Morgunblaðið - 27.01.1961, Blaðsíða 15

Föstudagur 27. janúar 1961
MORGVNBLAÐIÐ
15
)úní. Veður var þó óhagstætt
Ííyrst í stað og veiddist fyrsta
(úldin fyrir Norðurlandi því ekki
ifyrr en 17. júní, á vestanverð-
um Húnaflóa. Eftir það virtust
veiðarnar ætla að fara vel af stað.
S>ó síldin væri að vísu ekki hæf
til söltunar og fór því meginhlut-
inn til bræðslu fyrst í stað.
Framan af veiðitímanum var
síldin aðallega fyrir Norðurland-
inu og hélt sig raunar venju
fremur lengi þar en síðari hluta
vertíðarinnar varð hennar meira
vart út af Austurlandinu. Veður
var oft óhagstætt, einkum oft
miklar þokur, sem torveldaði
veiðarnar. Eins og áður var lítið
um það, að síldin væði og varð
því að leita hennar og veiða
með hjálp fiskileitartækjanna.
Meginhluti síldarinnar veiddist í
júlí og fyrir miðjan ágúst mátti
heita, að síldveiðunum væri lok-
ið þó fjölmargir bátanna héldu
áfram þar til seint í þeim mán-
uði.
Yfirleitt var síldin, sem veidd
ist óhentug til söltunar, bæði
vegna þess, að hún náði oft ekki
tilskildri fitu og einnig var hún
mjög blönduð að stærð og loks
var oft langsótt á miðin. Af
þessu leiddi, að mun minna magn
fór til söltunar en ella og þar
af léiðandi meira í bræðslu, sem
var að sjáfsögðu mun óhagstæð-
ara vegna verðlagsins á afurðun-
um úr bræðslusíldinni. Sýnir eft.
irlifandi yfirlit 'hvernig síldin,
sem veiddist á sumarsildveiðun-
um, var hagnýtt (Tafla um sum-
arúld).
, Ef reiknað er verðmæti síldar
Svipað er að segja um síldar-
verksmiðjurnar. Var það hvort
tveggja, að magnið, sem barst til
vinnslu var lítið ef miðað er við |
afkastagetuna svo og, að hráefnið.
var yfirleitt#lélegt til vinnslu.
Tilraun var nú í fyrsta skiptij
gerð til að flytja síld frá Austur
svæðinu til bræðslanna við Eyja-
fjörð. Er hér tvímælalaust tim
að ræða athyglisverða leið til
betri nýtingar á þeim verksmiðj-
um, sem fyrir eru í stað þess
að byggja sífellt nýjar verk-
smiðjur eftir því, sem síldin
kann að flytja sig til.
Síldveiðii* Suðvestanlands
Undanfarin ár hefir orðið
nokkur breyting á síldveiðunum
við Suðvesturland í þá átt, að
veiðitíminn hefir verið að færast
aftur. Á árinu 1&59 var mest
veiðin í desember og voru nokkr-
ir bátar, sem héldu áfram fram
í janúar. Þá voru lítilsháttar
stundaðar vorsíldarveiðar svo
og seinnihluta sumars og í sept-
ember, en á báðum þessum tíma.
bilum var um smávægilega veiði
að ræða.
Aðalveiðitíminn hófst, eins og
undanfarið, seinna um haustið,
eða í nóvember og stóð út desem-
ber og raunar er veiðin með
allra bezta móti nú í janúar, en
um það verður ekki rætt hér.
Síld sú, sem veiddist um
haustið var óvenju blönduð að
stærð og fitumagni og kemur
þetta fram í tölunum hér að
ofan ef athugað er hvernig sild-
1960 1959
ísvarin síld tn. uppmælt 0
Til söltunar, tn. uppsaltað 217,653
Til frystingar, tn. uppmælt 16,218 22,163
Til bræðslu miál 647,517 909,605
aflans, þ. e. söluverð aflans upp
úr skipi, kemur í ljós, að það mun
háfa verið á sumrinu 1960 að
meðaltali á hvert skip um 425
þús. kr. Sumarið.1959 var verð-
mætið að meðaltali á hvert skip
um 700 þús. kr. og er þá reiknað
með því verði, sem greitt var sl.
sumar. Endurspegla tölur þessar
hvorttveggja minni afla en árið
áður og þó einkum verulega
minna verðmæti vegna þess
hversu hlutfallslega minna magn
fór nú til söltunar.
Skorti mikið á, að saltað væri
það magn, sem samið hafði verið
fyrirfram um sölu á. Mun salt.
síldarmagnið naumlega hafa ver.
ið helmingur fyrirframsölunnar.
Kom þessi litla saltsíldarfram-
leiðsla að sjálfsögðu einnig hart
niður á sötunarstöðvunum og var
afkoma þeirra því mjög erfið.
Hafði þetta einnig óheppileg
áhrif á atvinnuástandið á þeim
stöðum, sem byggja afkomu sína
á saltsíldarframleiðslunni.
in hefir verið hagnýtt. 1 saman-
burði við árið 1959, sem var líkt
því, sem verið hefir undanfarið,
fór nú lítill hluti aflans til sölt-
unar og einnig hlutfallslega
minna til frystingar en hins veg-
ar jókst hluti bræðslusíldarinnar
verulega. Vafalaust er, að óvenju
mikið var af ungri síld á veiði-
svæðinu um haustið og skýrir
það að nokkru leytl hversu afl-
inn var blandaður og ekki vel
hæfur til söltunar eða frystingar.
En það kom einnig til, að nú
veiddist nær öll síldin í hring.
nót og reknetjaveiðamar brugð-
ust nær því gersamlega. Hring.
nótin tekur allt sem lokast inni
í henni en reknetin taka aðeins
þá síld, sem í möskvunum fest-
ist og þess vegna er sú síld yfir-
leitt jöfn að tærð.
A fyrra ári stunduðu nokkrir
bátar hringnótaveiðar með allgóð
um árangri með þeirri tækni,
sem nú er larið að nota við þær
veiðar, þ.e. einkum með notkun
„kraftblakkarinnar", sem áður
getur.
Áþessu hausti fjölgaði þeim
bátum mikið, sem þessar veiðar
stunduðu og komu nú enn betur
í ljós hinir miklu yfirburðir
hringnótarinnar yfir reknetin.
Annað vað hins vegar uppi á
teningnum, að því er flotvörp-
una snerti. Á fyrra ári náðist all
góður árangur með flotvörpu á
síld og töldu menn, að öruggt
mætti teljast, að sú veiði væri
komin af tilraunastiginu. Reynzl-
an í vetur virðist þó benda til
þess, að svo sé ekki og enn eigi
eftir að leysa ýms vandamá1. í
sambandi við þær veiðar áður en
þær verði stundaðar aimennt.
Vegna þess hversu síldin var
misjöfn að stærð og fitu var ekki
útlit fyrir, að takast mundi að
salta nægilegt magn upp í fyrir-
framsamninga og hefði horft til
mikilla vandræða ef ekki hefði
verið unt að selja nokkurt magn
af síld með lægra fitumagni en
áður hefir verið.
Þá voru einnig á þessu hausti,
á vegum Síldarútvegsnefndar,
gerðar tilraunir í allstórum stíl
með verkunaraðferði á síld, sem
ekki hafa veið reyndar hér áður,
ef frá er talin smávægileg tilraun,
sem gerð var á fyrra ári. Er hér
um mjög athyglisverðar tilraunir
að ræða, sem munu, ef þær
heppnast vel, verða til þess að
auka fjölbreytni síldarframleiðsl
unnar og gera mögulegt að hag-
nýta síld til verkunar, sem hing-
að til hefir verið talin óhæf til
annars en bræðsju. Mundi þetta
því verða til þess að auka veru.
lega “verðmæti síldaraflans.
Nokkurt magn af haustsíld
var flutt út ísvarið til V-Þýzka.
lands enda er yfirleitt skortur á
síld á þeim markaði á þessinn
tíma og þar til Norðmenn hefja
sínar síldveiðar seint í janúar
eða byrjun febrúar. Má þá oft
fá mjög hátt verð fyrir góða og
vel með farna síld á þeim mark-
aði.
Hvalveiðar
Hvalveiðarnar hófust að venju
seint í maímánuði og stóðu fram
undir síðustu viku september.
mánaðar.
Alls veiddust 379 hvalir, en
höfðu verið 371 árið áður. Mest
var af búrhval, alls 177 en hitt
voru reyðarhvalir þ. e. langreyð-
ur og sandreyður. Enginn steypi-
reyður var þó veidd að þessu
sinni, þar sem fsland hefir gerzt
aðili að samkomulagi að alfriða
steypireyðina næst árin í
Norður-Atlantshafi. Hafa Norð-
menn einkum viljað halda því
fram að þessari hvalategund
væri hætta búin vegna ofveiði, en
skoðanir munu annars vera nokk.
uð skiptar um það atriði.
Eftirfarandi yfirlit sýnir aflann á
Útflutt ísvarið, tunnur uppmælt
Til frystingar, tunnur uppmælt
Til söltunar, tunnur uppsaltað
Til bræðslu, mál ..................
Atvinna óskast
Ungan mann með stúdents-
•menntun og nokkra reynslu
af skrifstofustörfum vantar
atvinnu nú þegar. Æskilegt
væri starf til 1. okt. ’61, hálf-
an eða allan daginn. Tiiboð
mierkt: ,,1. október 1439“ send
ist blaðinu fyrir mánudags-
kvöld.
Malflutningsskrifstofa
PALL S. PALSSON
Hæstaréttarlögmaður
Bankastræti 7. — Sími 24-206
síldveðunum við Suð-Vestur land:
Jan. Maí/sept. Okt./des. IöoO Alls 1959
5,617 871 6,138 12,676 321
577 1,969 61,755 64,301 125,293
577 — 33,750 34,327 51,488
833 2,744 62,027 65,604 65,054
T eak-spánn
fyrirliggjandi. Verð kr. 45—55 pr. ferm.
KRISTJÁN SIGGEIRSSON H.F.
Laugavegi 13 — Sími 13879
Sölumaður
Iðnfyrirtæki óskar eftir sölumanni er getur annast
sölu í Reykjavík og út um land. — Reglusemi áskilin.
Tilboð með nauðsynlegum upplýsingum, leggist inn
á afgr. Mbl. fyrir 1. febrúar merkt: „Framtíð—1420.
Málflutningsskrifstofa
JÓN N. SIGURÐSSON
hæstaréttarlögmaður
Uaugavegi 10 — Sími: 14934
Jóhannes Lárusson
héraðsdómslögmaður
lögfræðiskrifstofa-fasteignasala
Kirkjuhvoli — Sími 13842.
Árnason. — Símar 24635 — 16307
Ibúð - Bíll
Ný 4ra herb. íbúðarhæð til sölu. Til greina kemur að
taka nýlega bifreið sem útborgun. — Upplýsingar í
síma 19263 frá kl. 7—10 í kvöld.
— Utan úr heimi
Framh. af bls. 12.
fangelsi — en var leyst úr
haldi eftir hið fræga uppgjör
Krúsjeffs við' stalinismann.
Þegar Olga Ivinskaya var
handtekin, tók Boris Pasternak
að sér tvö börn hennar, dreng
og stúlku frá fyrra hjónabandi.
Það er, sem fyrr segir, dóttirin,
er dæmd var í þriggja ára
fangelsi nýlega, ásamt móður
sinni, sem hlaut átta ára fang-
elsisdóm. Irina, sem nú er 23 ára
gömul, varð, eftir fangelsun
móður sinnar, brennidepillinn í
lífi Pastemaks, ef svo má að
orði kveða, Hún settist í rithöf-
undaskóla Maxim Gorkis. Þar
kynntist hún ungum, frönskum
stúdent. Tókust brátt ástir með
þeim, og hugðust þau ganga í
hjónaband. En þá brá svo við,
að dvalarleyfi hans í landinu
var afturkallað — og þrátt fyr-
ir bænir og fortölur, varð hann
að yfirgefa Sovétríkin — og
unnustu með sundurkramið
hjarta. — Sjálfsagt hefur
Moskvuútvarpið átt við hann,
þegar það á dögunum ræddi
ákærurnar gegn Irinu og móður
hennar og talaði um „erlendan
stúdent, sem lét henni og móð-
urinni í té fé frá einu hinna
vestrænu sendiráða.... “
★ EF SVO SKYLDI FARA ..
Það er vitað, að Pasternak
óttaðist það á banabeði sínum,
að ill örlög myndu bíða Ivin-
skaya-fjölskyldunnar, þegar
hann væri allur. Kunnugir
herma, að skáldið hafi hafnað
Nóbelsverðlaununum vegna þess
fyrst og fremst, að hann hafi
talið sig geta á þann hátt vernd
að móðurina og börn hennar, —
ekki vegna þess, að hann hafi
óttazt um sjálfan sig. Skömmu
fyrir andlát sitt kom Pasterer-
nak, með aðstoð ónafngreinds
vinar síns, bréfi til hins franska
útgefanda síns, þar sem segir
m. a.:
— Ef svo skyldi fara, sem ég
vona að guð láti ekki viðgang-
ast, að Olga verði handtekin,
mun ég senda þér símskeyti,
sem fjalla mun um það, að ein-
hver — sem ég til tek — Iiggi í
skarlatssótt. Ef þér berst slíkt
skeyti, ætlast ég til þess, að allt
verði sett á annan endann til
þess að bjarga henni — alveg
eins og ég veit, að verða mundi,
ef um mig sjálfan væri að ræða.
Því að tilræði við hana jafn-
gildir því, að ráðizt sé á mig . .
* SKÁLDSÝN OG
VERULEIKI
Fréttin um handtöku Olgu
Ivinskayu og dóttur hennar
barst til vesturlanda löngu áð-
ur en hin opinbera tilkynning
var gefin út í Moskvu. Fjöl-
margir úr hópi vestrænna rit-
höfunda og vísindamanna hafa
sent Krúsjeff, forsætisráðherra
Sovétríkjanna, eindregnar beiðn
ir um að beita persónulegum
áhrifum sínum til hjálpar hin-
um óhamingjusömu — en hins-
vegar þótti ekki ráðlegt að
skýra frá handtökunni, áður en
hún var opinberlega tilkynnt í
Moskvu, þar sem talið var, að
slíkt væri aðeins líklegt til þess
að gera illt verra fyrir þær
mæðgur.
Olga Ivinskaya er hin lifandi
fyrirmynd aðalkvenpersónunnar
í „Sivagó lækni“, Larisu. — í
bókinni er þessa lýsingu m. a.
að finna:
— Dag nokkurn fór Larisa
Fedorovna að heiman — og kom
ekki aftur. Sjálfsagt hefur húa
verið handtekin einhvers staðar
á förnum vegi. Hún hvarf spor-
laust — og hefur sennilega látiS
lífið á einhverjum ókenndum
stað, gleymd og glötuð sem
nafnlaust númer á löngum lista,
sem síðan hefur verið stungiS
niður, í réttri stafrófsröð, f
spjaldskrá eins hinna ótalmörgm
útlegðarfangelsa í norðri . . .“
Þessi lýsing á örlögum einnar
mannlegrar veru, felur í sér
drjúgan þátt skáldskapar Past-
ernaks. — Nú er þessi „skáld-
sýn“ hans orðin beiskur veru-
leiki fyrir þá Olgu Ivinskayu,
sem var ekki einungis aðalper-
sónan í nafnfrægustu skáldsögu
hans, heldur og í einkalífi hans.
- ★ -
Og nú reynir Sovétveldið að
elta uppi hinn dauða með því
að beina hefnd sinni gegn þeim,
sem enn lifa....
— (Lauslega þýtt)
F élagslíi
Víkingur, knattspyrnudeild
4. og 5. flokkur:
Skemmtifundur verður hald-
inn n.k. sunnuadg kl. 16:30. Með-
al skemmtiatriða. Kvikmyndasýn
ing og m. fl. Nánar augl. í félags-
lífi á laugardag. Fjölmennið.
— Stjórnin.
Jósefsdalur
Innanfélagsmót Skíðadeildar
Ármanns í svigi verður haldið
sunnud. 29. þ. m., í Jósefsdal.
Keppt verður í öllum flokkum
kvenna og karla. Ef snjór verð-
ur eigi nægur í Dalnum, verður
mótið haldið upp í Bláfjöllum.
Ármenningar ungir sem gamlkr
fjölmennið í Dalinn um helgina.
Ferðir frá B. S. R. á laugard.
kl. 2 oig 6. — Stjómin.
Knattspyrnudeild Vals
Meistara- og 1. flokkur
■ Fjölmennið á æfinguna í
bvöld kl. 7.40. Kaffifundur- eftir
æfinguna. — Stjórnin.
Þróttarar! Þróttararf
M. 1. 2. og 3. fl. eru beðnir að
mæta niður í Listamannaskála
föstudaginn 27. janúar kl. 8.30
e. h. til að raða upp á blutaveltu
félagsins. Mætið vel og stund-
víslega. — Stjórnin.
Judo Og jÍU jítSU e
Næstkomandi þriðjudag hefst
námskeið í judo og jiu jitsu fyrir
kvenfólk. Þetta er í fyrsta skipti
á íslandi, sem að kvenfólk á kost
á sértímum í þessum frægu jap-
önsku glímum, sem eru mikið
iðkaðar erlendis af kvenfólki, til
sjálfsvarnar. Æfingar verða á
þriðjudögum kl. 9—10 e.h. í
íþróttahúsi Jóns Þorsteinssonar,
Lindargötu 7.
Judodeild Ármanns
Körfuknattleiksdeild Ármanns
Ármanns námskeiðið í körfu-
knattleik í 4. fl. (14 ára og yngri)
er á þriðjudögum kl. 8:00 í fim-
leikasal Gagnfræðaskóla Austur-
bæjar. Þjálfarar eru nokkrir
beztu körfuknattleiksmenn Ár-
manns. Mætið stundvíslega. Nýir
félagar velkomnir. (Vegna mis-
skilnings var ekki æfing seinast).
— Stjórnin.
Knattspyrnudeild Vals 3. fl.
Farið verður upp í skíðaskál á
laugardag. Ferðir frá BSR kl. 2
og 6. Klæðið ykkur vel. Það verð
ur fjör í skálanum um helgina.
Æfing á sunudagsmorgun kl. 10.
— Stjórnin.