Morgunblaðið - 05.10.1958, Blaðsíða 2

2
MORC VN B.l 4Ð1Ð
Sunnudagur 5. október 1958
Verbum oð /i/ýðo siðferÓilegri
köllun okkar sem bókamanna
Frá opnun sýningarinnar í gœr
BANDARISKA bókasýningin var
opnuð með hátíðlegri athöfn kl. 2
í gær. Meðal viðstaddra voru
Mr. Curtis G. Benjamin forseti
bandaríska bókaútgefendaráðsins
og dr. Roy Basler, bókavörður
við Þingbókasafnið í Washington.
Margt íslenzkra gesta var einnig
við opnun sýningarinnar. Sýning
in er haldin að Laugavegi 18 í
mjög rúmgóðum og skemmtileg-
um húsakynnum fyrir ofan
verzlunina Liverpool.
Pétur Ólafsson, forstjóri ísa-
foldar bauð gestina veikomna og
gaf ýmsar upplýsingar um sýn-
inguna. Kvað hann vera þar til
sýnis 2500 bækur, samtals allt að
18000 bindum. Hann skýrði frá
því, að undirbúningur að sýning-
unni hefði hafizt fyrir um það
bil hálfu ári, og þakkaði Upplýs-
ingaþjónustu Bandaríkjanna hér
á landi fyrir mikilsverða aðstoð
og erlendum gestum fyrir kom-
una.
Þá flutti Gylfi Þ Gíslason,
menntamálaráðherra ávarp. Kvað
hann það mikið ánægjuefni, að
opnuð skyldi hér á landi sýning
á bókum frá þeirri þjóð, er væri
voldugust og auðugust í heimin-
um. Hann taldi það hafa verið
Bandaríkjunum og öllum heimi
til gæfu, að þar skyldj hafa verið
og vera frelsi til að semja og gefa
út bækur, og bar fram þá ósk,
að þessi bókasýning mætti vrrða
til þess að treysta þau bönd, sem
tengja Bandaríkjamenn og ísiend
inga.
min kveðju frá bandarískum
bókaútgefendum. Ræddi hann
nokkuð um siðferðilegar skyldur
bókaútgefenda á þessari öld
hraðans. Kvað hann þetta vanda-
mál ekki aðeins snerta bókaút-
géfendur, heldur einnig bóksala,
lesendur og bókavini. Við verð-
um að hlýða siðferðilegri köllun
okkar sem bókamanna betur hér
eftir en hingáð til, sagði Mr.
John J. Muccio, sendiherra
Bandaríkjanna á íslandj
Benjamin. Við verðum að keppa
að því, að beztu bækur hverrar
þjóðar séu gerðar aðgengilegar til
lestrar fyrir allar aðrar þjóðir.
Hann benti á, að bókasýningar
sem þessi væru spor í rétta átt,
en það væri aðeins byrjunar-
Þá flutti Mr. Curtis G. Benja- skrefið. Þá fór Mr. Benjamin
nokkrum orðum um alþjóðlega
samvinnu á sviði bókaútgáfu, sem
nú er stöðugt að færast í vöxt, og
sagði að lokum að það væri
skylda okkar allra, að stuðla að
framgangi þeirrar samvinnu.
Þessu næst opnaði sendiherra
Bandaríkjanna á fslandi, John J.
Muccio, bókasýninguna með á-
varpi. Sagði hann m. a. að hann
þekkti ekkert, er gæfi sannari
mynd af landi sínu, en vandlega
valið safn bóka. í öðru lagi kvaðst
hann ekki þekkja neina þjóð, þar
sem hið ritaða orð skipaði æðri
sess en meðal íslendinga.
Á þessari sýningu má kynnast.
mörgum þáttum bandarísks þjóð-
lífs, sagði sendiherrann. Hér er
brugðið upp myndum af listum
vorum, þáttum úr sögu vorri,
lýsingum af borgum og bæjum
og hinu víðáttumikla meginlandi,
sem vér byggjum. Hér má einnig
sjá árangurinn af sumum vís-
indarannsóknum vorum og síðast
en ekki sízt er hér árangurinn af
hugarstriti frjálsra manna, hugs-
anaheimur þeirra og heimspeki-
kenningar, þættir úr kveðskap
þeirra og trúarjátningu.
Sendiherrann sagði ennfremur:
Þáttur hreinskilninnar, sem fram
kemur í þessum bókum, er kann-
ske betri en nokkuð það, sem
þessi spegilmynd af bandarisku
þjóðiífi hefur að geyma. Það er
margbrotin mynd, sem frjálsir
karlar og konur hafa lagt hönd
að. Vér erum stolt af henm, og
ég vona, að í yðar augum sé hún
einnig dýrmætt framlag í hinn
mikla sjóð mannlegra þrekvirkja
á sviði bókmennta.
Berklcvarnadagurinn
S.I.B.S. 20
I
i aag
ara
Á SUNNUDAGINN er berkla-
varnadagur S.Í.B.S. í ár eru 20
ár liðin síðan berklasjúklingar
stofnuðu með sér samband og
hófu starf, sem nú er orðið eitt
af merkustu átökunum í íslenzk-
um félags- og heilbrigðismálum.
Á berklavarnadaginn verður að
vanda selt tímarit S.Í.B.S.,
Reykjalundur, og merki dagsins,
en á þeim eru faldir 300 happ-
drættisvinningar. Stærsti vinn-
ingurinn er 20.000 krona útvarps
grammifónn.
að Rekjalundi, til allt að fjögurra
mánaða dvalar, ef rúm væri fyr-
ir þá. Enn sem komið er hefur
það þó ekki getað orðið.
Á árinu 1957 skiluðu vistmenn
ingarstofnuninni, en auk þeirra
eru fjöimargir aðrir sem aðstoða
þarf. Veitir skrifstofa S.Í.B.S.
þessu fólki hverskonar hjálp.
Á þingi S.Í.B.S., sem haldið
var í sumar, var samþykkt að
koma á fót vinnustofu fyrir al-
menna öryrkja og er nú verið að
Reykjalundi 110 þús. vinnu- 1 koma upp tveimur slíkum vinnu-
stundum, en það samsvarar full- stofum í bænum.
um vinnutíma 50 manna. En þess-
um vinnustundum hefði þjóðar-
heildin tapað, ef Reykjalundur
væri ekki til.
Á Reykjalundi eru eins og á
undanförnum árum framleiddar
saumavörur, margs konar vörur
í gær ræddu fréftamenn við j úr plasti og tré o.fl. Plastiðjan er
tjórn samtakanna í tiiefni af- : orðin langstærsti framleiðslulið-
1 urinn, og hefur á árinu verið tek-
°g
mælisins um störf S.Í.B.S.
framleiðsluna á Reykjalundi.
Oddur Ólafsson læknir á
Reykjalundi skýrði svo frá, að
þrátt fyrir lækkandi dánartölu
af völdum berkla og minnkandi
sjúkiingafjölda, hefði vistmanna-
fjöldi á Reykjalundi ekki minnk-
að. Þar væru nú rúm fyrir 91
vistmann og búizt væri við að
in upp framleiðsla á mörgum nýj
um hlutum, eins og flísum, list-
um o. fl. Mesta nýjungin mun
vera framleiðsla heimæða fyrir
Hitaveituna úr ,,polyethelene“,
en það hefur þann kost að tærast
ekki af sýru og öðrum efnum, er
finnast í jarðveginum. Voru í
fyrstu gerð til reynslu tvöföld
Lánasjóð rekur S.Í.B.S. og í
sambandi við hann hefur alls 250
manns verið hjálpað um lán til
bygginga.
Að lokum gat Þórður Bene-
diktsson, framkvæmdastjóri S. í.
B.S. þess, að sama væri til hverra
samtökin þyrftu að leita, hvort
sem það væri til almennings eða
Mynd þessi er cekin við opnun híbýla- og tómstundasýningar-
innar í Listamannaskálanum í fyrradag. Sér miðsvæðis yfir sal
sýningarinnar. Meðal þeirra, sem sjást á myndinni, eru Gunnar
Thoroddsen, borgarstjóri og frú hans, og framkvæmdastjórl
sýningarinnar, séra Bragi Friðriksson. Sýningin er opin til 14.
þ m. 1 dag kl. 4 síðd. verður sýnt þar brúðuleikrit og í kvöld
vcrður kynning á fatnaði, snyrtingu og almennri umgengni.
(Ljósmynd: Gunnar Rúnar)
Allir synir mínir
eftir Miller verður fyrsta verkefni
L. R. á vetrinum
í FYRRADAG kvaddi stjórn Leik
félags Reykjavíkur fréttamenn á
sinn fund og skýrði frá væntan-
legum verkefnum leikfélagsins
fram til áramóta. Fyrsta verk-
efni Leikfélags Reykjavíkur á
vetri komanda verður „Allir syn-
ir mínir“, eftir Arthur Miller.
Leikrit þetta var fyrst sýnt í
New York 1947. Er það fyrsta
leikritið, sem aflaði höfundinum
viðurkenningar sem leikrita-
skálds og talið eitt af hans beztu
verkum. Leikritið er harmleikur
í þremur þáttum og hefur Jón
Óskar þýtt það. Æfingar standa
nú yfir og verður frumsýning
væntanlega í kringum 20. þ. m.
Leikstjóri er Gísli Halldórsson,
en með aðalhlutverkin fara Helga
Valtýsdóttir, Brynjólfur Jó-
hannesson, Helga Bachmann og
Dýr hektari
í VIÐTALI við Pál Sveinsson,
sandgræðslustjóra, sem birtist í
blaðinu í gær, var það haft eftir
Páli, að kostnaður við áburðar-
dreifingu úr flugvél næmi aðeins
kr 60.000 á hvern hektara. Hafði
opinberra aðila, aldrei stæði á þarna orðið meinleg prentvilla,
liðsinni og fyrir það væru sam- j því að kostnaðurinn er aðeins kr.
tökin að sjálfsögðu ákaflega j 60,00 á hvern hektara og leið-
þakklát. réttist þetta hér með.
Jón Sigurbjörnsson. Önnur hlut-
verk eru leikin af Sigríði Hagalín,
Guðrúnu Stephensen, Guðmundi
Pálssyni, Steindóri Hjörleifssyni
og Árna Tryggvasyni. Magnús
Pálsson hefur málað leiktjöldin,
en hann hefur nú verið ráðinn
fastur leiktjaldamálari hjá fé-
laginu. /
Næsta viðfangsefni L. R. verð-
ur „Night must fali“, eftir welsk-
an leikritahöfund, Emlyn Wil-
liams að nafni. Er hann mjög
þekktur sem leikritahöfundur og
leikari og lék sjálfur aðalhlut-
verkið er þessi leikur var færður
á svið í New York og London.
Er þetta fyrsta verk höfundar,
sem sýnt er hér á landi. Helgi
Skúlason er leikstjóri og er þetta
í fyrsta skipti, sem hann hefur
með höndum leikstjórn hjá Leik-
félagi Reykjavíkur. Gísli Hall-
dórsson fer með aðalhlutverkið,
en Skúli Bjarkan hefur þýtt leik-
inn. Efnið er óhugnanlegt og afar
spennandi. Hefur leikritið verið
sýnt við feikna aðsókn og gerð
eftir því kvikmynd. Það gerist í
Englandi. Frumsýning er áætluð
um r' .'jnn' ' 3r.
Auk þessa mun „Nótt yfir
Napoli" sýnt fyrri hluta vetrar,
en milli jóla og nýjárs er fyrir-
huguð sýning á íslenzkum gam-
anleik með söngvum. Standa yfir
samningar milli leikfélagsins og
höfundar, hvers nafn er ekki lát-
ið uppi að sinni.
fullskipað yrði þar í vetur. Á síð- plaströr með loftrúmi á milli
asta þingi S.Í.B.S. var samþykkt j senr hægt er að stinga stálrör-
að taka mætti almenna öryrkja
FRÚ Sigríður Thomsen, Ásvalla-
götu 11, Reykjavík, varður átt-
ræð á morgun, má’ ’ag. Grein
um hana bíður ves.n. .umleysis
tU þriðjudags.
um í, og hafa þau gefist svo vel,
að Hitaveitan hefur nú pantað
10 þús. km. af slíkum rörum.
Þetta er ekki eingöngu nýjung
hér á landi, því ekki er vitað til
þess að slík rör séu framleidd
neins staðar annars staðar. Á
Reykjalundi hefur á þessu ári
verið komið upp mótaverkstæði
fyrir plastverksmiðjuna og spar-
ar það mikil kaup á erlendum
mótum.
S. í. B. S. byggir nú eins ört og
leyfi fást á Reykjalundi. í bygg-
ingu er vinnuskáli, skrifstofu-
bygging, vörugeymsla og þvotta-
hús. Framkvæmdastjóri þar er
Árni Einarsson.
Kjartan Guðnason, formaður
félagsmálanefndar skýrði frétta-
mönnum frá starfsemi þeirrar
deildar, en hún annast aðstoð við
berklaöryrkja í Reykjavík og víð
ar. í Reykjavík munu um 170
manns vera á bótum hjá Trygg-
Olympíuskákmótið í Munchen
BIÐSKÁKIR úr 2. umferð, gegn 1 mistakast ef þeir eiga að verða
Iran fóru þannig, að Guðm. I fyrir ofan baráttusætið.
Pálmason gerði jafntefli á 2. I í 1. riðli, sem er jafnsterkastur
borði,-en Freysteinn Þorbergsson eru Rússarnir fyrirfram yfir-
og Ingimar Jónsson unnu á 3. og j gnæfandi líklegir sigurvegarar og
4. borði. í þriðju umferð í gær j Búlgara mundi mega telja lík-
tefldi ísland við Finnland og
urðu úrslit þau að Ingi R. Jó-
hannesson vann Ganen, en Guðm.
Pálmason gerði jafntefli við
Böök. Tvær skákir urðu biðskák-
ir. — Eiga íslendingar því 7 vinn-
inga og 2 biðskákir eftir 3 um-
ferðir og munu vera í efstu sæt-
um í sínum riðli. Hins vegar eiga
þeir eftir alla sterkustu andstæð-
ingana. Telja verður fyrirfram
víst að Bandaríkin verði efst í
þessum riðli og Vestur-Þýzka-
land í 2. sæti, en Spánn og ísland
keppa við ísrael um þriðja sætið,
1 en ísrael hefir byrjað vel með
5 % vinning móti V-Þýzkalandi
og Suður-Afríku. Það verður
! mjög hörð barátta og V-Þjóðverj-
unum má auðvitað ekki mikið
lega í 2. sætið. Síðan berjast Dan
mörk, Holland og Austurríki um
þriðja sætið. í þessum flokki hef-
ir það helzt orðið til tíðinda, að
Danmörk fékk 2:2 gegn Búlgaríu
í 1. umferð og Holland 1V2 gegn
Rússlandi. í. 2. umferð tapaði
heimsmeistarinn Botvinnik fyrir
Ducksteins, Austurríki en í 1.
umferð náði Donner jafntefli við
hann. Rússarnir unnu samt Aust-
urríki og eru efstir í riðlinum. í
3. riðli eru Ungverjar líklegastir
til sigurs ásamt Argentínumönn-
um, en um 3. sætið berst England
við Austur-Þýzkaland. Pólland
og Columbia eru einnig nokkuð
sterk. í 4. riðli má ætla að Júgó-
slavía verði efst og Tékkóslóvak-
ía önnur, en Sviss líklegri en Sví
þjóð og Kanada í 3. sætið. Þarna
byrjuðu Tékkóslóvakía með 4:0
gegn Túnis og Sviss með 4:0 gegn
Belgíu sem teflir án O’Kelly,
— B. M,
Úrslit í 2. riðli (riðli íslands)
hafa orðið þessi:
Fyrsta umferð: ísland 2, Noreg-
ur 2, íran Vz, Spánn 3y2, Finniand
2, V-Þýzkaland 2, ísrael 3, S-
Afríka 1.
Önnur umferð: ísland 314, íran
i/2, V-Þýzkaland iy2, ísrael 2 y2,
Spánn 3, Finnland 1, Bandaríkin
3, Noregur 1.
Þriðja umferð: írar hálfur,
Bandaríkin þrír og hálfur, ísrael
1, Spánn 3, S-Afríka 0, V-Þýzka-
land 4. í frétt af úrslitum íslands
og Finnlands var þetta kunnugt:
Ingi R. vann Ojanen, Guðmundur
Pálmason gerði jafntefli við
Böök, og Freysteinn gsrði jafn-
tefli við Hellström. Ókunnugt var
um úrslit á fjórða borði.