Morgunblaðið - 05.10.1958, Blaðsíða 23

Stmnudagur 5. október 1958
— Paul Gauguin
Framh. af bls. 8
Rétt fyrir hádegisverðinn var
Gauguin vanur að ganga út að
næsta garði og hrópa til Fre-
baults, nágranna síns: — Halló,
Frebault! Komdu og fáðu þér
hressingu. Tíminn er kominn! Og
vinir hans komu hver af öðrum:
Nguyen, vinur hans frá fyrstu tíð,
frábær námsmaður úr mennta-
skólanum í Alsír, sem eftir að
hafa komið sér vel áfram sem
embættismaður hafði verið á-
kærður fyrir skemmdarstarfsemi
og sendur á þennan stað, Fre-
bault, fyrrverandi guðfræðinemi,
sem rak vei'zlun beinf á móti
herbúðunum, Guilleton, fyrrver-
andi skólakennari frá Orthez,
sem kunni lögin utan að og hvatti
hina innfæddu til að fara í mál
við yfirvöldin. Loks var þarna
Reiner, fyrrverandi hermaður,
sem orðinn var nýlendubúi og
fyrirleit herinn. Allt voru þetta
djarfir karlar, sem hvöttu Gaug-
uin óspart til að ofsækja aum-
ingja Guivenay, sem átti að halda
uppi lögum og rétti. Frebault
hafði haft leyfi til að selja á-
fengi en misst það fyrir tilstilli
hermannanna. Hann hét því að
hefna sín og Gauguin tók málið
í sínar hendur. Þá var það sem
hann fór að hvetja hina innfæddu
til að neita að borga skattinn, og
lofaði þeim að hann sjálfur og
matsveinninn hans skyldu ganga
á undan. Það gerði hann og var
kallaður fyrir rétt. Hann sýndi
réttinum megnustu fyrirlitningu.
Og þannig héldu erjurnar á-
fram.
Hann dó ekki einn og
yfirgefinn.
En Gauguin er orðinn 55 ára
gamall og heilsulaus fer hrak-
andi. Hann er að syngja sitt síð-
asta, brennandi upp af þeim eldi,
sem alla hans ævi hefur logað
í honum. Allar þessar útistöður
við yfirvöldin taka á taugarnar.
„Allt þetta þras er að gera út
af við mig“, kveinar hann í bréfi
til Monfreids.
Hann getur ekki lengur gengið
og hann fær sér morfinssprautur
til að afbera kvalirnar. „Síðustu
mánuðina var hann oft veikur“,
segir Timo. „Þegar frændi mmn
(Tioka) fann hann látinn einn
morguninn, stóð morfínglasið við
hliðina á honum. Allir Evrópu-
búarnir hérna héldu að hann
hefði tekið of stóran skammt í
þetta sinn.“
Þennan morgun, 8. maí 1903,
kom Kahui æðandi niður stig-
ann og hrópaði: „Fljótt, fljótt!
Koké er dáinn!“ Tioka kom
hlaupandi og síðan M. Vernier,
presturinn, Frebault og allir vin-
irnir, Nguyen, Van Cam, Guille-
toue, Reiner og aðrir.
Því hefur verið haldið fram að
Gauguin hafi dáið einn og yfir-
gefinn af öllum. Þessu mótmælir
Frebault:
„Okkur þótti öllum vænt um
hann eins og bróður. Undir eins
og ég frétti um hið skyndilega
fráfall hans, fór ég þangað ásamt
hinum, til að klæða líkið og
leggja það á líkbörurnar. Við
skiptumst á um að vaka yfir líki
hans allan daginn. Biskupinn var
búinn að gleyma öllum móðgun-
unum, sem Gauguin hafði gerzt
sekur um gegn honum og sendi
prest um kvöldið. Hinir innfæddu
vöktu með mér alla nóttina. Áð-
ur en dagur rann, var það komið
í ljós, að líkið rotnaði mjög hratt.
Eg' fór til yfirvaldanna og við
ákváðum að jarða hann í bítið
um morguninn. Um sólarupprás
kom ungur perstur og bað bæn-
ir. Og við fylgdum Gauguin að
gröfinni, sem biskupinn hafði lát-
ið taka kvöldið áður. Sögusagn-
irnar um að biskupinn hafi látið
jarða hann utan garðs stafa sjálf-
sagt af þessum flýti við að koma
honum í gröfina."
Þannig eru sögusagnirnar og
villurnar kveðnar niður hver af
annarri. Ekkert er eftir af hinu
stormasama lífi Pauls Gauguins
nema þessi heiðríkja, þessi fögn-
uður, þessi stórkostlegi ástaróð-
ur: málverkin hans.
(Lauslega þýtt og stytt úr
Paris Match).
VORC.FNBLAÐIÐ
23
Guðbjörg Sœmundsdóttir
Svignaskarði — Minning
Kærar þakkir til allra sem sýndu mér vináttu á 70 ára
afmæli mínu, 18. september sl.
Lifið öll heil.
Á MORGUN fer fram jarðarför
Guðbjargar Sæmundsdóttur, hús-
freyju að Svignaskarði í Borgar-
firði og verður hún jarðsett í
heimagrafreit, sem búin var þeim
Skarðshjónum, við andlát Guð-
mundar manns hennar, á hæð í
Skarðstúninu, er Kastali heitir.
Guðbjörg heitin var fædd 29.
ágúst 1873 á Stafholtsveggjum og
var því á 86. aldursári er hún
andaðist. Foreldrar hennar voru
þau Sæmundur Magnússon og
Guðfinna Teitsdóttir, valinkunn
heiðurshjón og ólst Guðbjörg upp
í föðurgarði til fullorðinsaldurs.
4. okt. 1903 giftist hún Guðmundi
Daníelssyni bónda í Svignaskarði.
Þar bjuggu þau hjónin stórbúi
þar til Guðmundur andaðist 27.
marz 1939. Hefir Guðbjörg síðan
dvalið hjá Ragnari Stefánssyni
bónda í Svignaskarði en hann
átti Arndísi fósturdóttur þeirra
Skarðshjóna. Guðbjörg var við
góða heilsu fram á síðastliðið ár,
en hefur síðan ekki haft fóta-
ferð, en þjáningar hefir hún ekki
haft en smá dregið af henni þar
til hún leið út af 29. sept. síðastl.
Svignaskarð var fólksfrek jörð
og var jafnan margt heimamanna
og gestagangur hvergi meiri í
héraðinu, en gestrisni þeirra
hjóna alkunn. Áður er bílarnir
komu til sögunnar var það venja
þeirra uppsveitarmanna í Borgar-
firði að koma að Svignaskarði
er þeir sóttu til Borgarness á
vetrum og þiggja þar greiða og
fá hey fyrir hesta sína og margir
þeirra gistu þar. Einnig gistu þar
langferðamenn fjölmargir á vetr-
um og sumrum. Þar var og jafn-
an mikill erill innansveitar-
manna. Þar var og margt sumar-
dvalarfólk. Því var það að mikið
var að starfa íyrir húsmóðurina
að vinna gestum beina, auk þess
sem varð að sjá fyrir þörfum
heimafólksins er oft var um tutt-
ugu manns. Hvíldar- og svefntími
var ekki alltaf langur fyrir hús-
freyju, því að margir voru seint
á ferð og oft vakið upp um miðj-
ar nætur. Ávallt var sama jafn-
lyndið húsfreyjunnar, glöð og
alúðleg og bætti úr þörfum allra
með ágætum. Framúrskarandi
hjálpsöm fátækum og vanheil-
um. Hlaut hún lof allra er kynnt-
ust henni, heimilismanna og
gesta. Höfðu þau hjónin hjúa-
sæld mikla. Engan vissi ég þann
er ekki var hlýtt til hennar.
Þekkti ég ekki vinsælli konu.
Hún mátti ekkert aumt sjá að
hún vildi ekkj. ráða þar bætur á.
Hún var sannköluð híbýlabót.
Guðbjörg var kona laus við
allt yfirlæti. Hún helgaði heim-
ilinu alla krafta sína, og örsjald-
an fór hún að heiman og hugði
hún mest á það að hjálpa þeim
er þess þurftu helzt. Það mátti
um hana segja með sanni að hún
var kvenval, enda átti til góðra
að telja. Hún var tillögugóð í
hverju máli. Grandvör til orðs
og æðis. Trygglynd en vinavönd.
Þau hjónin áttu ekki afkom-
endur en þrjú voru fósturbörn
þeirra. Arndís Magnúsdóttir
bróðurdóttur Guðbjargar, giftist
Ragnari Stefánssyni bónda í
Svignaskarði, dáin fyrir nokkrum
árum. Ingimundur Kristjánsson,
systursonur Guðmundar heitins
og Sigurbjörg Guðmundsdóttir.
Hafa þau bæði jafnan átt heima
á Skarði og stundað Sigurbjörgu
fóstru sína með mestu prýði í
banalegunni. Ragnar hefur búið
á Svignaskarði frá því að Guð
mundur dó og var Guðbjörg heit-
in um skeið ráðskona hans en
var þó hjá honum eftir að hún
hætti störfum. Hún vildi ekki lif-
andi frá Skarði fara og taldi að
þar mundi sér bezt líða.
Nú ert þú horfin góða vinkona
og flutt yfir á sælunnar land og
þar muntu uppskera eins og þú
sáðir og njóta launa kærleiks-
verka þinna. Við vinir þínir
þökkum þér alla þína velvild og
umhyggju í okkar garð. Drottinn
blessi þig, þú blíða og bjarta sál.
Þorsteinn Þorsteinsson.
— Reuters skeyti
Framh. af bls. J
Reuters framangreindar leiðrétt-
ingar og óskað þess, að hún komi
þeim áleiðis.
Þórsteinn Thorarensen.
Hér fer á eftir hin rangsnúna
Reutersfrétt eins og hún var lesin
upp í miðdegisútvarpinu í gær:
Fréttastofa Reuters birti í dag
eftirfarandi fréttaskeyti frá
Reykjavík:
— íslenzk yfirvöld skýrðu frá
því í dag, að brezkur togari hefði
verið ginntur til að gera tilraun
til að sigla á íslenzkan fallbyssu-
bát í þeim tilgangi einum að ljós-
myndarar gætu tekið myndir af
atburðinum úr flugvélum. Skv.
boði íslenzkra stjórnarvalda flugu
íslenzkir blaðamenn í gær yfir
fiskimiðin, þar sem brezkir tog-
arar hafa verið að veiðum þrátt
fyrir 12 mílna fiskveiðilögsöguna,
sem lýst var í gildi frá 1. septem-
ber.
Blaðamönnum var sagt að 2
varðskip myndu láta sem þau
ætluðu að ráðast á brezkan tog-
ara. Skipshöfnin á togaranum
Robert Hewett frá London, sem
grunaði ekki, hvað væri í aðsigi
greip til þess eina vopns, sem hún
hafði, vatnsslöngu með heitu
vatni um leið og báðir fallbyssu-
bátarnir renndu sér meðfram tog
aranum. Eftir nokkrar mínútur
sáu blaðamenn, að togarinn sner-
ist snögglega og reyndi að sigla
á annað íslenzka varðskipið.
Brezkur tundurspillir, sem er
til verndar togurunum flýtti sér
á staðinn og flýðu þá íslenzku
strandvarnarskipin.
Formælandi íslenzku landhelg-
isgæzlunar sagði í dag: „Það var
aldrei ætlun vor að setja menn
út í togarann. Við vildum aðeins
sýna blaðamönnum hinn venju-
lega leik. Enn einu sinni hafa
Bretar verið oss innanhandar urn
að setja hann á svið.“
ftiaireiðs&ukona og barnfóstra
óskast til sendiráðs íslands í Moskva í
desember. Umsóknir sendist Morgun-
blaðinu merktar: „7877“.
Þorbergur Guðmundsson, Bræðraborg.
Hjartans þakkir votta ég öllum þeim, sem minntust mín
á 85 ára afmæli mínu 29. sept. sl. með heimsóknum, gjöf-
um og skeytum.
Guð blessi ykkur öll.
Ólöf Ólafsdóttir, Reykjalundi.
Hjartans þakkir til allra þeirra, sem heiðruðu minn-
ingu mannsins míns Þorsteins Erlingsson, á aldarafmæli
hans.
Einnig þakka ég innilega fyrir hlýjar kveðjur til mín og
barna minna.
Guðrún J. Erlings.
Chevrolet 1958
Til sölu er sérlega fallegur Chevrolet 1958. — BOl-
inn er tii sýnis í dag. Upplýsingar í síma 16982.
Hinn marg eftirspurði
Siifur — fæilögur
nýkominn.
Verzl. Geir Zoega
Vesturgötu 6.
Hjónnrúm — Þvottapoftur
Af sérstökum ástæðum seljast 1. fl. hjónarúm með
danskri Lama „beauty sleep“ madressu og nýr raf-
magnspottur. Til sýnis í dag að Tjarnargötu 41,
neðri hæð, milli kl. 2—4.
Læknlngastofa min
er flutt að Háteigsvegi 6 (skáhalt á móti Austur-
bæjarapóteki).
Viðtalstími óbreyttur.
Stofusími verður framvegis 13003.
JÓN G. NIKULÁSSON.
Stúlka
■ helzt vön vélritun óskast til starfa á sikrfstofu vá-
tryggingafélags. Umsóknir óskast sendar Morgun-
blaðinu eigi síðar en 7. okt., merktar: „Vélritun —
7883“.
Móðir mín
GUÐBJÖRG GUÐMUNDSDÖTTIR
Herskála Camp 10, lézt í Landsspítalanum 3. október.
Jens Hallgrímsson.
GUÐBJÖRG SÆMUNDSDÓTTIR
húsfrú, Svignaskarði, verður jörðuð í Svignaskarði mánu
daginn 6. október kl. 2 e.h.
Blóm og kransar afbeðnir.
Vandamenn.
Jarðarför
EINARS BJÖRNSSONAR
fyrrverandi verzlunarstjóra fer fram frá Dómkirkjunni,
þriðjudaginn 7. okt. kl. 1,30 e.h.
Athöfninni verður útvarpað.
Blóm vinsamlegast afþökkuð.
Börn og tengdabörn.