Morgunblaðið - 17.02.1960, Blaðsíða 2

2
MORCVWnr.AÐIÐ
Miðvilcudagur 17. febr. 1960
Hæstiréttur 40 ára
í GÆR voru liðin 40 ár frá því
að Hæstiréttur íslands tók til
starfa. Ekki var afmælisins
minnzt í réttinum í gær. í gær-
kvöldi flutti forseti Hæstarétt-
ar Þórður Eyjólfsson stutt erindi
í útvarpinu um tildrög að stofn-
un Hæstaréttar og starfsemi
hans.
Kvað Þórður Eyjólfsson yngri
kynslóðina ekki af eigin reynd
þekkja þá tíma, er ísl. þjóðin
varð að sækja úrlausn málefna
sinna til erl. valdhafa. Þegar
Hæstiréttur var stofnaður árið
1920, höfðu erlendir aðiljar farið
með æðsta dómsvald í ísl. málum
um hálfa sjöundu öld, eða frá
því Islendingar gengu Noregs-
konungi á hönd, á síðari hluta
13. aldar.
í sjálfstæðissókn fslendinga á
19. öld komu fram öðru hvoru
tillögur um flutning æðsta dóms-
valdsins hingað til lands. Þó
Hæstiréttur Danmerkur nyti al-
mennrar viðurkenningar, duldist
mönnum ekki ýmsir ókostir þess
að sækja varð síðustu úrlausn
dómsmála til erlendrar þjóðar. —
Hinir erlendu dómarar voru ó-
kunnir ísl. högum og gátu hvorki
skilið né skýrt ísl. málskjöl né
Dr. Þórður Eyjólfsson
fsT. lög á frummálinu. Síðast en
ekki sízt var heimflutningurdóms
valdsins nátengdur sjálfstæðis-
baráttu þjóðarinnar, sjálfstæði
þeirrar þjóðar virðist nokkuð
hæpið sem sækja verður til er-
lends dómsstóls fullnaðarúrlausn
dómsmála sinna.
Ekki bar þó þessi sókn íslend-
inga árangur fyrr en samkomu-
lag við Dani við setningu
sambandslaganna 1918. Þar var
ákveðið að ísland hefði rétt til að
stofna æðsta dómsstól í landinu
og þá félli jafnframt niður dóms-
vald Hæstaréttar Danmerkur í
ísl. málum. Akváðu fslendingar
þá þegar að nota þessa heimild.
— Með lögum frá 1919 var ákveð-
ið að stofna Hæstarétt á íslandi
og kom það til framkvæmda árið
eftir. Var hið fyrsta dómþing
réttarins háð 16. febrúar. 1920.
í upphafi var Hæstiréttur skip-
aður fimm dómendum. Tóku þá
m. a. sæti í réttinum þrír dómar-
ar sem áður höfðu skipað Lands-
yfirréttinn, en hann var lagður
niður.
Með lögum frá 1924 var dóm-
endum fækkað í þrjá og kom
það til framkv. 1926 og hélzt til
1942, er dómendum var aftur
Dagskrá Alþingis
í DAG er boðaður fundur í Sam-
einuðu þingi kl. 1,30. Tíu mál
eru á dagskrá.
1. Byggingarsjóður ríkisins,
þáltill. Ein umr. 2. Verðtrygging
sparifjár, þáltill. — Fyrri umr.
3. Síldarrannsóknir og síldarleit,
þáltill. Fyrri umr. 4. Byggingar-
sjóðir, þáltill. Ein umr. 5. Flug-
samgöngur við Siglufjörð, þál-
till. — Ein umr. 6. Hafnarstæði
við Héraðsflóa, þáltill. — Ein
umr. 7. Jarðboranir í Krýsuvík
og á Reykjanesi, þátill. — Ein
umr. 8. Hagnýting farskipaflot-
ans, þáltill. — Ein umr. 9.
Vinnsla sjávarafurða á Siglu-
firði, þáltill. — Ein umr. 10.
Fiskveiðasjóður íslands, þáltill.
— Ein umr.
fjölgað í fimm svo sem nú er.
Prófessorar lagadeildar háskól-
ans hafa frá upphafi verið vara-
dómendur í Hæstarétti. Núver-
andi hæstaréttarritari er hinn
þriðji sem því embætti gegnir.
Þessu næst vék Þórður Eyjólfs-
son dómsforseti máli sínu að
starfsháttum Hæstaréttar og því
hvernig mál sem koma til kasta
dómsins eru undirbúin. Um
starfshætti Hæstaréttar komst
dómforseti m. a. svo að orði:
„ .... Hefur löggjafinn viljað
tryggja eftir föngum að hvert
mál smátt og stórt yrði að ganga
gegnum mörg og mismunandi at-
hugunarstig. Fyrst hjá fimm dóm
endum hverjum fyrir sig, og síð-
an á sameiginlegum fundi þeirra,
auk þess sem málflytjendur und-
irbúa málin í hendur þeirra og
reifa þau. Þegar dómur hefur
verið kveðinn upp í Hæstarétti
verður honum yfirleitt ekki
breytt síðar, en með réttarfars-
reglum hefur löggjafinn séð fyrir
því að engu máli er ráðið til lykta
án rækilegrar yfirvegunar. Ef
dómari greiðir sératkvæði er
skylt að birta það ásamt dómn-
um.
Frá því að Hæstiréttur byrjaði
hefur málum þar farið fjölgandi,
sagði Þórður Eyjólfsson. Venju-
legast fer málflutningur fram
þrisvar í viku. Hefur tala
dæmdra mála verið 130—140 á
ári. Það segir þó ekki alla sög-
una því málin eru mjög misjöfn
að stærð, — og hefur hinum
stærri málum farið fjölgandi á
síðari tímum.
— Bibin
Frh. af bls. 3.
dag, gáfust menn upp á að
spá nokkru, en bíða aðeins
þolinmóðir við hliðið.
Meiri hluti fólksins sem
bíður við hallarhliðið er kon-
ur. Þær standa þarna þolin-
móðar, þótt nú sé hávetur og
hann blási á norðan og geri
snjókomu.
Þarna stendur m. a. 63 ára
húsfreyja að nafni Mary
Sheehan frá Willesden í
Norður-London. — Gráhærð
kona með vökul augu. Hún
hefur aðeins átt eitt frí-
jtundagaman, að lesa og læra
im ensku konungsfjölskyld-
ína og fylgjast með öllu sem
'ienni við kemur. Hún er lif-
mdi „lexikon" um konungs-
'jölskylduna:
— Ég stend hér í 12 klst. á
hverjum degi, segir hún og
kennir stolts í rómnum. Ég
var hér, þegar drottningin
eignaðist Karl prins og líka
þegar Anna prinsessa fædd-
ist. Og ég mun halda áfram að
bíða hér, ef fjórða barnið
kemur.
★
Einnig stendur í hópnum
maður að nafni Jim Crofton
og hefur komið hingað alla
leið frá British Columbia, á
Kyrrahafsströnd Kanada. —
Hann segir:
— Einu sinni, þegar drottn-
ingin heimsótti Kanada brosti
hún til mín. Ég stóð aðeins
hálfan annan metra frá henni.
Nú er ég kominn hingað til
að taka myndir af meðlimum
konungsfjölskyldunnar. Verst
að ég fæ víst ekki að taka
myndir af „beibíinu“.
Allt í einu fer kliður um
mannfjöldann. Hliðið er opn-
að og svartlakkaðri RoIIs
Royce bifreið er ekið inn í
hallargarðinn. I bílnum var
Ijósmóðirin Helen Rowe, ein
frægasta kona Bretaríkis í
dag.
Það þykir ekki mikið þótt
Elisabet eigi nú sitt þriðja
barn. Langamma hennar,
Victoria, átti 9 börn með AI-
bert, eiginmanni sinum. Síð-
asta barnið átti hún, er hún
var 38 ára.
Hans G. Andersen
kominn heim
Hans G. Andersen, sendiherra
og sérfræðingur ríkisstjórnarinn
ar í landhelgismálum, kom til
Reykjavíkur í gær frá Paris.
Hans verður aðalfulltrúi íslands
á Genfar-ráðstefnunni sem hefst
17. marz n.k. Kemur hann nú
heim til að ræða við ríkisstjórn-
ina um lokastigin í undirbúningi
Islendinga fyrir ráðstefnuna.
Myndina sem hér birtist af
Hans G. Andersen, tók ljósmynd-
ari Mbl.: Ól. K. M. á Reykjavik-
urflugvelli í gær.
Gott fiskverð
FISKVERÐ í Bretlandi er mjög
hagstætt um þessa dagana, og
seldu tveir togarar mjög vel þar
í gær. Siglufjarðartogarinn Ell-
iði seldi 202 tonn fyrir 14.986
pund í Grimsby. Þá seldi Egill
Skallagrímsson 165 tonn fyrir
12278 pund í Hull. í síðustu viku
seldu nokkrir togarar í Bretlandi
en fiskverðið var þá lágt.
íkviknun í Saurbæ
á Rauðasandi
Patreksfirði, 16. febrúar.
KLUKKAN 7,30 í kvöld kom
upp eldur í íbúðarhúsinu
Saurbæ á Rauðasandi. Varð
sprenging í miðstöðvarkatli
í kjallara. Var slökkvilið kall-
að héðan frá Patreksfirði, en
bændum úr nágrenninu hafði
tekizt að slökkva eldinn áður
en það kom á staðinn. —
Skemmdir af eldi urðu mikl-
ar í kjallara og á næstu hæð
urðu verulegar skemmdir af
reyk og vatni.
Húsið er steinhús með timbur-
gólfum, tvær hæðir og kjallari,
Stóraukin
aðstoð
Washington, 16. febrúar.
—■ (Reuter) —
EISENHOWER forseti lagði
í dag fyrir Bandaríkjaþing
tillögu um að veita 4,1 millj-
arð dollara til efnahagsað-
stoðar við önnur lönd. Er hér
um að ræða miklu hærri
f járhæð eh sl. ár, þegar Banda
ríkjaþing veitti 3,2 milljarða
framlag til þessa. Er búizt við
að þessi tillaga Eisenhowers
kosti mikla „þingbardaga“,
ekki sízt þar sem forseta-
kosningar eru framundan, en
þá er þingheimur oftast
nokkru sparsamari en á
venjulegum árum.
— Metin falla
Framh. af bls. 22.
Japaninn Fumio Nagarugo á
40,3 sek.
• I 5 km. hlaupinu var Hol-
lendingurinn Pesman „maður
dagsins“. Hann sigraði á
7:46,7 mín, en annar var
Norðmaðurinn og Evrópu-
meistarinn Johannesen á
7:53,1 mín.
• Hollendingurinn var mjög
nálægt hinu staðfesta heims-
meti 7:45,8 mín og tími hans
er betri en gildandi Olympíu-
met, sem er 7:48,4 sett í Cort-
ina af Sjilkov, Rússlandi.

Z' NA/Shnútar y/ S V 50hnútar ¥ Snjókoma > 06 i \7 Skúrír IS Þrumur ‘W.Z, Kuldaskil Hilrsli/ H Hœ» L Lotgi
Kaldosti strengurinn um
ísland og Færeyjar
HÆÐIN yfir Grænlandi
færist lítið úr stað, og enn-
þá er lægð yfir Norðurlönd-
um. Þessvegna er köld norð-
anátt á Ishafinu austan
Grænlands. Fylgir henni
éljagangur alla leið suður til
Hollands. Kaldasti strengur-
inn liggur um ísland og Fær-
eyjar.
Um hádegisbilið var 18
stiga frost á Grímsstöðum.
Á sama tíma var frostið 26
stig á Tobinhöfða og 34 í
Meistaravík.
byggt fyrir 40—45 árum. í Saur
bæ búa hjónin Sigursveinn Tóm-
asson og Hulda Jóhannesdóttir,
en jörðin er eign Sigurvins Ein-
arssonar alþingismanns.
— Trausti.
Samtal við húsfreyjuna
Blaðamaður Mbl. átti stutt
símtal við frú Huldu í gærkvöldi
og innti hana nánari frétta al
brunanum.
— Það var um hálfáttaleytið,
að við heyrðum mikla spreng-
ingu í kjallaranum. Sigursveinn
brá skjótt við og fór niður, en
þá var ekki hægt að komast inn
í miðstöðvarklefann fyrir eldi og
reyk. Lét hann verða sitt fyrsta
verk, að taka olíugeyminn úr
sambandi, en beindi síðan vatni
að eldinum. Notaði hann vatn
úr eldhúskrananum, en svo vel
vill til, að eldhúsið er beint uppi
yfir miðstöðvarklefanum. Tókst
honum von bráðar að kæfa eld-
inn að mestu.
Sérstakt lán
Strax eftir sprenginguna
hringdi ég til næsta bæjar og
bað um hjálp og bað jafnframt
um að koma skilaboðum áfram.
Komu menn af næstu bæjum að
vörmu spori og varð þá að rífa
vegg, sem eldurinn hafði læst
sig í. Nú held ég samt, að örugg-
lega sé búið að slökkva svc
hvergi leynist neisti. Skemmdir
urðu miklar á íbúðinni okkar af
eldi og vatni. Var mikið lán og
alveg sérstakt, að svo fljótt
skyldi takast að hefta útbreiðslu
eldsins, því annars hefði illa far-
ið.
— Er húsið íbúðarhæft?
— Ekki neðri hæðin, en við
getum flutt upp á efri hæðina
til bráðabirgða.
— Vitið þið af hvaða orsökum
ketilsprengingin varð?
— Það hefur verið af trekk-
leysi. Hér hefur verið mikið
logn í dag, en miðstöðin sótar
sig í logni.
— Njassamenn
Fram. af bls. 1.
villzt í farangursgeymsluna.
En í þessu komu fulltrúar
flugfélagsins og sögðu að
svertingjarnir væru því miðui
ekki með flugvélinni. — A1
hverju hélduð þið þá að þeii
myndu koma með henni?
spurðu blaðamenn.
— Við fengum þær upplýs-
ingar hjá utanríkisráðuneyt-
inu í dag, svöruðu flugfélags-
menn. Þar með var málið úr
sögunni. Og þegar menn
kvöddust, vissi enginn hvað
dvalið hafði Orminn langa.
Drottning á
„fæðingardeild“
LONDON, 16. febrúar (Reuter):
Þrír líflæknar Elísabetar drottn-
ingar komu í dag Ail Buckingham
hallar. Þeir skoðuðu drottningu
og ráðlögðu henni að því búnu
að flytja úr íbúð sinni á efri hæj
hallarinnar í hina svonefndn
„belgísku íbúð“ á neðri hæðinni,
en þar mun vera einskonar fæð-
ingardeild.
Við þessar fréttir fjölgaði enn
stóra hópnum sem bíður við
hlið Buckingham-hallar. Þá ætl-
uðu tvær stúlkur, önnur frá Nýja
Sjálandi og hin frá Ástralíu að
búa um sig á gangstéttinni við
hliðið. Höfðu þær með sér svefn-
poka og lögðust á gangstéttina.
En lögreglan kom og bannaði
þeim næturgistingu á gangstétt-
inni. Hin ástralska stúlka svaraði
þá gröm og særð: „Maður kemst
aðeins einu sinni til Englands,
hví megum við þá ekki búa sem
bezt um okkur?“