Morgunblaðið - 08.09.1961, Blaðsíða 14

14
MORCUNBLAÐ1Ð
Fösíudagur 8. sept. 1961
— Rannsóknir
Framhald af bls. 13.
að. Um hann er naumast hægt að
gera nokkra áætlun.
— Er hægt að framleiða hér
nægilega ódýra orku til stóriðn-
aðar?
— Já, það er allt útlit fyrir að
stærri virkjanir hér geti orðið
það ódýrar á orkueiningu að
Orka verði samkeppnisfær til stór
iðnaðar.
Jarðgöng gegnum Búrfell
eða framhjá Gullfossi
— Hvernig hugsið þið ykkur
þessar stærstu virkjanir, Búr-
fellsvirkjunina og Tungufells-
virkjunina?
— Búrfellsvirkjunin verður
væntanlega framkvæmd þannig
að stífla er gerð nokkuð fyrir
ofan Tröllkonuhlaup, og siðan
jarðgöng vestur í gegnum Búr-
fell. Þau kæmu út í Þjórsá vest-
an Búrfells neðst í Þjórsárdal.
Jarðgöngin yrðu um 3 km. á
lengd og fallið 30 m.
í Tungufellsvirkjun verður stífl
að nokkuð langt fyrir ofan Gull-
foss og gerð allt að 7 km. löng
jarðgöng, sem koma út í Hvítá
neðarlega í gljúfrunum fyrir neð-
an fossinn. Þar er fallið mjög
avipað og í Búrfellsvirkjun.
— En það sem þið kallið með-
alstóru virkjanirnar. Hvernig
yrðu þær unnar?
— Ef virkjað verður við Hest-
vatn, er Hvítá stífluð við Ár-
hraun og skurður gerður frá
ánni í Hestvatn og síðan annar
úr vatninu gegnum haftið við
Kiðjaberg, og orkuverið reist
sunnan í því.
Bláfellsvirkjanirnar verða
væntanlega allar neðanjarðar-
virkjanir. Sumar stíflurnar geta
orðið æði mikil mannvirki, en
ekki er vitað eins og stendur um
sérstök vandkvæði á jarðgangna-
gerð.
Ákvörðun nauðsynleg í vetur
— Þér segið að ekki sé búið að
taka ákvörðun um í hvað af
þessu verði ráðist. Verður ekki
að fara til þess?
— Jú, það þarf undir öllum
kringumstæðum að velja á milli
á þessum vetri. Væntanlega verð-
ur sett vél við ketilinn í varastöð
inni við Elliðaárnar, og svo koma
til greina viðbótarvélarnar tvær í
írafossstöðina og Ljósafossstöðina
áður en Sógið er fullvirkjað, sú
fyrrnefnda er þegar pöntuð. En
næstu aukningu þar á eftir,
hvort sem það verður jarðhita-
eða vatnsvirkjun, verður undir
öllum kringumstæðum að vera
lokið haustið 1965. Talið er að
taka muni 3Vz ár að koma jarð-
hitaorkuverinu upp og ræður af-
greiðslufrestur á gufuvélinni
mestu um það hve sá tími er
langur. Síðan mun sú stöð að-
eins gefa þriggja ára frest. En
um vatnsvirkjanirnar er það að
segja að litla vatnsvirkjun tek-
ur skemmri tíma að byggja, en
stóra lengri,
E. Pá.
Eg þakka hjartanlega, börnum mínum, venslafólki
og vinum, fyrir góðar gjafir, blóm og heillaskeyti á
75 ára afmæli mínu 4. þ.m. Ástar kveðjur til ykkar allra.
Hólmfríður Daníelsdóttir
Mínar hjartans þakkir færi ég öllum fjær og nær fyrir
gjafir, heimsóknir og skeyti á, 80 ára afmæli mínu.
Guð blessi ykkur öll.
Kristín Stefánsdóttir, Skjolbra.it 4
Sendum hjartanlegar þakkir börnum, tengdabörnum
og vinum fyrir gjafir, blóm og kveðjur í tilefni af gull-
brúðkaupi okkar.
Guð blessi ykkur öll.
María Hálfdánardóttir, Guðmundur Pétursson
Jarðarför
KRISTlNAR JENSDÓTTUR
Elliheimilinu Grund, fer fram frá Fossvogskirkju í dag
8. september kl. 10,30
Vinir hinnar látnu
Mín hjartkæra eiginkona
JÓNÍNA EIRlKSDÓTTIR
frá Skeggjastöðum verður jarðsungin frá Keflavíkur-
kirkju laugardaginn 9. september. — Athöfnin hefst
með bæn á heimili hinnar látnu, Kirkjuvegi 12, Kefla-
vík, kl. 13. Blóm og kransar afbeðið, en þeir, sem vildu
minnast hinnar látnu, gjörið svo vel að láta líknar-
stofnanir njóta þess.
Björn Kjartansson
Þökkum hjartanlega fyrir auðsýnda samúð og vinar-
hug við andlát og jarðarför
EINARS BERGSTEINSSONAR
klæðskera
Sérstaklega skal þökkuð öll aðstoð heimilisfólksins í
Stóra-Dal.
Ingibjörg Bergsteinsdóttir, Guðbjörg Bergsteinsdóttir
og aðrir aðstandendur
Hjartans þakkir færum við þeim er sýndu okkur sam-
úð og vinsemd við fráfall og jarðarför konu minnar,
móður, tengdamóður og ömmu,
GUÐRÍTNAR SUMARLIÐADÓTTUR
Grensásvegi 2
Gísli H. Guðmundsson, börn, tengdabörn og bamaböm
Sjötugur i dag
ÞorBeífur F. Friðriksson
ÞORLEIFUR Friðrik Friðriks-
son frá Litla-Nesi í Árneshreppi,
Strandasýslu, er 70 ára í dag.
Hann er fæddur 8. september
árið 1891 á Kjörvogi í Árnes-
hreppi. Foreldrar hans voru þau
jhjónin Friðrik Friðriksson og
Ingibjörg Magnúsdóttir. Ólst
hann upp hjá þeim til fullorð-
ins aldurs, fyrst á Kjörvogi, síð-
ar í Stóru-Árvík og svo á Mun-
aðarnesi og síðan aftur á Kjör-
vogi. Var hann þá orðinn 15 ára
gamall, og var þá vinnumaður
hjá þeim Magnúsi Guðmunds-
syni og Guðrúnu Jónsdóttur,
sem þá bjuggu þar. Unglingam-
ir x þá daga voru ekki gamlir
þegar farið var að hafa not af
þeim til ýmsrar vinnu. Þá þekkt
ist ekkert nema eilíft strit til
að hafa fyrir hinu daglega
brauði. Þá urðu allir að leggja
sitt fram og þýddi ekki að liggja
á liði sínu. Á þeim stöðum sem
Þorleifur ólst upp á var bæði
útræði og búskapur og vandist
hann því strax á unga aldri
bæði lands- og sjávarstörfum.
Ekki mun Þorleifur hafa verið
nema 16 ára þegar hann fór að
fara í hákarlalegur, þá með hin-
um kunna hákarlaskipstjóra og
sævíkingi þar um slóðir, Finn-
boga Guðmundssyni frá Finn-
bogastöðum. Munu þær sjósókn-
ir hafa verið hálf svakalegar oft
á tíðum, um hávetur í svartasta
skammdeginu. En þetta var góð-
ur skóli sem kenndi unglingun-
um að lifa lífi sjómannsins. Það
þýddi ekki að gefast upp og
þegar mest og harðast gekk á
mun hugurinn aldrei hafa verið
ákveðnari, honum svall móður
þegar dætur Ægis stríddu hon-
um svolítið. Harkan og seiglan
var hans mark og mið, með
henni skyldi hinu ákveðna tak-
marki ná.
Þorleifur mun hafa verið í
vinnumennsku á Kjörvogi, eins
og að framan getur, til 22ja ára
aldurs, á sumrin og haustin við
bústörfin en á vetrum í hákarla-
ferðum og öðrum veiðiskap. Var
Þorleifur fljótt jafnvígur til sjós
og lands. Um eitt bar hann þó
sérstaklega af öðrum samtiðar-
mönnum sínum og það var hve
góður kletta- og fjallamaður
hann var. Man ég, er þetta rita,
þegar ég var strákur og sá hann
hendast stall af stalli og yfir
hvað sem fyrir var, sem sýndist
algjörar torfærur, og var hann
þó kominn af léttasta skeiðinu.
Magnús Thorlacius
hæstaréttarlögmaður.
Málflutningsskrifstofa.
Aðalstræti 9. — Sími 1-1875.
Jóhannes Lárusson
héraðsdómslögmaður
lögfræðiskrifstofa-fasteignasala
Kirkjuhvoli — Simi 13842.
Svo rík var þessi íþrótt í Þor-
leifi að þegar hann var á sjón-
um og dreymdi drauma um fjall
göngur og klettahlaup, þar sem
hann var hætt kominn í glæfra-
legu ferðalagi, þá setti hann það
alltaf í sambandi við vont veð-
ur á sjónum á eftir og erfið-
leika, sem rættust ótrúlega oft.
Árið 1947 kvæntist Þorleifur
Hjálmfríði Hjálmarsdóttur, dótt-
ir Hjálmars Guðmundssonar sjó-
manns frá Gögri og Lilju Þor-
bergsdóttur. Settust þau hjón að
á Gjögri. Eignaðist Þorleifur nú
sinn eigin bát, sem hann sótti
sjó á á sumrin og haustin. Ekki
var farkosturinn stór, aðeins
þriggja rúma bátur og búskap-
urinn var heldur ekki stór, að-
eins örfáar kindur. Ég, sem
þessar fátæklegu línur rita,
ætla ekki að fara að skrifa ævi-
sögu um Þorleif, enda er saga
hans saga verkamanns og sjó-
manns, sem hóf baráttuna um
síðustu aldamót, heldur aðeins
geta hans á þessum merku tíma-
mótum ævi hans.
Eins og áður er vikið að, var
þessi búskapur ekki stór, svo
annarra tekna varð að leita á
fjarlægari slóðir. Fjöldamargar
vertíðir reri Þorleifur á ísfirzk-
um bátum og margar úr Reykja
vík. Alls mun Þorleifur hafa ró-
ið 25 vertíðir þar. Meðan sam-
göngur voru litlar sem engar
var lagt land undir fót og lengst
fór hann gangandi frá Gjögri
suður í Borgarnes. Ekki mundi
okkur þykja þetta beint árenni-
legt í dag. Það er ótrúlegt hvað
fólk varð að leggja á sig til að
hafa til hnífs og skeiðar í þá
daga.
Yfirleitt var Þorleifur hepp-
inn með skiprúm og margar
vertíðir, bæði á þorsk- og síld-
veiðum, var hann með hinum
kunna skipstjóra og aflamanni
Guðmundi Jónssyni frá Tungu.
Ekki er hægt að segja að lífið
hafi brosað blítt við þeim ungu
hjónunum í þessum nýbyrjaða
búskap þeirra, því árið 1918
missti Hólmfriður heilsuna og
er meira og minna heilsulaus
til ársins 1956 að hún fékk stór-
merkilegan bata á heilsu sinni.
Reyndi því mjög á hinn unga
maka, eins og að líkum lætur,
er húsmóðurinnar nýtur ekki
við sem skyldi. Árið 1939 flytja
þau frá Gjögri að Litla-Nesi,
sem þau fengu sem erfðafestu-
leiguland undan Kjörvogi. —
Byggðu þau þar íbúðar- og
útihús og ræktuðu upp milli
4 og 6 hektara lands, sem þau
höfðu til umráða. Aðallega var
það sjórinn sem mestan arðinn
gaf og búskapurinn ekki hafður
meiri en svo að hann nægði
fjölskyldunni eða rúmlega það.
Ekki er hægt að segja að allt-
af hafi blásið byrlega fyrir Þor-
leifi og margt var það sem á
móti blés, t.d. missti hann 4
báta, sem hann átti, í veður, og
var það þung raun efnalitlum
einyrkja að afla sér nýrrar
fleytu hverju sinni. Ég vil geta
þess að sveitungar hans skutu
saman fyrir seinasta bátnum
sem hann eignaðist og var það
mikið og drengilega að verið.
Ég tel Þorleif ekki hafa lent á
réttri hillu með því að ílengj-
ast á æskustöðvum sínum, en
enginn sér fyrr en orðið er. Ég,
sem þetta rita, tel mig heppinn
að hafa kynnzt Þorleifi og hef
margt gott af honum lært,
margt sérstætt af hinum gamla
skóla, skóla reynslunnar.
Þorleifur hefur verið mikill
elju- og atorkumaður og er það
ekki orðum ýkt. Einu tók ég þó
sérstaklega eftir við mín fyrstu
kynni af honum, það var heið-
arleikinn. Honum leið illa e£
hann skuldaði einhverjum eitt-
hvað. Hann vildi ekki að neinn
ætti hjá sér. Vandvirkni og trú-
virkni til orðs og æðis. Þetta
var það sem unglingamir ólust
upp við með hinni ströngu
vinnu í gamla daga, en það er
eins og einmitt þessir menn
verði fyrir barðinu á óheiðar-
leikanum, en það er eins og þeir
fáist ekki um það, þó hallað sé
á þá, bara ef þeir halla ekki á
aðra. Þorleifur er vinur vina
sinna og er fastheldinn á það
sem hann hefur einu sinni tekið,
sem sagt: hann er þéttur á velli
og þéttur í lund. Ekki var hann
hrifinn af að setjast að í bæj-
unum, æskustöðvarnar áttu hug
hans allan og þar fannst honum
sér líða bezt. En sú var nú önn-
ur raunin, því árið 1959 brugðu
þau hjónin búi og fluttust til
Vestmannaeyja. Aðalorsök þess-
ara skyndilega brottflutnings
þeirra mun hafa verið sú, að
fyrir nokkrum árum veiktist
Þorleifur af illkynjuðum húð-
sjúkdómi, sem ekki réðist við að
lækna, þrátt fyrir margítrekað-
ar tilraunir læknavísindanna.
Svo slæmur var Þorleifur af
þessum sjúkdómi að tvö síðustu
árin sem þau bjuggu á Litla-
Nesi, að hann mátti heita rúm-
fastur meira og minna og svo
var konan ekki heilsugóð. Það
er skiljanlegt að það sé ekki
átakalaust hjá eldra fólki að
slíta sig upp af þeim stað, sem
það hefur algerlega alizt upp á
og búið alla ævi.
Þau Þorleifur og Hólmfríður
eignuðust 4 böm, 3 dætur og 1
son, sem öll eru hin mannvæn-
legustu. Þrjú þeirra eru búsett I
Vestmannaeyjum og eitt í
Andakílsárvirkjun. Svo tóku þau
tvö fósturbörn, dreng og stúlku,
annað tveggja ára en hitt 9
mánaða, sem þau ólu upp til
fullorðmsára. Sýnir það mann-
kosti þeirra og fómfýsi að
leggja það á sig, eins og þá var
ástatt fyrir þeim. En allt bless-
aðist þetta. Bættir og betri tím-
ar leystu hvern annan af hólmi.
Þau hjónin, Þorleifur og Hjálm-
fríður, búa nú á Heimagötu 39
í Vestmannaeyjum og vinnur
hann í Vinnslustöðinni þar, heill
meina sinna og er ekki hægt að
sjá að honum hafi nokkurn tíma
neitt að verið. Eitt hef ég heyrt
eftir Þorleifi, að sér finnist það
engin meining að hætta klukk-
an 5 á daginn. Það sé engin
vinna nema það séu 10—12 tím-
ar á dag. Svona er hugurinn og
orkan mikil ennþá, þó langixr
vinnudagur sé að baki. Nú tel
ég Þorleif Friðriksson loksina
kominn í örugga höfn, eftir
langa og harða útivist. Það er
margur sem hugsar hlýtt og
minnist Þorleifs á þessum merku
tímamótum ævi hans og að end-
ingu vil ég óska afmælisbarn-
inu hjartanlega til hamingju
með daginn, með þakklæti fyrir
allt gott meðan leiðir lágu sam-
an, með ósk um að sem lengst
megi verkalýðsstéttin njóta
verka hans. Heill sé slíku af-
mælisbarni.
Vinur.