Morgunblaðið - 30.04.1959, Blaðsíða 1

20 slður
46. árgangur
96. tbl. — Fimmtudagur 30. apríl 1959
Prentsmiffja Morg amblaðsfaui
Ehdurskoðun rafvœðingaráœtlunarinnar:
Tryggir að rafvœðingu landsins
verði lokið á tilsetfum fín.j
Sparar þjóðinni 113 millj. kr. en
veitir jafnmörgu fólki afnot raforku
Vinstri stjórnin dró stórkostlega úr
raforkuframkvœmdum í sveitum
I FYRRADAG gerði Magnús Jónsson grein fyrir því, á Alþingi vlð
þriðju umræðu fjárlaga, hvernig fyrirhugað væri að ráðstafa 6
milljón dollara láni, sem ætlunin er að taka í Bandaríkjunum. Er
skipting lánsins fyrirhuguð þannig, að 45 millj. kr. gangi til raf-
erkusjóðs, 25 millj. kr. til ræktunarsjóðs og 28 millj. kr. til hafnar-
framkvæmda. Hins vegar er frestað að taka ákvörðun um ráðstöfun
yfirfærslugjalds af þessu láni, sem nemur rúmum 50 miUj. króna.
10 ára áætluninni lokið á tilsettum tíma
Magnús Jónsson skýrði frá því, að við 2. umr. fjárlaga-
frumvarpsins hefði verið samþykkt að ríkissjóður legði ekki
á þessu ári sjálfur fram 10 millj. kr. til nýrra raforkufram-
kvæmda, svo sem gert var ráð fyrir í fjárlagafrumvarpinu.
En hins vegar var það jafnframt tekið fram, að þessi
ákvörðun byggðist á því, að auðið væri að tryggja nægilegt
lánsfé tit þess að ekki þyrfti að verða samdráttur í fram-
kvæmd 10 ára rafvæðingaráætlunarinnar. Með þessari
fyrirhuguðu lántöku ætti að vera tryggt að hægt verði að
halda rafvæðingunni áfram með þeim hraða, að 10 ára
áætluninni verði lokið á tilsettum tíma og lagning dreifi-
veitna um sveitirnar verði eigi minni á þessu ári en verið
hefur undanfarin ár.
að í engu verði skert sú þjón-
usta við almenning, sem ákveð-
ið var að veita samkvæmt 10 ára
áætluninni. Hins vegar var ætlun
in að haga framkvæmdum nokk-
uð á annan hátt, og leiðir sú
breyting af sér að heildarkostn-
aður framkvæmda á tímabilinu
5 ár liðin
1 þessu sambandi skýrði Magn-
ús Jónsson frá því, að raforku-
málastjórnin hefði talið nauð-
synlegt að endurskoða 10 ára
áætlunina á grundvelli fenginn-
ar reynslu. En nú væri lokið
helming tímabilsins.
Þegar framkvæmd 10 ára á-
ætlunarinnar hófst, var gert ráð
fyrir að hún myndi kosta 250
millj. kr. Var þá þegar lagður
grundvöllur að öflun fjár til að
tryggja framkvæmd áætlunar-
innar. Kom það í hlut ríkis-
stjórnar Ólafs Thors að hafa for-
göngu um öflun þess lánsfjár.
80% hækkun stofn-
kostnaðar
Síðan framkvæmd rafvæðing-
aráætlunarinnar hófst árið 1954,
hafa orðið stórkostlegar verð-
breytingar í landinu og eru nú
horfur á að framkvæmd áætl-
unarinnar muni kosta á 7 hundr-
að millj. kr. Þessi stórkostlega
hækkun raskar að sjálfsögðu
mjög þeim rekstursgrundvelli,
sem 10 ára áætlunin byggist á.
Hefur því niðurstaðan orðið sú,
að reksturshalli á Rafmagnsveit-
um ríkisins er nú orðinn um 15
millj. kr. á ári. Verður þetta
skiljanlegt, þegar þess er gætt,
að stofnkostnaður hefur t. d. frá
vorinu 1955 hækkað um 80%
en rafmagnsverð ekki nema um
30%.
Vegna þessarar alvarlegu þró-
unar ihefur raforkumálastjórn-
in að undanförnu lagt mikla á-
herzlu á nauðsyn þess að
endurskoða frumáætlunina fyrir
síðari hluta tímabilsins og
hefur nú nýlega verið gengið
frá endurskoðaðri áætlun á
raforkumálaskrifstofunni. Skýrði
Magnús Jónsson frá því í stór-
um dráttum, hvernig þessi nýja
áætlun væri.
Þjónusta ekki skert
Samkvæmt hinni endurskoð-
uðu áætlun er gert ráð fyrir því,
mun lækka um 88 millj. kr. og
heildarrekstrarafkoma rafmagns-
veitnanna á árunum 1960—’64
mun batna um 25 millj. kr. að
auki, án þess að fækka nýjum
notendum og án þess að rýra
þjónustu við eldri og nýja not-
endur.
Þessi niðurstaða fæst með því
að fresta lagningu nokkurra
tengilína milli héraða en setja
í þess stað upp nýjar dieselraf-
stöðvar.
Mikil orkuaukning
Með þessari breytingu fæst
10100 kw orkuaukning en sam-
kvæmt eldri áætluninni hefði
orkuaukningin aðeins orðið 6100
kw. Fæst því 4000kw meiri orka
eftir hinni endurskoðuðu áætl-
un.
Um dreifingu raforkunnar er
það að segja, að sú skipulags-
breyting, sem leiðir af hinni end-
urskoðuðu áætlun hefur það í för
með sér að 110 sveitabýli, sem
áður var ráðgert að tengja við
samveitur Rafmagnsveitna rík-
isins þurfa að fá raforku frá
dieselstöðvum. En þar á móti fá
jafnmörg býli annarsstaðar á
landinu rafmagn frá samveitum.
Samkvæmt 10 ára áætluninni
var gert ráð fyrir að 3097 býli
fengju rafmagn frá samveitum
af 5680 sveitabýlum í landinu
alls. Er þá miðað við býlafjölda
árið 1957. Var því samkvæmt
10 ára áætluninni gert ráð fyrir
því að rafmagnsþörf um þaö bil
2600 býla yrði að leysa með einka
rafstöðvum eða dieselstöðvum.
Framhald á bls. 19.
Montgomery
Montgomery i Moskvu:
Talar v/ð Krúsjeff
og kauoir leikföng
Kínverjar ásaka Indverja
um útþenslustefnr
HONG KONG 29. apríl (Reuter)
— Pennastríðið milli Kína og
Indlands er nú í algleymingi.
Streyma nú þúsundir orða dag-
lega eftir ritsímalínum milli Pek-
ing og Nýju Delhi og virðist sem
báðir aðilar verði þungorðari með
hverjum deginum sem líður.
í dag birti dagblað Ta Kung
Flóttamenn
frá írak
ISTANBUL í Tyrklandi 29. apríl
(Reuter) 700 Kúrdar flýðu yfir
landamærin frá írak til Tyrk-
lands sl. mánudag og hafa leitað
hælis þar sem pólitískir flótta-
menn. Þeir komu yfir landamær-
in á hestbaki og hefur tyrkneska
stjórnin látið senda þeim 500
tjöld, til að búa í. Þeir segja að
þeir hafi verið illa leiknir af
Kúrdaforingjanum Barzani, sem
nýlega sneri heim úr útlegð í
Rússlandi og virðist hafa öll völd
í norðurhluta íraks.
SANDGERDI, 29. apríl. — 1 gær
komu hing'að 22 bátar með 213
tonn. Ág-ústa var hæst með 28
tonn, Dúx með 25,3. Var þessi
fiskur tveggja nátta. Allir Sand-
gerðisbátar eru á sjó í dag. — A.
Pao í Peking mjög harðorða for-
ustugrein. Þar segir, að það séu
ekki Kínverjar sem ráðist á ná-
granna sína, heldur Indverjar,
það séu ekki Kínverjar, sem séu
að grafa undan vinsamlegri sam-
búð þjóðanna, heldur Indverjar.
Blaðið segir, að það hafi verið
Indverjar, sem hafi æst Tíbet-búa
til uppreisnar og að hin aftur-
haldssömu blöð Indlands hafi
fagnað uppreisninni.
Önnur blöð í Kína ta!a um út-
þenslustefnu Indverja og for-
dæma stríðsæsingar þeirra.
Hið óháða blað Hindustan Tim-
es í Nýju Delhi segir, að virða
eigi sjálfstæðisþrá Tíbeta og að
ásakanir Kínverja um að Indverj-
ar ásælist yfirráð yfir Tíbet séu
fáránlegar.
Moskvu, 29. apríl. (Reuter)
MONTGOMERY marskálkur
ræddi í dag í tvær klukku-
stundir um heimsmálin við
Nikita Krúsjeff, forsætisráð-
herra Rússlands. — Sérstaka
athygli vekur það, að Krús-
jeff féllst á það að beiðni
marskálksins að ræða við
hann aftur á morgun. Eru
þess engin dæmi, að Krúsjeff
hafi rætt tvo daga í röð við
óopinberan gest frá Vestur-
löndum.
Montgomery skýrði frá því, að
samtal hans við Krúsjeff í dag
hafi staðið í 2 klst. 15 mín. Hafi
fallið vel á með þeim. Krúsjeff
hafi verið vel upplagður og við-
ræðurnar verið ágætar. Hann
sagði, að þeir hafi talað um allt
milli himins og jarðar, Þýzka-
landsmálið og önnur deiluefni
austurs og vesturs. Mynd var
tekin af þeim saman, Krúsjeff og
Montgomery, og eru þeir báðir
brosandi á henni.
Þegar blaðamaður einn spurði
Montgomery, hver hefði stungið
upp á öðrum viðræðufundi á
morgun, svaraði hann: „Það var
mín uppástunga. Ég sagði við
hann, að ég yrði nú að fara í
miðdegisverð og tíminn hefur
orðið ódrjúgur. Eigum við ekki
að hittast aftur á morgun? Og
Krúsjeff féllst á það“.
Blaðamaðurinn spurði Mont-
gomery einnig hvort hann áliti
að einhver árangur yrði af þess-
um viðræðum og svaraði mar-
skálkurinn þá: „Ég hef alltaf
verið bjartsýnismaður og mun
verða það, þangað til hið versta
skeður“.
Yfirmaður rússneska herráðs-
ins, Sokolovsky marskálkur, tók
á móti Montgomery þegar hann
lenti á flugvellinum við Moskvu
og hefur fylgt honum síðan á
ferð hans um borgina. Sokol-
ovsky mun einnig fara með hon-
um á seinni fundinn með Krús-
jeff á morgun.
Seinni hluta dagsins hefur
Montgomery m. a. heimsótt
Moskvu-háskóla og farið í stóra
ríkisverzlun. Hann gekk inn í
barnadeildina og keypti leik-
föng handa barnabörnum sínum,
bækur, plastbrúður og lítinn
mótorbát. Hvar á ég að borgaT
spurði Montgomery. En fylgdar-
menn hans sögðu: „Þér eigið
ekkert að borga, en getið samt
tekið hvað sem þér viljið.
20 júgóslavneskir flótta-
á leið til íslands
menn
KAUPMANNAHÖFN, 29. apríl —
(Frá Páli Jónssyni) í dag komu
j til Kaupmannahafnar 20 júgó-
slavneskir flóttamenn, sem eru á
leið til íslands þar sem þeir ætla
að setjast að. Sextán þessara
manna eru einhleypir en fjórir
fjölskyldumenn. Hallgrímur Dal-
berg skrifstofustjóri fór til Ítalíu
og valdi þessa 20 úr hópi 50 um-
sækjenda. Allir eru þessir Júgó-
slavar gamlir sjómenn frá Adria-
hafsströnd Júgóslavíu. Munu
þeir fara með flugvél Fiugfélags-
ins til íslands á morgun.
Framkvæmdastjóri flóttamanna
stofnunar S. Þ. August Lindt fer
viðurkenningarorðum um þá á-
kvörðun íslendinga að taka við
þessu flóttafólki og segir að aðrar
þjóðir ættu að fylgja fordæmi
þeirra „því að það sem Davíð
getur gert, ætti Golíat líka að
geta,“ segir hann.
Auglýsendurj
athugið! !
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
j
s
s
s
s
s
s
s
s
i ★
s
s
s
s
s
s
s
i
i
I
!
\
(
s
i
i
s

AHar þær auglýsingar sem j
birtast eiga í sunnudagsblaS j
inu, þurfa að berast
1 DAG )
fimmtudag og í síðasta lagi j
fyrir hádegi á morgun, 1,1
maí. Eftir þann tíma er ekki ]
hægt að koma auglýsingum |
til birtingar í sunnudags-!
blaðið. \
S
Efni blaðsins m.a.: *
Fimmtudagur 30. april 1959
Bls. 3: Greiðsluhallalaus fjárlög.
— 6: Minning Gunnars Ólafssonar,
skipulagsstjóra.
— 8: Síða S.U.S.
— 10: Forystugreinin: Stefnnbreyting.
Fullkomnari veðurspár (Utaa
úr heimi.)
— 11: „Vábeiður« — PáU G. Kolluu
— 18: íþróttir.