Morgunblaðið - 01.10.1960, Blaðsíða 8

8
MORCUNBLAÐtÐ
Laugardagur 1. október 1960
Hundruð fiska. Saltaður þorskur breiddur á kletta á lslandi.
í baksýn eru trönur fyrir skreið.
I>eir geta ekki staðið aðgerð-
arlausir hjá og horft á það að
h i num þýðingarmikla fiski-
flota þeirra verði ýtt burt af
fiskimiðum sem þeir hafa
stundað veiðar á í áratugi.
Þeir óska þess, ef mögulegt
er, að fá gálgafrest til að
breyta iðnaðiruuim í samræmi
við hinar nýj.u aðstseður,
vinna að tækni-endurbótum
og leita nýrra fiskimiða.
Þetta var það sem Bretar
vonuðust til að ná samkomu-
lagi við Norðmenn um í við-
ræðunum um 12 mílna fisk-
veiðilögsögu við Noreg nú í
vikunni. Svipað samikomulag,
Allt byggt á fiski
GREIN þessa ritaði brezki blaðamaðurinn Llewellyn
Chanter i stórblaðið Daily Telegraph, sem birti hana
sl. fimmtudag ásamt meðfylgjandi mynd. Chanter er
nú staddur hér á landi.
UM leið og brezka nefndin
kemur til Reykjavíkur nú um
helgina, verður veifað framan
í hana þeirri grundvallarstað
reynd að fyrir Breta séu fisk-
veiðar aukaatriði, en fyrir ís-
lendinga undirstaða tilverunn
ar.
Andrúmsloftið verður þrung
ið fiskangan, og meðan á dvöl
inni stendiur munu nefndar-
menn ekkert það snerta eða
nota, sem ekki hefur verið
greitt fyrir með fiski. Þessi
staðreynd verður ráðandi at-
riði í öllum viðræðum land-
anna um 12 mílna fiskveiði-
lögsögu.
Það væri hugsanlegt fyrir
brezka lögfræðinga að líta
einhliða ráðstafanir fclend-
inga varðandi fiskveiðilögsög-
una á fræðilegri og ópersónu-
legri hátt. Það getur íslend-
ingurinn ekki vegna þess að
1 fyrir hohum er fiskurinn
grundvöllur lífsins.
Dregur úr fjandskapnum
í rúmlega tvö ár hefur rikt
spenna milli fslands og Bret-
lands vegna fiskveiðimark-
anna. Þegar þau voru sett í
september 1958, sendi Bret-
land flotadeildir til að vernda
brezka togara gegn töku. Sá
gagnkvæmi fjandskapur sem
skapaðist, hafði jafnvel áhrif
á einingu Vesturveldanna í
Atlantshafsbandalaginu. Marg
ir utanaðkomandi veltu því
fyrir sér hvort deilan væri
alls þessa virði. Sjóréttarráð-
stefnan, sem haldin var í Genf
fyrr á þessu ári varð til þess
að draga talsvert úr fjand-
skapnum.
Sem tilraun til að stilla til
friðar, fyrirskipuðu brezkir
togaraeigendur skipum sínum
að halda sig utan 12 mílna
markánna við ísland
ísland svaraði þessum að-
gerðum með því að gefa öll-
um þeim togurum upp sakir,
sem taldir voru hafa stundað
veiðar innan markanna.
Siðan hefur einstaka sinn-
um komið til árekstra, en þeir
hafa ekki verið það alvarleg-
ir að þeir eyðileggðu viðræð-
urnar áður en þær hefjast.
Brezka nefndin mun reka
sig á aðra staðreynd. Hún er
sú að ríkisstjórn íslands, sam
steypustjórn Sjálfstæðisflokks
ins og Alþýðuflokksins, held-
ur völdum með aðeins þriggja
atkvæða meirihluta gegn
stjórarandstöðu, sem er stað-
ráðin í því að fyrirbyggja sér-
hverja tilslökun við Breta.
Gálgafrestur
f margar vikur hefur stjórn
arandstaðan haldið uppi ein-
beittum árásum á ríkisstjórn-
ina fyrir að láta sér til hugar
koma viðræður við Breta,
hvað þá að bjóða heim
brezkri viðræðunefnd til
Reykjavíkur.
Það er þess vegna virðing-
arvert af stjórn Ólafs Thors,
sem stundum er nefndur
„Ohurchill íslands", að gefa
Bretum tækifæri til að flytja
mál sitt á íslenzkri grund.
Úrslit viðræðnanna eru ó-
viss. Markmið Breta eru tvö.
sem sniðið væri eftir sérstöðu
íslands, mundi leysa deiluna.
En þótt velferð brezka fisk-
iðnaðarins sé aðalerindi við-
ræðunefndarinnar í Reykja-
vík, hefur hún þó einnig í
huga viðhald þeirrar reglu að
engu landi ætti að leyfast að
breyta þeim lögum sínum,
sem varða önnur lönd, og
valda þeim þannig tjóni, án
þess að um breytingarnar sé
samið við viðkomandi ríki.
Bretar álíta að íslendingar
hafi brotið þessa höfuðreglu
þegar þeir færðu út fiskveiði-
lögsögu sína. Því þrátt fyrir
allt stunda Frakkar, Hollend-
ingar, Belgir, Þjóðverjar og
Spánverjar einnig veiðar við
ísland, og verða því hart úti
vegna þessarra aðgerða ís-
lendinga. Ef íslendingum væri
leyft að fara sínu fram í þess-
um málum án mótmæla, yrði
að fyrirgefa öðrum löndum
samskonar aðgerðir.
Erfiðleikar
Eitt atriði gefur vonir um
viðræðurnar. Það er að á Sjó
réttarráðstefnunni í Genf,
jafnvel þótt hún hafi farið út
um þúfur, fengu íslendingar
viðurkenningu á fjárhagslegri
sérstöðu sinni. Eins og það er
háð sjónum, er staða þess sem
háþróaðs ‘ lands á sviði efna-
hags og þjóðfélagsmála, ein-
stök.
Án efa hefur brezka nefnd
in þetta í huga, svo bilið milli
aðilanna getur minnkað veru
lega.
En sérhver samningur við
fsland, hvernig sem hann
hljóðar, mun koma hart niður
á brezkum togaraeigendum og
sjómönnum. Óhjákvæmilegt
er að eitthvert atvinnuleysi
mun skapast og sum atvinnu-
fyrirtækjanna í aðal fiskiborg
um okkar bíða þess í svart-
sýni að viðskipti þeirra fari
út um þúifur.
Fundur útvegsmanna
á Austurlandi
FUNDUR Fjórðungssambands
fiskideilda Austfjarða um land-
helgis- og sjávarútvegsmál var
haldinn í Félagslundi á Reyðar-
Góbir Hafnfirðingar
Við erum þrjár litlar stúlkur
og pabbi og mamma eru alveg
húsnæðislaus. Vill ekki ein-
hver vera svo góður að leigja
okkur aðeins í tvo mánuði 1—
2 herb. og eldhús. Fyrirfram
greiðsla ef óskað er. — Alger
reglusemi. — Uppl. í dag í
síma 19806 milli kl. 1—7.
firði miðvikudaginn 7. sept. Voru
þar samþykktar ýmsar ályktanir
um landhelgismál, aðstöðuna til
L. í. Ú., tryggingamál, verðlags-
mál og síldariðnað.
í ályktuninni um landhelgina
var m. a. því lýst yfir að frávik
frá 12 mílna fiskveiðilandhelginni
komi ekki til greina og að fundur
inn telji óheppilegt að heimila
íslenzkum skipum togveiðar inn-
an tólf mílna markanna. Þá áleit
fundurinn nauðsynlegt að stofn-
aðar verði útvegsmannadeildir í
L. í. Ú. á sem flestum stöðum
austanlands. Varðandi trygginga
mál skorar fundurinn á ríkis-
stjórnina að hlutast til um að
tryggingagjöld báta árið 1960
verði greidd á svipaðan hátt og
undanfarin ár og á stjórn Fjórð-
ungssambandsins að láta athuga
hvort ekki sé hægt á næsta sumri
að koma á samtryggingu á Aust-
fjörðum fyrir herpinætur og
herpinótabóta. Varðandi verð-
lagsmálin skorar fundurinn á
landssamtök útvegsmanna, að haf
inn verði undirbúningur að vænt
anlegum samningum við ríkis-
valdið um rekstursgrundvöll út-
gerðarinnar á næsta ári og á
Fiskifélagið að láta fara fram ýtar
lega rannsókn á verðmismun síld
ar- og fiskverðis hér og í Noregi.
Loks var gerð samþykkt varðandi
síldarsöltun austan Langaness,
um uppbyggingu og lagfæringu
verksmiðja o. fl. til meiri nýt-
ingar síldar á Austfjörðum.
Sólveig Eggerz Péturs-
dóttir sýnir í Bogasalnum
í KVÖLD kl. 8 verður opnuð í
Bogasal Þjóðminjasafnsins, sýn-
ing á vatnslitamynd-um eftir Sól
veigu Eggerz Pétursdóttur. Hún
er dóttir Péturs Eggerz Stefáns-
sonar frá Völlum í Svarfaðardal
og konu hans Sigurveigar Þor-
gilsdóttur frá Sökku. ,
Sólveig stundaði listnám við
Handíðaskólann í ReykjavLk ár-
in 1944 og 1945. Síðan fluttist
hún til Englands og stundaði
nám í málaralist við Healherley
listaháskólann í London um eins
árs skeið.
Þetta er fyrsta sjálfstæða sýn-
ing Sólveigar, en í vefcur sýndi
hún nokkrar myndir á vegum
listkynningar Morgunblaðsins. Á
sýningunni eru 78 vatnslitamynd
ir, flestar málaðar í Reykjavik
og nágrenni. Einnig eru nokkrar
úr Borgarfirði og fleiri stöðum
út um land og nokkrar blóma-
myndir. Sumar myndanna eru
málaðar á pastelpappír og nást
með því mjög skemmtilegir
dimmir litir. Myndirnar eru
flestar málaðar á síðasta ári.
Sólveig málar einnig olíumál-
verk og pastelmyndir og teikn-
ar tússmyndir. Hún taldi sa,mit
rétt að hafa aðeins vatnslita-
myndir á þessari sýningu, þvi
það gæfi fegurri heildarsvip og
vatnslitamyndir færu einnig lang
bezt með hinum ljósu litum og
nýtízkulegu húsgögnum, sem
ungt fólk hefur á heimilum sín-
um.
Sýningin verður opin daglega
frá kl. 11—22 fram til 9. okt., og
eru myndirnar allar til sölu.
Bf fólk hefur áhuga á að fá
málaða myndir af eitthverju sér
stöku, getur það snúið sér til
listakonunnar, en hún verður
stödd í sýningunni milli 11 og 12
f.h.
Atriði úr Grænu lyftunni. Helga Bachmann og Árni Tryggva-
son i hlutverkum sínum.
V etrarstarfsemi
L.R. að hefjast
LEIKFÉLAG Reykjavíkur hefur
vetrarstarfsemi sína á morgtxn
(sunnudag) með sýningu á gam-
anleiknum Græna lyftan eftir
Avery Hopwood.
Sýningar á Grænu lyftunni
hófust í vor og var leikritið þá
sýnt í 9 skipti. En þar sem miikil
aðsókn var að leikritinu, var á-
kveðið að halda áfram sýningum
um haustið og verður sú fyrsta
annað kvöld, eins og fyrr segir.
Næsta verkefni Leikfélagsins
verður Tíminn og Conway-fólkið
eftir J. P. Priestley, og er frum
sýning þess fyrirhuguð um miðj
an október. Þar koma fram nær
allir ungir leikarar Leikfélagsins
og eru æfingar þegar hafnar.
Leikstjóri er Gísli Halldórsson,
en Ásgeir Hjartarsson annaðist
þýðingu leikritsins.
Sýningar hefjast kl. hálf niu
Vakin skal athygli á því að
breyttur sýningartími hefur ver
ið teki-nn upp á sýningum Leiik-
félagsins, þannig að sýningar
hefjast nú kl. 8.30 í stað 8.00. Tel
ur stjórn Leikfélagsins að það
muni vera til hagræðis flestum
leikhúsgestum, en ákveðið hefur
verið að hafa um það skoðunar
könnun á fyrstu sýningunum.
Verður úfchlutað prentuðum mið
um í salnum, þar sem leikhús-
gestir geta látið álit sitt í Ijós um
þetta efni.
Þá má geta þess, að Leiíklistar-
skóli L.R., sem stofnaður var sl.
vetur, tekur til starfa upp úr
mánaðarmótunum. Gísli Halldórs
son veitir honum forstöðu eins
og í fyrra. Hafa margir sótt urn
skólann en eigi er aðstaða til að
taka nema 15 nemendur.
Húsbyggingasjóður efldur
Mikill áhugi er ríkjandi innan
félagsins um byggingu hins nýja
leikhúss, sem væntanlega mun
rísa af grunni áður en langt um
líður. Verður unnið að því í vet-
ur að efla húsbyggingarsjóðinn
sem mest. Þess má geta að hinn
vinsæli gamansöngleikur Deler-
ium Bubonis hefur nú verið sýnd
ur tvisvar í Austurbæj arbió og
ágóðinn af sýningunum runnið í
húsbyggingarsjóð.
Stjórn L. R. er nú skipuð
þannig: Þorsteinn ö. Stephen-
sen, formaður, Helgi Skúlason,
ritari og Guðmundur Pálsson
gjaldkeri. f húsbyggingarnefnd
eiga sæti: Brynjólfur Jóhannes-
son, Þorsteinn ö. Stephensen og
Björn Thors.
Hópferbir
Höfum allar stærðir hópferða
bifreiða til lengri og skemmn
ferða. —
Kjartan Ingimarsson,
Ingimar Ingimarsson,
Símar 32716 og 34307.