Morgunblaðið - 15.11.1960, Blaðsíða 12

12
MORCVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 15. nóv. 1960
isstlrlftMfr
Utg.: H.f. Ai-vakur Revkjavlk.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Kitstjórar- Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsmgar: Arni Garðar Kriutinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innaniands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
ÞING A.S.I.
TV/B" E Ð F E R Ð eftirfarandi
mála mun vekja mesta
athygli á því þingi Alþýðu-
sambands íslands, sem hefst
í dag:
í fyrsta lagi munu menn
fylgjast með því, hvort
kommúnistar gera tilraun til
þess að hindra inngöngu
Landssambands ísl. verzlun-
armanna með ofríki og lög-
brotum. Alkunnugt er af
blaðaskrifum, að LfV upp-
fyllir öll skilyrði til þess að
verða aðili að Alþýðusam-
bandinu, en samt sem áður
láta kommúnistar í það
skína, að þeir muni gera til-
raun til að hindra aðild
heildarsamtaka verzlunar-
fólks að ASÍ, með beitingu
meirihlutavalds, hvað sem
líður lögum og rétti. Sér-
staklega mun vekja athygli,
hvort Framsóknarmenn
styðja kommúnista í þessum
tilraunum til að beita verzl-
unarfólk ofríki.
í öðru lagi er svo megin-
mál þingsins, þ. e. a. s. kjara-
málin. Miðstjórn Alþýðu-
sambands íslands hefur sent
frá sér tillögur í þeim mál-
um og hafa kommúnistar þar
lagt til að fara hina gömlu
og úreltu verkfallaleið, sem
þeir þó sjálfir hafa lýst yfir,
að ekki hafi bætt kjör laun-
þega hér á landi á síðasta
áratug eða lengur. Lýðræðis-
sinnar benda aftur á móti á
aðrar leiðir, sem líklegri séu
til að færa launþegum kjara-
bætur og hafa þær verið
margræddar hér í blaðinu.
Það sem fyrst og fremst
mun skilja á milli í kjara-
málunum, er það, hvort efna
eigi til pólitískra verkfalla,
sem fyrirfram er vitað að
gætu einungis skaðað laun-
þega, eða hvort reyna eigi
að ná bættum kjörum með
skynsamlegum vinnubrögð-
um, samvinnunefndum vinnu
veitenda og launþega, vinnu-
hagræðingu o .s. frv. Er eng-
um vafa undirorpið að á
þennan hátt væri hægt að ná
verulegum kjarabótum, en
hinsvegar einsýnt að verk-
fallastefna kommúnista muni
engum færa bætt kjör.
Kommúnistar fara ekkert
dult með það, að þeir telji
að nota beri alþýðusamtökin
til þess að ná pólitískum
áformum, en kjarabaráttan
skipti þar ekki máli. Ritstjóri
Þjóðviljans hefur þannig tal-
að um verkföllin, sem knúið
hafi ríkisstjórnir til að
breyta um stefnu. Hann hef-
ur beinlínis lýst því yfir, að
tilgangur verkfallanna hafi
ekki verið að bæta kjör
verkalýðs, heldur að ná póli-
tískum markmiðum í þágu
kommúnismans. Og einn af
fylgjendum kommúnista um
langa hríð hefur lýst því yf-
ir, að stefna leiðtoganna
væri sú að nota verkalýðsfé-
lögin til að koma sjálfum
þeim í valdastöður í þjóðfé-
laginu, en hagur alþýðunn-
ar skipti engu máli. —
Fram hjá þessum staðreynd-
um komast kommúnistar
ekki með nokkru móti.
Kommúnistar hafa sjálfir
lýst því yfir, að hin gamla
verkfallabarátta, sem hér
hefur ráðið ríkjum, hafi ekki
bætt haga verkalýðsins. —
Þannig segja þeir einnig, að
framhald hennar muni sízt
til þess fallin að bæta kjörin.
En þeir telja, að einskis megi
láta ófreistað til þéss að
knýja lögleg stjórnarvöld til
að breyta um stefnu og til
þess á að reyna að nota
verkalýðsfélögin.
En þeir sem ætla að nota
verkalýðsfélögin í þessum
pólitíska tilgangi. hafa einnig
lýst því yfir, að sú stefna
uppbóta, hafta, ráða og
nefnda, sem hér ríkti fyrir
viðreisnina og þeir hyggjast
innleiða á ný, ef þeir geta
komið því við, hafi alls ekki
bætt hag þjóðarinnar heldur
jafnvel skert hann. Á allra
vitorði er að nágrannaþjóðir
okkar hafa sótt jafnt og þétt
fram til bættra lífskjara frá
styrjaldarlokum, en á sama
tíma hafa kjörin ekki batnað
hérlendis. Ástæðan til þess
er auðvitað sú, að hér hefur
verið fylgt rangri stjórnar-
stefnu. Þannig er hin póli-
tíska barátta kommúnista
einnig beinlínis andstæð
hagsmunum verkalýðsins.
Á hinn bóginn er svo Ijóst,
að hin nýja og frjálslynda
efnahagsstefna mun mjög
auka þjóðarframleiðsluna og
afköst á öllum sviðum. En
samhliða aukinni þjóðarfram
leiðslu skapast bætt aðstaða
fyrir verkalýðinn til að fá
kjarabætur. Þess vegna er
það frumskilyrðið að við-
reisn atvinnulífsins takist.
En jafnframt er svo ljóst að
með samstarfsnefndum at-
vinnurekenda og launþega,
ákvæðisvinnufyrirkomulagi
og margháttaðri vinnuhag-
ræðingu er þegar hægt að
bæta kjörin verulega. Að því
á barátta verkalýðsins að
miða.
Bandarískir listsigrar
austan járntjaldsins
T V E IR bandarískir lista-
menn hafa undanfarið kom-
ið fram austan járntjaldsins,
í Rússlandi og Póllandi, og
hlotið fádæmagóðar viðtök-
ur. Hér er um að ræða píanó
snillinginn Byron Janis, sem
var á tónleikaför um Rúss-
land og lék m. a. í Lenin-
grad, Kiev, Odessa, Minsk og
loks í Moskvu, og hinn unga
leikara Hal Holbrook, sem
kom fram í Varsjá í Pól-
landi, en sérgrein hans, ef
svo mætti segja, er að fara
með valda kafla úr verkum
Marks Twains, búinn gervi
hans.
•k Lék Gershwin fyrir Rússa
Fréttaritarar segja, að tón-
leikaför Janis hafi verið slík
samfelld sigurganga, að fátítt
sé. Hámark ferðarinnar var þó
hinir einu tónleikar, sem hann
hélt í Moskvu, en þar voru við-
staddir allir helztu tónlistar-
menn og tónlistarfrömuðir horg-
arinnar. Lék Janis nt. a. píanó-
konsert eftir bandaríska tón-
skáldið George Gershwin, en
það mun vera í fyrsta sinn,
sem Rússum gefst kostur á að
heyra hljómsveitarverk, eftir
það tónskáld. Og þeir urðu
greinilega mjög hrifnir —• og
klöppuðu ákaft, þegar eftir
fyrsta þátt. Og að verkinu loknu
linnti ekki lófatakinu í nær
hálfa klukkustund. Hinn 28 ára
gamli píanósnillingur komst
ekki hjá að leika .aukalög —
þótt aðeins væri gert ráð fyrir
að hann léki þetta eina verk
með hljómsveitinni, sem síðan
átti eftir að flytja fleiri verk.
— ★ —
Janis er þriðji bandaríski tón-
listarmaðurinn, sem heimsækir
Sovétríkin á skömmum tíma.
Hinir voru hinn kornungi píanó-
snillingur Van Cliburn og
óperusöngvarinn George London
frá Metropolitan-óperunni. Báð-
ir vöktu hina mestu hrifningu
hjá rússneskum áheyrendum, en
fréttamenn segja, að þeir hafi
þó auðheyrilega orðið langhrifn-
astir af Janis — og séu slík
fagnaðarlæti sem á hljómleikum
hans næsta fátíð.
★ í gervi Marks Twains
Leikarinn Holbrook brá sér
í gervi háðfuglsins Samuels
Clemens, sem betur er þekktur
undir rithöfundarnafninu Mark
Twain — og vann hugi og
hjörtu Varsjárbúa. Á sýningum
sínum fékk hann þá mestu við-
urkenningu, sem hægt er að fá
á leiksviði í Varsjá — taktfast,
dynjandi lófatak og hávært
fótastapp. — Þess má geta, að
Holbrook er fyrsti Bandaríkja-
maðurinn, sem mælt hefur á
enska tungu á pólsku leiksviði,
síðan fyrir heimsstyrjöldina.
Holbrook hélt tvær sýningar
sama daginn. A þeirri fyrri
voru einkum stúdentar úr Var-
sjár-háskóla, sem nema enska
tungu, en kvöldsýninguna sóttu
fyrst og fremst listamenn og
listvinir og opinberir embættis-
menn. Mátti ekki á milli sjá
hvor áheyrendahópurinn fagn-
aði listamanninum innilegar.
Hal Holbrook býr sig í gervi Marks Twains, eins ov hann «r
um sjötugsaldur. Þykir honum takast að verða ótrúiega líkur
skáldinu — og flytja verk þess mætaveL
. . V ' .
|500 lestir
af TNT
EINS og kunnugt er ríkir
nú samkomulag með stér-
veldunum um það að gera
ekki tilraunir með kjarn-
orku- eða vetnissprengjur.
— Hins vegar eru, t. d. í
Bandaríkjunum, við og við
gerðar ýmsar tilraunir með
„venjuleg“ sprengiefni.
— ★ —
Á meðfylgjandi mynd
(efri hiutanum) sést t. d.
mökkurinn af sprengingu,
sem gerð var í Nevada-
eyðimörkinni fyrir
skömmu — og á neðri
hluta myndarinnar sést
gígurinn, sem myndaðist
við sprenginguna. Sprengd
ar voru 500 lestir af TNT-
sprengiefni. Var þessi til-
raun gerð í sambandi við
fyrirhugaða hafnargerð
norður í Alaska — en ætl-
unin er að sprengja fyrir
höfninni með kjarnorku-
sprengjum.
— ★ —
Þetta var mikil spreng-
ing — en þó jafngilti hún
aðeins mjög lítilli kjarn-
orkusprengju — allt að 40
sinnum minni en sú, sem
varpað var á Hiroshima á
sínum tíma. Nú eru hins
vegar til kjarnorkusprengj
ur, sem eru mörgum sinn-
um öflugri.
Björgulegt
við Djúp
ÞÚFUM, 11. okt. — Alltaf er snjó
laust hér og þíð jörð. Allir fjall-
vegir eru auðir og greiðfærir.
Þorskafjarðarheiði er enn góð yf
irferðar.
Fjöldi báta hefur stundað
rækjuveiðar hér á innfjörðum
Djúpsins síðustu daga. Smokk-
veiði er ennþá stunduð dálítið og
er slíkt óvenjulegt. Góður fisk
afli er hjá bátum í útdjúpinu og
má því segja að björgulegt sé
sem fyrr hér við Djúp.
Búið er að taka hrúta á hús,
en annað sauðfé er úti.
Skurðgrafa sú sem unnið hefur
hér í sumar er nú hætt störfum.
— P. P.
SIGLUFIRÐI, 11. nóv. — Elliði
landaði í gær 115 tonnum, sem
veidd voru á heimamiðum.
Nokkrir bátar stunda róðra héð-
an og hefur afli verið sæmileg-
ur, yfir fjórar lestir í róðri. — G.