra skipa, þar á
meðal verksmiðjuskipa.
Heim úr jómfrúferðinni
Fyrsti gastúrbínutogari heims-
ins, Sagitta, er nýlega komin
heim úr jómfrúferð sinni. Var
togarinn með 113 lestir af ísfiski
■ auk frosins fislcjar. Fyrsti fisk-
kassinn var skreyttur og seldur á
i uppboði fyi-ir sem svarar tæpar
| 2000 krónur, og rann féð til slysa
Ivarna.
MikiII dragnólafloli
1 Grimsby eru nú 92 dragnóta-
bátar,
til handa eigin afreksmönnuro,
sjaldan að hærra sé leitað.
Svo oft er minnzt á vísindi og
tækni og verkmenning nútímans
í sömu andrá og það, sem aflaga
fer, að kannski þykjast einhverjir
skilja það svo, að hún sé talin
megnasta böl. Það er þó fjar-
stæða, að nokkrum detti í hug
að halda því fram í alvöru. Hitt
er jafnvíst, að varla er sú hlutur
til né kenning, að ekki megi mis-
nota hana eða hún geti ekki orðið
til að glepja okkur sýn.
A
Með innreið efnishyggju og
vísinda hrakaði trúarbrögðum
svo, að ýmsir létu sig jafnvel
dreyma um, að þeim mundi blæða
til ólífis. Ekki leið þó á löngu
áður en sló í bakseglið fyrir þeim
mönnum, því að það kom fljót-
lega á daginn, að sönn vísindi
gátu ekki aðeins umborið kristna
trú, heldur urðu hugsuðirnir blátt
áfram að gjöra ráð fyrir lifanda
guði. Og svo hefir þetta verið
alla tíð síðan. Mættum þá ekki
við, sem látið höfum trú okkar
og lotning fyrir aðdáun á afrek-
um þessara manna, leggja við
hlustir, einnig þegar þeir viður-
kenna, fullyrða meira að segja,
að úrlausn allra dæma vísi til
eins hinzta sannleika, skaparans,
^uðs?
Sá, sem menn láta sér tiðast
um þessa dagana og mestur telst
vísindamaður um eftirlætið okk-
ar nú, eldflaugar og gervitungl,
segir: „Trúin veitir eina svarið,
sem við getum sætt okkur við.
Eina von mannkynsins er sú, að
glæða megi siðgæði trúarinnar
hjá hverjum og einum. Allir
sannir vísindamenn verða að
lokum trúaðir. Því meira sem
þeir sökkva sér i náttúruvísind-
in, því ljósara verður þeim, að
spekiorð eru ekki annað en fá-
tæklegt dulargervi fávizkunnar".
Við erum að glata lotningunni
úr lífi -okkar. Ekki svo að skilja,
að við rísum ekki úr sætum, þeg-
ar þjóðsöngurinn er sunginn eða
tökum ofan höfuðföt í kirkju,
sem eru að vísu ekki nema ytri
tákn og óvíst um, hve nær hug-
ur fylgir máli. En hvað um lotn-
ing titrandi hjarta, þar sem hver
taug er eins og mögnuð þökk og
tilbeiðslu, ætli hennar sé ekki
vant í lífi okkar margra?
Lotningin dafnar við barm lif-
andi trúar. En á dögum, þegar
við höldum, að sé „brotið allt í
kjarnann", ímyndum við okkur
kannski, að við séum upp úr
henni vaxin. Undur lífsins, allt
frá smæstu öreind til sólkerfa
himnanna, eru þó of mörg til að
■ sætzt verði á, að hér séu hvers-
dagslegir hlutir. Eða
„Veit duftsins son nokkra
dýrlegri sýn
en drottnanna hásal í
rafurloga?"
Hér spyr maður, sem vissulega
hafði opin augu fyrir nytsömum
hlutum, en var þó skyggnari en
svo, að á bak við þá skynjaði
hann ekki undra-svið guðlegrar
lotningar.
Home ræddi við
Gústaf koming
STOKKHÓLMI, 7. marz—Bret-
inn Robin Douglas-Home var 1
dag kynntur fyrir Gústafi kon-
ungi. Eins og kunnugt^ er, hefur
hann biðlað til Margrétar prins-
essu, sonardottur konungs. Koma
hans til Stokkhólms hefur vakið
mikla athygli og gráðugir blaða-
menn hafa verið önnum kafnir
við að sitja um þau skötuhjúin.
— Þess má geta, að þeir konung-
ur ræddust við í hálfa klukku-
stund. Að samtalinu loknu létu
hirðmenn þau boð út ganga, að
þetta væri alls ekki merki um
það að trúlofun væri á næsta
leiti.