Morgunblaðið - 08.09.1961, Blaðsíða 12

12
MORCUNTtnmÐ
Fostudagur 8. sept. 1961
JMttMPHttlrlafrUÞ
Ötgefandi: H.f Arvakur, Reykjavik.
Frumkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Leshók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: A.rni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og avgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
16. ÞING S.U.S.
j dag hefst á Akureyri 16.
þing Sambands ungra
Sjálfstæðismanna. — Þessi
æskulýðssamtök Sjálfstæðis-
flokksins voru stofnuð árið
1930. Fámennur en þróttmik-
ill hópur ungra karla og
kvenna beitti sér fyrir mynd
un þeirra. Pólitísk starfsemi
unga fólksins var þá miklu
minni hér á landi en nú.
En Sambandi ungra Sjálf-
stæðismanna óx fljótlega
fiskur um hrygg. Fjöldi fé-
laga var stofnaður víðsvegar
um land. Unga fólkið fylkti
sér undir merki sjálfstæðis-
stefnunnar. Úr röðum þessa
unga fólks komu síð>an marg-
ir af þróttmestu baráttu-
mönnum flokksins, sem áttu
ríkan þátt í að móta stefnu
hans og bera hana fram til
sigurs.
Á árunum 1930—1939, eða
í tæpan áratug, voru áhrif
Sjálfstæðisflokksins á stjórn
landsins lítil. Andstæðingarn
ir fóru lengstum á þessu
tímabili með forystu í stjórn
landsins og farnaðist hún
þannig, að margvíslegir erfið
leikar sköpuðust og fátækt
og atvinnuleysi var almennt
í landinu. í lok fjórða ára-
tugsins var svo komið að and
stæðingar Sjálfstæðism. urðu
að beiðast liðsinnis þeirra og
samvinnu um stjórn lands-
ins. Síðan hafa Sjálfstæðis-
menn lengstum tekið þátt í
ríkisstjórn. Þetta tímabil hef-
ur verið mesta framfara- og
uppbyggingatímabil í sögu
þjóðarinnar. Undir forystu
Sjálfstæðisflokksins og á
grundvelli stefnu hans, hef-
ur Grettistökum verið lyft í
islenzku þjóðlífi.
★
Unga fólkið innan Sam-
bands ungra Sjálfstæðis-
manna hefur haldið hátt á
lofti merki þróttmikillar at-
hafna- og framkvæmda-
stefnu. Það hefur verið Sjálf
stæðisflokknum ómetanlegur
styrkur í ábyrgðarmiklu
starfi hans fyrir þjóðina.
Óhætt er að fullyrða, að
þessi samtök sjálfstæðisæsk-
unnar hafi aldrei verið öfl-
ugri en þau eru í dag. En
þótt svo sé ber þó enn brýna
nauðsyn til þess að efla og
treysta þessi samtök. Þau eru
í raun og veru brjóstvörn
hinnar frjálslyndu og raun-
hæfu uppbyggingarstefnu í
landinu.
Það er ósk Morgunblaðsins
til SUS, er það heldur 16.
þing sitt, að það megi enn
sem fyrr bera gæfu til þess
að berjast fyrir hugsjón
| einstaklingsfrelsis og lýð-
ræðis, standa trúan vörð
um menningararf liðins tíma
um leið og það gefur gaum
hverri nýjung, er til heilla
horfir.
„HÁSKÓLABÍÖ"
að er íslendingum til mik-
ils sóma, hversu vel þeir
hafa kunnað að laga tungu
sína eftir þörfum hins nýja
tíma. Þannig hafa t.d. alþjóð
leg orð eins og radio og tele-
fon öðlast heitin útvarp
og sími, í íslenzku máli. —
Fjöldi erlendra tækniorða
hefur einnig verið þýddur og
fellur vel inn í málið.
Það hlýtur því að valda
nokkrum vonbrigðum, þegar
Háskóli íslands beitir sér
fyrir byggingu glæsilegs
kvikmyndahúss, þá skuli nið-
urstaðan verða sú að því er
valið heitið Háskólabíó. Á
það hefur verið bent hér í
blaðinu, að auðvelt hefði
verið að finna íslenzkt heiti
á þessa stofnun. Hefur í því
sambandi verið bent á ýmis
nöfn af rammíslenzkum og
norrænum uppruna. Vill ekki
háskólaráð taka þetta til
nánari athugunar? — Því
mundi almennt verða fagnað
af öllum, sem unna í senn ís-
lenzku máli og vilja veg Há-
skóla íslands sem mestan.
KEÐJUSPRENG-
INGAR RÚSSA
¥>ússar hafa nú sprengt
** fj órðu kj arnorkusprengj -
una síðan þeir hófust að
nýju handa um kjarnorku-
tilraunir. Virðist sovétstjórn-
in hafa ákveðið að halda
uppi látlausum keðjuspreng-
ingum til þess að ógna hin-
um frjálsa heimi með dauða
og tortímingu. En rússneska
þjóðin er ekki látin vita um
þessa ráðabreytni valdhafa
sinna. Henni er aðeins sagt
frá því, að Bandaríkjamenn
hafi ákveðið að hefjast
handa um kjarnorkuspreng-
ingar á ný. Allur heimurinn
veit þó, að þessi ákvörðun
Bandaríkjastjórnar er fyrst
og fremst svar við kjarnorku
sprengingum Rússa.
Það sætir vissulega engri
furðu, þótt þessi framkoma
sovétstjórnarinnar vekji ugg
og kvíða um allan heim. —
Rússneska kommúnistasjórn-
in leikur sér nú að voðaleg-
um eldi. Stórveldin höfðu
hátt á annað ár setið á ráð-

• örlögin ráðin í Evrópu
Örlög vesturveldanna verða
ráðin í Evrópu ekki í Afríku
og Asíu eins og margir halda
fram. Úrslit baráttunnar milli
frelsis Og kúgunar eru undir
því komin hver ræður yfir
Vestur-Evrópu en ekki undir
því hvernig atkvæði hinna
ýmsu afrísku ættflokka falla á
þingi Sameinuðu þjóðanna.
>ví að Evrópa stendur jafn-
fætis Bandaríkjunum og
miklu framar Rússum að
tæknilegum framförum,
menntun íbúanna og víðáttu
mennta og vísinda.
Takist Sovétríkjunum að
hrósa sigri yfir Evrópu hefur
það eitt að segja: Sigur komm
únismans.
Sú er orsök þess, að úrslit
Berlínardeilunnar eru svo mik
ilsverð og sú er orsök þess, að
öll Evrópa — eklki aðeins
íbúar Berlínar eða V->ýzka-
lands — munu hafa vakandi
auga með hverri tillögu til
samkomulags í Berlín.
Virtur sérfræðingur í deilu-
efnum kalda stríðsins hefur
fjallað um hverjar afleiðing-
ar það hefði fyrir hinn frjálsa
heim, ef stöðug en hægfara
uppgjöf yrði í Vestur-Berlín.
íbúar borgarinnar, sem eru
2,2 milljónir, myndu flytjast
þaðan og Vestur-Berlín mást
út smám saman. Menn myndu
hætta að leggja trúnað á tal
í Vestur-Berlín, þar sem þessi kirkja hefur verið látin halda
sárum heimsstyrjaldarinnar síðari til merkis um hörmungar
hennar, verða örlög hins vestræna frelsis ráðin.
Hvað leiðir
í EFTIRFARANDI grein bend
ir bandaríski blaðamaðurinn
Kurt Lachmann á nokkur
mikilsverð og athyglisverð at-
riði varðandi síðustu aðgerðir
Rússa í Berlínarmálinu. Lach-
mann hefur um margra ára
skeið kynnt sér starfsemi
kommúnista í Mið- og Vestur
Evrópu og skrifar fyrir tíma-
ritið U.S. News & World Re-
port.
riandaríkjamanna um að vilja
vernda frelsið og vilji manna í
Vestur-Evrópu til þess að
spyrna gegn kommúnisman-
um myndi mjög veikjast. Ein-
staklingar og þjóðir myndu
leita öryggis í hlutleysi og
stefnu, þar sem reynt var að
komast að samkomulagi um
bann við kjarnorkutilraun-
um. Rússar gerðu allt sem
þeir gátu til þess að hindra
slíkt samkomulag. Á meðan
ráðstefnan sat ennþá að
störfum hefja þeir síðan
keðjusprengingar úti í gufu-
hvolfinu.
Þetta atferli Rússa hlýtur
að hafa ófyrirsjáanlegar af-
leiðingar. Það hefur fært
mannkynið nær hyldýpi ó-
gæfunnar en nokkru sinni
f yrr. <
Berlín
varnarleysi. Yrði viðl.itni í
þá átt sterkust á ítaliu og
Norðurlöndunum. Innan Bret
lands myndi þeim öflum vaxa
fiskur um hrygg, sem krefj,-
ast þess, að Bretar leiði Banda
ríkjamenn með sér leiðina til
eftirgjafar við Sovétríkin. V.-
>ýzkaland myndi vafra milli
stefnu hlutleysis og stefnu
styrkra tengsla við Frakkland
en einangrunarstefnu innan
Frakklands ykist styrkur. Atl-
antshafsbandalagið kynni á-
fram að lifa á pappírum en í
reynd myndi það liðast sund-
ur.
Á leiðinni til hlutleysis
myndi það freista sérhverrar
þjóðar að vinna sér hylli Sovét
ríkjanna með efnahagslegri
eftirgjöf og tilslökunum. En
hver minnsta tilslökun hefur í
för með sér auknar kröfur af
hendi Sovétstjórnarinnar. >ví
eru ekki aðeins örlög Vestur-
Berlínar í hættu heldur einnig
örlög hins vestræna frelsis.
Hið kommúníska einræði svar
ar veikleika með ágengni en
staðfestu með tilhliðran.
Hvað verða kann er að
miklu leyti undir Bandar'íkja-
mönnum komið. Standi þeir
fast við réttindi sín í Vestur-
Berlín mun ekki aðeins borgin
lifa heldur einnig vestrænni
menningu verður borgið.
★
Berlín hætti að vera höfuð-
borg >ýzkalands í lok síðari
heimsstyrjaldarinnar. Vonin
um að gera Berlín aftur, að
höfuðborg Sameinaðs >ýzka-
lands hefur smám saman dofn-
að. En aðrar borgir, svo sem
Feneyjar og Vínarborg, hafa
lifað af að missa stöður sínar
sem slíkar Og halda áfram að
blómgvast. Jafnvel með því
ástandi sem nú ríkir í Berlín
— þ. e. a. s. skiptingu borg-
arinnar hefur vestri hlutinn
haldizt stærsta borg Vestur-
>ýzkalands Og eystri hlutinn
stærsta börg Austur->ýzka-
lands. Fangelsismúrinn, sem
nú hefur verið reistur um-
hverfis Austur-Berlín hefur
rænt Vestur-Berlín stöðu sinni
sem vin frelsisins í Austri —
Framhald á bls. 11