Morgunblaðið - 01.03.1960, Blaðsíða 2

2
MORCVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 1. marz 1960
Þorvarður J. Júlíusson, framkvæmdasti. Verzlunarráðs ísl.
Verzlunarálagning lækkuð
FYRIR nokkrum dögum voru
birt ný ákvæði um verðlagn-
ingu á innfluttum vörum í
heildsölu og smásölu. Engar
skýringar fylgja þessum
ákvæðum, og er því ekki við
að búast, að menn átti sig
umsvifalaust á, hvað í þeim
felst.
Hin nýju ákvæði eru reiknuð
út frá þeim ákvæðum, sem gilt
hafa hingað til, eftir þeirri meg-
inreglu, að tæpur þriðjungur
(30%) af þeirri álagningarpró-
sentu, sem gilt hefur ,er lagður
á þann hluta af kostnaðarverði
vörunnar, sem til kemur vegna
gengisberytingarinnar. Hafi á-
lagning t, d. verið 10% í heild-
sölu og 30% í smásölu verða
aðeins 3% í heildsölu og 9% í
smásölu lögð á þann hluta kostn-
aðarverðsins, sem á rót sína að
rekja til gengisbreytingarinnar.
Niðurstaðan af þessum um-
reikningi hinna eldri ákvæða er
sú, að álagning iækkar yfirleitt
í kringum 20%, þannig að 10%
heildsöluálagning verður 8% og
30% smásöluálagning verður
24%. Á sumum vörum lækkar
álagningin minna, en á öðrum
meira, allt upp í 30%, eftir því
hve mikið kostnaðarverð hækk-
ar af völdum gengisbreytingar-
innar.
Hverjar verða afleiðingamar
af lækkun álagningarinnar fyrir
verzlunarreksturinn? Það má
gera ráð fyrir, að peningatekj-
ur þjóðarinnar aukist ekki svo
neinu nemi, þannig að heildar-
eftirspurnin í krónum verði svo
til óbreytt frá því, sem verið
hefur. Vörusala fyrirtækjanna
mun þá ekki nema hærri upp-
hæð en áður, en það þýðir vit-
anlega, að magn veltunnar lækk-
ar að sama skapi og verðið
hækkar. Kemur þetta heim við
það, að gert er ráð fyrir veru-
legum samdrætti í innflutningi
til landsins, til þess að draga úr
greiðsluhallanum við útlönd.
Samdrátturinn verður að sjálf-
söfðu misjafn eftir vöruflokkum,
mestur á fjárfestingarvörum og
varanlegum neyzluvörum, en
minnstur á daglegum nauðsynja-
vörum.
★
önnur rök styðja það, að vöru-
sala í krónum muni ekki auk-
— 25 fórust
Framh. af bls. 1
hvirfilvindi, sem gekk yfir eyj-
una í janúar. Sá var ekki nálægt
því jafnmikill þessum síðasta.
Á Mauritius eru Frakkar í
meirihluta Evrópumanna, því
eyjan var áður og fyrr frönsk.
Bretar náðu eyjunni á sitt vald
árið 1810 og hafa ráðið henni síð-
an.
í London er nú einmitt stödd
sendinefnd frá Mauritius til þess
að leita aðstoðar vegna skemmd-
anna í janúar. Hafði brezka
stjórnin þegar heitið fjárstuðn-
ingi. Nú er hins vegar sýnt, að
margfalt meiri styrk þarf til end-
urreisnarinnar og óttazt er jafn-
vel, að þessa árs uppskera sé með
öllu ónýt.
Brezkar herflugvélar munu
leggja upp frá Kenya með morgni
og flytja lyf og hjálpartæki til
eyjarinnar — og brezk herskip
Ieggur úr höfn á Ceylon eyjar-
skeggjum til hjálpar.
Dagskrá Alþingis
í DAG eru boðaðir fundir í báð-
um deildum Alþingis á venjuleg-
tun tíma. Á dagskrá efri de.ildar
er eitt mál: Utsvör, frv. 3. umr.
Tvö mál eru á dagskrá neðri
deildar: 1. Jarðræktarlög, frv. 1.
umr. 2. Sala tveggja jarða í A-
Húnavatnssýslu, frv. 1 .umr.
ast að neinu ráði. Innflutnings-
fyrirtækjum mun ekki verða
mögulegt að fá aukið reksturs-
fé í bönkunum. Fyrirmæli lag
anna um efnahagsmál um sölu
á birgðum langt undir endur-
kaupsverði mun valda töluverðri
og á sumum sviðum mjög til-
finnanlegri skerðingu á fjár-
magni fyrirtækjanna.
Það er ekki um að villast, að
við þessar aðstæður muni brúttó
hagnaður verzlunarfyrirtækj-
anna lækka að miklum mim, yf-
irleitt nálægt því sem álagning-
in lækkar, um 20%. Jafnframt
verður veruleg hækkun á ýms-
um liðum reksturskostnaðar, svo
sem vöxtum, akstri, umbúðum
og símakostnaði. Þó kann sam-
dráttur í rekstri fyrirtækjanna
að hafa í för með sér einhverja
lækkun á kostnaði vegna minnk-
ardi veltumagns, þegar frá líð-
ur. —
Það ætti að vera augljóst af
þessu, að hin nýju verðlags-
ákvæði verða þess valdandi, að
allur fjöldi verzlunarfyrirtækja
verður rekinn með tapi, og verzl-
unin þar með svipt möguleik-
um á að gegna á fullnægjandi
hátt hinu mikilvæga hlutverki
sínu að annast innkaup og vöru-
dreifingu á sem hagkvæmastan
hátt og veita neytendum sem
bezta þjónustu.
Það er mesti misskilningur,
að neytendum sé nokkur greiði
gerður með ströngum verðlags-
ákvæðum. Neytendur skiptir
mestu máli, að verzluninni sé
gert kleift að hafa sem fjöl-
breyttast vöruúrval á boðstólum
og veita fljóta, þægilega og
örugga afgreiðslu. Bezta trygg-
ing almennings fyrir hagstæðum
verzlunarkjörum er samkeppni
fyrirtækjanna um verð og gæði
vörunnar við eðlilegar aðstæð-
ur, en í þeirri samkeppni tekur
þátt samvinnuverzlunin, sem
nýtur sérstakra forréttinda um
skattgreiðslur o. fl.
★
I rauninni má segja, að hin
nýju verðlagsákvæði séu bjam-
argreiði við almenning i landinu,
sprottin af vantrú á skilningi
hans á þessum málum.
Engum sanngjörnum manni
blandast hugur um, að aðgerðir
ríkisstjómarinnar í efnahagsmál-
um stefna að því að forða þjóð-
inni frá efnahagslegu öngþveiti
og koma atvinnulífi hennar á
traustan og heilbrigðan grund-
völl, en því má ekki gleyma, að
hagfelld vömdreifing er nauð-
synlegur þáttur í heilbrigðu efna
hagslífi, og henni verður að búa
viðhlítandi starfsskilyrði.
Herra
og trú
Jones
EINS og við var að búast,
hefur fregnin um trúlofun
Margrétar prinsessu vakið
feikna athygli allsstaðar, en
sérstaklega í Bretlandi.
Mesta undrun hefur það
vakið hvernig unnt var að
halda þessum samdrætti
leyndum, því nú er vitað að
hjónaefnin hafa þekkzt í tvö
ár og að beðið var með til-
k^nninguna um trúlofunina,
þar til Elísabet hafði átt sitt
þriðja barn. En þá féll Mar-
grét úr þriðja í fjórða sæti
ríkisarfa Bretlands.
Anthony Charles Robert
Armstrong-Jones, unnusti
Margrétar, er 29 ára gamall,
kallaður Tony. Hann er son-
ur Ronalds Armstrong-Jones,
hæstaréttarlögmanns, og
fyrstu konu hans Anne Messel,
sem nú er gift greifanum af
Rosse. Fyrir rúmiega hálfum
mánuði kvæntist Ronald
Armstrong-Jones í þriðja sinn
og valdi í þetta skiptið flug-
freyju, 31 árs gamla, svo stjúp
tengdamóðir prinsessunnar
verður aðeins tveim árum
eldri en tengdadóttirin.
Tony stundaði nám við Eton
og síðar við Oxford háskóla,
þar sem hann lagði stund á
arkitektur. Ekki féll honum
námið, liætti því og setti upp
ljósmyiulastofu Náði hann
miklum vinsældum sem Ijós-
myndari og hefur oft verið
kvaddur til að taka myndir af
konungsf jölskyldunni. Hann
hefur einnig mikinn áhuga á
leiklist og teiknaði til dæmis
leiktjöld, sem notuð voru við
„Your hair on“, eftir John
Cranko fyrir þrem árum.
Miklar vangaveltur eru um
það, hvað Margrét verði köll-
uð eftir giftinguna. Meðal
annars hefur heyrzt „Hennar
konunglega hátign Margrét
prinsessa, frú Armstrong
Jones“. En til greina getur
komið að Elísabet drottning
aðli Tony, en allt er enn í H
óvissu.
1
Merkjasc Rauða 1 Á MIÐVIKUDAGINN kem- ur, öskudag, verður hinn ár- legi fjársöfnunardagur Rauða krossins og verða þá merki iludagur K rossins seld um allt land. Á undan- förnum árum hafa um tvö þúsund börn selt merki fé- lagsskaparins á öskudaginn

Z' NA /5 hnúíar ¥: Snjókoma V Skúrir / SV 50 hnúfar 9 Ú6i IC Þrumur /'//// Reg''- Kuldaskil Vy/sra&i Hitasht H H<*» L ' La"3

29 2.t960kl. II ) V6 'Mo \ mo
HÆÐIN yfir Grænlandi er
enn á sínum stað, og enn ein
lægð er komin milli íslands og
Skotlands. Hreyfist hún norð-
ur og veldur NA-átt hér á
landi. — í Frakklandi voru í
gær mikil hlýindi, sums stað-
ar 20 stiga. 1 París var 16 stiga
hiti.
Veðurhorfur kl. 22 i gær-
kvöldi. — SV-land til Breiða-
fjarðar og Breiðafjarðarmið:
Hvass NA og síðan N., skýjað
með köflum. Vestfirðir til
Austfjarða, Vestfjarðamið til
Austfjarðamiða: Allhvass NA
og síðan N., skúrir, snjókoma.
SA-land og SA-mið: Hvass
NA og síðan N., skýjað með
kcflum.
og eru foreldrar hvattir til
að leyfa börnum sínum að
leggja honum einnig lið nú.
Öllum sölubörnum er boðið
í kvikmyndahús og þau börn,
sem selja flest merki, fá
bókaverðlaun.
Merkin verða afhent kl. 9,30
á ýmsum stöðum í bænum og ann
ast stúlkur úr Kvennaskóla ís-
lands, Húsmæðraskóla Reykja-
víkur og Hjúkrunarkvennaskóla
Islands aPhendingu þeirra.
Bæjarbúar njóta góðs af
Ekki þarf að rekja fyrir mönn-
um starfsemi Rauða-Krossins.
Hún er bæjarbúum svo nátengd.
Nægir að minna á Sjúkrabílana,
barnaheimilin, hjálpina við Ung-
verjana, er þeir komu hingað til
lands og þá þjónustu, sem veítt
er með því að lána sjúkrarúm
og önnur sjúkragögn til þeirra,
er hafa sjúka menn í heimahús-
um.
Reykjavíkurdeildir, hefur nú í
gangi þrjá sjúkrabíla og einn nýr
vagn er væntanlegur alveg á
næstunni. Rekur deildin bílana,
en siökkviliðsmenn akstur þeirra.
Sjúkrabifreiðarnar eru mjög dýr
ar í innkaupi. Bifreiðin, sem nú
rétt er ókomin, kostar til dæmis
um 200 þús. krónur, enda þótt
gefin séu eftir innflutningsgjöld
og helmingur flutningskostnaðar.
A síðastliðnu ári voru alls farn
ar 5424 sjúkraferðir í Reykjavík,
þar af 294 með slasað fólk.
A vegum Reykjavíkurdeildar
R. K. I. voru á liðnu sumri 180
böm í sumardvöl. 120 börn í
Laugarási og 60 böm á Silunga-
polli. Vantar mikið á að unnt sé
að svara öllum beiðnum um sum-
ardvalir barna og kemur þar
einkum til fjárskortur svo og að
hörgull er á góðu fólki til að reka
slík heimili.
Afhending merkjanna
Merki félagsins verða seld á
siötíu stöðum á landinu Hér í
Reykjavík verða þau afihent á
eftirtöldum stöðum:
Vesturbær: 1. Skrifstofu R.K.I.
2. Skóbúð Reykjavíkur, Aðalstr.
8. 3. Efnalaug Vesturbæjar, Vest-
urgötu 53, 4. Kjötbúð Vesturbæj-
ar, Bræðraborgarstíg 43. 5. Sunnu
búðin, Sörlaskjóli 42. 6. Síld og
Fiskur, Hjarðarhaga 47.
Austurbær A: 7. Elís Jónsson,
Kirkjuteigi 5. 8. Skúlaskeið,
Skúlagötu 54. 9. Iþróttahúsið í.
B. R., Hálogalandi, 10. Öinnrétt-
uð mjólkurbúð, Laugarásvegur 1.
11. Óinnréttuð mjólkurbúð,
Laugalækur 4. 12. U.M.F.R. við
Holtaveg. 13.K.F.U.M., Kirkju-
teigi 33.
Austurbær B: 14. Fatabúðin,
Skólavörðustíg 21 A. 15. Axels-
búð, Barmahlíð 8. 16. Silli og
Valdi, Háteigsvegi 2. 17. Breiða-
gerðisskóli. 18. Austurver, sölu-
turn, Skaftahlíð 24. 19. Sveinn
Guðlaugsson, Borgargerði 12.
— Laxness
Fram. at öls. 1.
or Zivagó, setn sé Iíkleg-
ast, eða hann rangtúlkar
söguna vísvitandi. Sagan
fjallar nefnilega ekki um
þá sem aldrei hrifust af
byltingunni, heldur þá sem
í fyrstu hrifust af henni, en
urð'n síðan vonsviknir og
fór að dreyma um frelsi og
hamingju.