Morgunblaðið - 30.08.1960, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 30. ágúst 1960
Hafa hug til að standa uppi
FLESTAR stærri uppgötvan-
ir, sem valda byltingu í heimi
vísindanna, eru gerðar af
mönnum undir 35 ára aldri.
Það eru hugdjarfir menn, sem
hafa stigið stóru skrefin, sem
mannlegar íramfarir hafa
jafnan byggzt á.
yngri ár mannsins, sem mestu
Sagan sannar. að það eru
yngri ár mannsins, sem mestu
máli skipta — eldri mönnum
hættir til að vera of hægfara
og varfærnir, og þeir eru
fremur bundnir á klafa van-
ans. Nægir að nefna hér
nokkur dæmi til að sýna fram
á þetta.
Hippókrates, gríski ung-
lingurinn, sem oft er nefnd-
ur faðir læknisfræði nútím-
ans, ruddi læknavísindunum
braut út úr heimi hjátrúar
og skottulækninga Hann reis
upp gegn prestalæknum, sem
trúðu því, að sjúkdómar yrðu
til af því, að sjúklingurinn
hefði móðgað guð Hippókrat-
es var fyrstur til að halda því
fram, að sjúkdómar stöfuðu
af veraldlegum orsökum.
Hann og hinir ungu samverka
menn hans iögðu grundvöll
að nákvæmri greiníngu sjúk-
dóma, meðferð þeirra og bata
horfum. Þeir urðu fyrstir til
að sanna, að sjúkdómar
breiddust út og urðu að skæð
um farsóttum.
Koperníkus var innan við
tvítugt, þegar hann kollvarp
aði gömlum og rótgrónum
kenningum í stjarnfræði og
fullyrti, að það væri ekki jörð
in heidur sólin, sem væri mið
punktur alheimsins. Þessi
djarfa fullyrðing varð til þess
að hann var ofsóttur og kall-
aður trúvillingur, heiðingi og
trúleysingi. Margir fylgis-
manna hans voru brenndir á
báli. Sannfæring hans breytt-
ist ekki, þótt aldurinn færð-
Dr. Maurice R. Hilleman (til hægri) leiðbeinir lækni frá Asiu
um meðferð lyfsins.
ist yfir hann, en hann missti
kjarkinn með aldrinum og
óttaðist, að kenningar hans
yrðu birtar í heild.
Vesalíus, flæmskur líffæra
fræðingur á 16. öld, var líka
innan við tvítugt, þegar hann
vefengdi af hugmóði kenn-
ingar Galens í líffærafræði,
sem verið höfðu heilög ritn-
ing í rúm þrettán hundruð ár.
Vesalíus hélt fast við sitt og
svo fór. að hann var gerður
prófessor í líffærafræði tutt-
ugu og þriggja ára. Hann var
aðeins 29 ára, þegar hann gaf
út bók um líffærakerfi manns
ins, sem kom skriði á vísinda-
legar lækningar.
Harvey, ungur enskur
læknir, var rétt um þrítugt,
þegar hann birti kenningu
sína um blóðrásina, sem olli
byltingu á þessu sviði og kom
af stað flóði mótmæla gegn
honum.
Sir Isaac Newton skil-
greindi þyngdarlögmál sitt og
hreyfingu og kollvarpaði
fyrri kenningum lögmál ljóss
ins, áður en hann var hálf-
þrítugur. Að vísu urðu hon-
um á mistök, sem han leið-
rétti síðar, en meginundir-
stöðu að nútímavísindum má
að nokkru rekja til hinna
djörfu kenninga Newtons á
seytjándu öld.
Skemmst er að minnast
þýzka ofvitans og eðlisfræð-
ingsins Alberts Einsteins.
Hann var aðeins hálfþrítug-
ur, þegar hann kom frarn
með afstæðiskenningu sina og
endurbætti eldri kenningar
um þyngdarlögmál.
Fyrir nokkru var gert fræði
legt yfirlit yfir sögu og þró-
un vísindanna fram á okkar
daga. Þar kemur í ljós, að 95
af hundraði af stórbrotnum
vísindauppgötvunum voru og
eru enn gerðar af vísinda-
monnum mnan við 35 ára aid
ur. Eftir það dregur mjög úr
frumleika þeirra og áræðni.
Nú er eðlilegt að spyrja af
hverju þetta stafi. Svarið er
sennilega, að ungir menn hafa
þann fítons sköpunarkraft,
andlegan og líkamlegan, sem
til þarf Þeir eru ekki enn
bundnir á klafa vanans í hugs
un. né skeyta þeir svo mjóg
um hvað starfsbræður þeirra
hugsa. Þess vegna er það, að
þeir hafa hug til að vera öðru
vísi en aðrir og draga í efa
gildandi kenningar. Kunnur
fræðimaður og kennari hefur
sagt: „Það eru aðeins hinir
ungu, sem mega við því að
synda gegn straumnum".
Eldri menn, sem komnir eru
til vegs og virðingar, hika við
að stofna aðstöðu sinni í
hættu.
Svo að ekki líti svo út sem
við séum að halda því fram,
að við höfum ekki þörf fyr-
ir störf manna. sem komnir
eru yfir 35 ára aldur, viljum
við taka það skýrt fram nú,
að menn á þessum aldu leggja
fram drjúgan og ómetanleg.
an skerf hver á sínu sviði.Hér
er oft um að ræða íramhald
rannsókna, sem byggðar eru
á uppgötvunum, er menn
þessir hafa gert á unga aldri.
Eldri menn hafa lika þann
þroska og dómgreind til að
bera, sem með þarf til að við-
halda jafnri og eðlilegri þró-
un vísindanna. Þeir hafa og
reynslu, sem þarf tii að kenna
yngri mönnurn og þjálfa þá,
til að brjóta niður þær hindr-
anir, sem eru á vegi vísind-
anna og munu gera það í fram
tíðinni. Þegar ungir menn og
gamlir vinna saman, verða
þeir ósigrandi.
(The Johns Hopkins Uni-
versity, Lynn Poole).
Sir Farndale svartsýnn
á viðrœður um landhelgismálið
egi því skilyrði, að brezkir út-
vegsmenn fái aðstöðu í Noregi.
En brezka stjórnin hefur boðið
togaraeigendum að eiga fulltrúa
við næstu viðræður við norsku
ríkisstjórnina um landhelgismál-
ið, sem fram fara í haust.
Kapp-
reiðar
,Geysis'
HIÐ árlega hestamót Hestamanna
félagsins Geysis, í Rangárvalla-
sýslu háð á Rangárbökkum við
Hellu 24. júlí s.l.
Úrslit urðu þessi:
Góðhestar I (alhliða ganghestar).
1. Flugar, Eig. Sigurður Haralds-
son, Hellu.
2. Faxi, Eig. Karl Þórðarson,
Kvíarholti.
3. Tvistur, Eig. Sveinbjövn Bene-
diktsson, Gunnarsholti.
Góðhestar II
(klárhestar með tölti).
1. Litli-Jarpur, Eig. Sigríður
Ágústsdóttir, Hellu.
2. Bleikur, Eig. Gunnar Magnús-
son, Ártúnum.
3. Gylfi, Eig. Vilborg Sæmunds-
dóttir, Lágafelli.
Folhlaup 250 m.
1. Or, 20,6 sek. Eig. Þorkell
Bjarnason, Laugarvatni
2. Goði, 21,0 sek. Eig. Eyvindur
Ágústsson, Skíðbakka.
3. Teningur, 21,0 sek. Eig. Stein-
þór Runólfsson, Hellu.
Stökk 300 m.
1. Brúðkaups Jarpur, 23,0 sek.
Eig. Guðm. Steindórss., Haugi.
2. Þytur, 23,3 sek. Eig. Ester Guð
mundsdóttir, Laugarvatni.
3. Þráinn 23,4 sek. Eig. Gunnars-
holtsbúið.
Stökk 350 m.
1. Víkingur, 27,0 sek. Eig.
Magnús Gunnarsson, Ártúnum.
2. Léttfeti, 27,2 sek. Eig. Ragnar
Jónsson, Bollakoti.
3. Skenkur, 27,3 sek. Eig. Sigfús
Guðmundsson, Laugarvatni.
Á skeiði náði enginn hestur
tilskyldum tíma til verðlauna.
Sýnd voru 29 tryppi i tamn-
ingu og taldi dómnefndin að
einna efnilegastur væri Reykur,
Eig. Frimann Isleifsson, Oddhól.
Alls komu 104 hross fram á mót
inu, var þar gott hestaval og er
mikil gróska í hestamennsku
Rangæinga. — Fréttaritari.
SEÚL, S-KÓREU, 23. ágúst —
(Reuter) — Forsætisráðherra S-
Kóreu, John Chang hefur lagt
lista yfir ráðuneyti sitt fyrir þing
S-Kóreu. Tilnefnir hann í stjórn
sína 14 menn, sem flestir eru úr
þeim armi demokrataflokksins
sem styðja John Chang.
Telur ab Bretar verbi oð taka ertiba ákvörðun
BREZK blöð hafa nýlega skýrt
frá bréfi, sem Sir Farndale
Phillips formaðui sambands tog-
araeigenda skrifaði Hector Hugh
es þingmanni Aberdeen varð-
andi landhelgismálin. í bréfi
þessu kemur það fram, að Sir
Farndale kveðst óttast að lausn
fiskveiðideilunnar við ísland
hafi 1 för með sér að Bretar
kunni að verða að taka erfiða
ákvörðun, sem muni hafa alvar-
leg áhrif fyrir sjávarútveg
þeirra. Ennfremur víkur Sir
Farndale að því að líklegt
sé að tólf-mílna fiskveiðiland-
helgi muni verða grundvöllur ti!
samkomulags í landhelgisdeii-
unni, sem nú er komin upp milli
Breta og Norðmanna.
Sir Farndale er svartsýnn i
bréfinu og telur ennfremur lík-
legt, að Danir muni krefjast tólf
mílna landhelgi við Færeyjar og
Grænland. Telur hann að brezk-
ir fiskimenn múni bíða verulegt
tjón af allri þessari þróun í átt-
ina til tólf mílma fiskveiðiland-
helgi. 'Segir Sir Farndale í bréf-
inu, að brezkir fiskimenn vænti
þess er þeir verða fyrir svo
miklu tjóni, að brezka stjórnm
sýni ekki skeytingarleysi, heldur
styðji hún sjávarútveginn fjár-
hagslega ef þess verði þörf.
Þá er annað ráð sem Sir
Farndale bendir á til að draga
úr erfiðleikum brezkra fiski-
manna. Það er að stofnaður
verði almennu^. sameiginlegur
fiskmarkaður landanna í Norð-
ur-Evrópu. „Slíkur markaður"
segir Sir Farndale, „Myndi
tengja saman sjávarútveg land-
anna, Friverzlunarsvæðið, Is-
land og Evrópumarkaðinn og
honum ætti að fylgja jöfn að-
FRÁ því hefir verið skýrt að
H. Vissers N. V. í Hollandi, sem
hér á landi eru þekktir meðal
bænda af Vicon Lely hjólmúga-
vélunum, hafi hlotið fyrstu verð-
laun fyrir framleiðslu sína í Hol
landi, og eru verðulaun þessi
kennd við Vilhjálm 1. Verðlaunin
eru veitt til heiðurs þeim einstakl
ingum eða fyrirtækjum, sem
mest hafa stuðlað að aukningu
iðnaðarins þar í landi eða gerzt
brautryðjendur í nýrri tækni.
Eins og kunnugt er hófu þeir
fyrstir framleiðslu hljólmúgavéla
í heiminum og flestar þær gerðir
hljómúgavéla, sem nú eru á mark
aðnum, eru framleiddar með leyfi
Vicon Lely.
Verksmiðjan hélt nýlega hátíð-
legt 25 ára afmæli sitt. Fyrirtæk-
staða til veiða til fisksölu og
sameiginlegar stofnanir".
Er það greinilegt upp á sið-
kastið, að brezkir togaraeigend-
ur eru áhugasamir um það að
koma á fót slíkum sameiginleg-
um markaði. Þeir hafa t. d.
fitjað upp á því í sambandi við
aðild Norðmanna að Fríverzlun-
arsvæðinu. Vilja þeir binda
aukinn fiskinnflutning frá Nor-
ið byrjaði starfrækslu sína sem
lítið vélaverkstæði og verzlaði
jafnframt með smávörur, áburð
og aðrar landbúnaðarvörur, en í
dag er fyrirtækið stærsti fram-
leiðandi heyvinnuvéla í heimin-
um og langstærstu framleiðendur
i Hollands í landbúnaðarvélum al-
mennt. Verksmiðjan flytur nú út
meira en 70% framleiðslu sinnar.
Umboðsmenn Vicon Lely verk-
smiðjunnar hér á íandi er Globus
h.f.
Bangkok, Thailandi, 26. ág. —
Löggjafarþing Thailands hefir
samþykkt við fyrstu umræðu
frumvarp til laga, sem miðar að
þvi að reisa skorður við vændi
og kynvillu
Hlulu Vilhjálms I. verðlaunin

Wf'fomfffflwwir ffftjf

MVNDIN sýnir er Josep Kitt-
inger höfuðsmaður í banda-
ríska flughernum stckkur úr
loftbelgskörfu sinni í nærri 32
kílómetra hæð yfir White
Sands i Nýju Mexíkó fyrir
hálfum mánuði.
Kittinger lét sig falla utn
26 kílómetra leið áður en hann
opnaði fallhlíf sína. Var hann
alls 13 minútur og 8 sekúnd-
ur til jarðar.
Setti Kittinger þarna nýtt
tiæðanmet i fallhlífarstökki,
en fyrra met átti hann einnig
og var það um 23 kílómetrar.