Morgunblaðið - 10.05.1961, Page 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvifcudagur 10. maí 1961
á
í
)
Sjötugur i dag
Hilmar Stefánsson bankastj.
HILMAR Stefánsson bankastjóri
á í dag sjötugsafmæli.
Hann er fæddur að Auðkúlu
í Austur-Húnavatnssýslu, sonur
Stefáns M. Jónssonar prests og
Þorbjargar Halldórsdóttur fyrri
konu hans. Séra Stefán var hið
mesta glæsimenni, mikill kenni-
maður og búnaðarfrömuður. Var
Auðkúla í hans tíð eitt af svip-
mestu stórbýlum Húnavatns-
sýslu, enda þá landmesta jörð
landsins. Var þar ekki aðeins
rekinn umfangsmikill búskapur
heldur héldu hin gáfuðu og
mikilhæfu prestshjón þar uppi
margvíslegri menningarstarf-
semi. Sótti ungt fólk þangað til
mennta og var heimilið jafnan
fjölmennt og vist þar eftirsótt.
Hafði séra Stefán svo mikla
virðingu af héraðsbúum sínum
að enn þann dag í dag er vitn-
að til hans um andlega yfir-
burði, framtak og glæsimennsku.
Á Auðkúlu var hljómlist mik-
ið iðkuð, enda var séra Stefán
frábær söngmaður.
Á þessu svipmikla menning-
arheimili ólst Hilmar Stefánsson
upp til manndóms og þroska.
Þar rann honum í merg og blóð
forn íslenzk sveitamenning ,trú
og bjartsýni á landið og fram-
tíð þess. Með þann dýrmæta
arf að vegarnesti hélt hann út
í lífið til frekari menntunar og
skólagöngu. Hann lauk gagn-
fræðaprófi við Gagnfræðaskól-
ann á Akureyri árið 1911 og
hóf síðan nám við Menntaskól-
ann í Reykjavík. Ýmis atvik
leiddu til þess að hann lauk
þar ekki lokaprófi. Hugur hans
stóð þá þegar meira til þátt-
töku í athafna -og fjármála-
lifi en embættisnámi. Gerðist
hann nokkru síðar starfsmaður
Landsbankans og voru fljótlega
fengnar þar ábyrgðarstöður. —
þess og í stjórn Eftirlaunasjóðs
Landsbankans. Árið 1935 var
hann síðan skipaður bankastjóri
Búnaðarbankans og hefur gegnt
því starfi síðan eða í rúman
aldarfjórðung. Má segja að það
hafi orðið umsvifamesti þáttur
lífsstarfs hans.
Bankastjórastöður í okkar
fjármagnsvana en lítt numda
landi eru erfiðar og ekki næð-
issamar. Um íslenzkar lánastofn-
anir hafa oft blásið svalviðri
stjómmálaátáka, sem rekja ræt-
”ur sínar til hins persónulega
návígis fámennisins í okkar litla
þjóðfélagi. En Hilmar Stefáns-
son getur þrátt fyrir það að
hafa stjórnað einn einum höf-
uðbanka landsmanna í aldar-
fjórðung litið glaður yfir far-
inn veg. Hannn hefur hvorki
kalið þar á hjarta né misst
traust og vinsældir. Þvert á
móti hefur stofnun hans eflzt
og dafnað undir hyggilegri og
réttsýnni stjórn hans. Og víst
mun það lífslán prestssonarins
frá Auðkúlu að hafa átt þess
kost að stýra lánastofnun ís-
lenzks landbúnaðar á mesta
framfara- og uppbyggingarskeiði
hans, sjá ræktunina aukast hröð
um skrefum, túnin stækka og
húsakynni framtíðarinnar rísa.
Um það ríkir naumast ágrein-
ingur, að hinum unga Búnað-
arbanka hafi verið vel stjórn-
að af Hilmari Stefánssyni. —
Hann hefur ekki aðeins orðið
hin mikla lyftistöng landbún-
aðarins heldur alhliða banka-
stofnun, sem haft hefur fjöl-
þætt áhrif til uppbyggingar og
framfara á öðrum sviðum þjóð-
lífsins. Rekstur hans hefur und-
ir forystu Hilmars Stefánssonar
borið svip þeirrar festu og reglu
semi, sem er eitt höfuðein-
kenni skapgerðar hans.
Með byggingu hins nýja Bún-
aðarbankahúss eignaðist bank-
irm veglegustu húsakynni ís-
lenzkra lánastofnana. Hefur
bankastjórinn átt ríkan þátt í
listrænni fegrun þeirra og
skreytingu.
Hilmar Stefánsson er hár mað
ur vexti, fríður sýnum og hið
mesta glæsimenni að vallarsýn.
Þótti hann á yngri árum ágæt-
ur söngmaður. Framkoma hans
öll mótast af hógværri festu og
hreinskiptni. Hann e» skapmað-
ur en drengur góður. Allur
læpuskapur er eitur í beinum
hans.
Hann hefur haft mikil afskipti
af opinberum málum. Einkan-
lega hafa sjálfstæðismál þjóð-
arinnar verið honum hjartfólg-
in. Kom það m. a. fram í því
að þegar lýðveldismálið nálgað-
ist lokastig gaf hann út blað,
sem hafði þann tilgang einan
að hvetja til hikleysis og stefnu-
festu á örlagastundu.
Hilmar Stefánsson er kvæntur
Margréti Jónsdóttur, kaup-
manns Adólfssonar frá Stokks-
eyri, glæsilegri konu og mikil-
hæfri húsmóður. Eiga þau tvö
myndarleg og vel gefin böm,
Stefán lögfræðing, sem er sendi-
ráðsfulltrúi í sendiráði íslands í
Washington og frú Þórdísi, sem
búsett er í Reykjavík.
Heimili þeirra frú Margrétar
og Hilmars að Túngötu 24 ber
auðsæjan vott smekkvísi þeirra
og heimilisræktar. Fögur lista-
verk prýða þar allt umhverfið
og hlýja og höfðingsskapur mæta
þar gestum og gangandi. Börn
þeirra og barnabörn gefa því
svip æsku og gróanda.
Frú Margrét hefur ekki að-
eins búið manni sínum og fjöl-
skyldu fagurt heimili. Hún er
frábær garðræktarmaður og hef-
ur ræktað fagra blóma- og trjá-
garða við heimkynni þeirra.
Garður þeirra við húsið á Sól-
vallagötu 28, þar sem þau lengst
um áttu heima, var einn hinna
fegurstu í bænum, og hlaut oft-
ar en einu sinni verðlaun Fegr-
unarfélags Reykjavíkur.
Þau hjón dveljast nú á heim-
ili Stefáns sonar síns og frú Sig-
ríðar Kjartansdóttur Thors,
konu hans í Washington. Þang*
að munu Hilmari Stefánssyni
berast kveðjur og árnaðaróskir
frá miklum fjölda vina og sam-
starfsmanna. Nú, eins og oft áð-
ur, mun hann finna þá vináttu
og það traust, sem mannkostir
hans hafa skapað honum á anna
samri en hamingjuríkri starfs-
ævi.
S. Bj.
Naut hann þar mikils trausts og
var um skeið aðalféhirðir bank-
ans. Árið 1930 var hann skip-
aður útibússtjóri Landsbankans
á Selfossi og gegndi því starfi
til ársins 1935. Árin 1923—1930
var hann einnig gjaldkeri Söfn-
unarsjóðs íslands og gegndi jafn
framt ýmsum félagsmálastörfum
fyrir samtök Landsbankafólks,
var formaður Starfsmannafélags
Oddsskarð
opnað í gær
ESKIFIRÐI, 8. maí. — Það var
sólskin á Oddsskarði í dag, vor-
legt yfir að líta, lækir runnu eft-
ir hjólförum bílanna. í hfhu
snæviþakta skarði voru þrjár
snjóýtur að verki. Þær byrjuðu
fyrir um það bil 3 vi'kum að
Iryðja snjó af veginum um skarð-
ið og opna þessa mikilvægu sam
gönguleið. Þar sem göngin í
rgegnum snjóinn eru hæst eru
þau fullar þrjár mannhæðir. Svo
langt var verkið komið að ýtu-
mennirnir bjuggust við að þeir
myndu hafa opnað Oddsskarð í
kvöld. Kaflinn, sem ýta þurfti er
um 10 km langur. — Fréttaritari.
• Konsertklapp
mmmmmmmmmmmmm—mmmmmmmmma
Hann er annars undarlegur
þessi siður sem prúðbúnir
gestir á hljómleibum hafa, að
fana allt í einu að klappa aam
an höndunum hver í kapp við
annan. Hver skyldi hafa tek-
ið upp á því? Sá hefuir aldeil-
is fengið homauga úr öllum
áttuim. Nema ef það kynni að
hafa verið kóngur eða annar
mefktarmaður, sem gat leyft
sér að hegða sér eins og þeg-
ar hann var barn og fóstran
kom með eiitthvað faliegt.
En með einhverju móti verð
ur fólk að fá að láta í ljós
hrifhingu sína og þakklæti til
þess eða þeirra, sem hafa lagt
sig fram og náð að veita því
einhverja ánægju. Og að
klappa sarnan lófunum er svo
sem eins gott og hvað annað.
Þó listamanninum þyki
sjálfsagt gott að vita að við-
takendur eru ánægðir með
það sem hann ber á borð fyr-
ir þá, finnst sumum klapp í
'tíma og ótíma truflandi. Þetta
á ekki sízt við á hljómleikum.
Enda raða sumir saman skild
um lögum eða verkum 1
flokkia og ætlast til að fá að
flytja þá án þess að verða
fyrir truflun sjálfir og áheyr-
endur rifi sig upp úr þeirri
stemmningu, sem náðst hef-
ur.
Tilefni þessara orða eru
hljómleikar, sem frægur
söngvairi hélt fyrir nokkrum
dögum. Hann lét í upphafi
bera fram ósk um að fá að
syngja lagaflokka truflunar-
laiust. Að visu heyrðist það
ekki um allan salinn, en þeg-
ar klappið byrjaði eftir fyrsta
lagið, gaf söngvarinm bend-
ingu um að hann vildi að það
félli niður, og siðan æ ofan i
æ. En það var eing og sum-
ir áheyrendur skildu ekki.
Tveir menn heyrðust segja
hver við aranan við hvert lag,
um leið og þeir klöppuðu sem
ákafasit: — Hvað er þetta,
kunna íslendingar ekki að
klappa?
Svona getur verið erfitt að
leggja niður það sem einu
sinni er orðinn siður.
* Kref jandi og
frekjulegt
Og svo fcemur iað lokaklapp
inu. Fyrr en varir er allur
hópurinn farinn að klappa í
takt, krefjandi og með frekju,
ekki með hrifningu og þakk-
læti. Enda kemur í ljós að
þetta frekjulega klapp táfcn-
ar: — Þó þú sért búinn að
gefa okkur dásamlegar stund
ir og orðinn úrvinda, þá
skattu ekki sleppa. Við vilj-
um meira, hvort sem þér líkar
betur eSa ver! Og Svo lengi
sem nokkur von er til að hægt
sé að ikreista síitrónuma, glym-
ur þetta taktfasta hermann-
lega klapp. En um leið og sút
von er úti, og listamaðurinn
lilkur sínu síðasta, fellur
klappið umyrðaiaust niður,
fólfc byrjar að ryðjast út,
stundum næstum áður .en
listamaðurinn er horfinn af
sviðinu. Nú er ekki meira út
úr honum að hafa, engin
ástæða til að þakka, ekki vott
ur af hlýlegu lófatafci, gefnu
í hrifningu.
• Vottar fyrir
nashyrningnum?
Ég verð að segjia að mér líð.
ur alltiaf illa þegar kemur að
þessu frefcjulega, taktfasta
lófataki í islenz'kum hljóm-
leikasölum, þvi ég er hrædd-
ur um að það sé al-íslenzkt
fyrirbrigði. Það minnir mig
óþægilega mikið á það, þeg-
ar skólakennari einn frá San
Franscisco, gem hefur það að
sérgrein að kenna vangefnum
börnuim, var einu sinni að
reyma að útókýra fyrir nokkr-
um viraum sinum vandamálin,
sem hamn ætti við að stríða
í kennslustundunum. Ef ein-
hver í bekkmum byrjar að
berja í borðið eða klappia sam
an lófunum, tafca öll hin
börnin uradir og fyrr en varir
eru þau búin að sefjast svo af
rytmanum að efckert getur
stöðvað þau. Þau vita ekki af
hverju þau gera þetta, falla
bara inn í heildartaktinn.
Einhvern veginn leið mér
eranþá ver, en venjulega, þeg-
ar tafctfasta klappið byrjaði 4
hljómleikunum um daginra.
Nú er ég líka nýbúinn að sjá
Nashyrningana í Þjóðlcikhús-
irau.