Morgunblaðið - 20.03.1962, Page 2

2
M O R C U N Tt L 4 Ð IÐ
Þriðjudagur 20. marz 1962
Verðlaunuð séu framúr-
skarandi störf íslendinga
Frá aöalfundi BlaÖamannafélagsins
Dr. Gunnar G. Schram kjörinn formaður
Óttarr Möller og Einar Baldvin Guðir.undsson við brottförina
til New York á iaugardagskvöldið. Héldu þeir utan vegna
Goðafossmálsins í Jersey City. — (Ljósin. Mbl. Sv. Þormóðss.).
AÐALFC'NDUR Blaðamannafé-
lags íslands var haldinn á sunnu-
dag. Fráfarandi stjórn. gerði grein
fyrir starfinu á liðnu ári og
hafði Indriði Þorsteinsson fráfar-
andi formaður orð fyrir henni.
Reikningat félagsins voru lesnir
svo og skýrsla Menningarsjóðs og
yfirlit um lífeyrissjóði.
í upphafi íundar minntist for-
maður Páls Jónssönar sem verið
hefur fréttamaður Mbl. í Dan-
tnörku um nær 3 áratugi.
Á fundinum var samþykkt eftir
farandi tílJaga frá Hendriik Ottós
syni.
Aðalfundur Blaðamannafélags
íslands 1962 felur stjórn félagsins
Og stjórn Menningarsjóðs félags-
ins forgöngu um að leitað sé sam-
vinnu allra félagssamtaka á ís-
landi til bess að vinna að því að
koma upp sjóði, sem sé fær um
að veita ísl. listamönnum, vis-
indamönnum, rithöfundum, fræði
mönnum og öðrum, sem til greina
— Goðafoss
Framlh. af bls. 1.
Magnús Hilmar Björnsson annar
stýrimaður, 36 ára, og Vigfús
Helgi Gíslason bryti, 48 ára. Goða
fossmennirnir þrír mættu í dag
fyrir rétti bjá Lester M. Lynch
dómara í Newark, New Jersey.
Voru þeir síðan látnir lausir
gegn 1.000 dollara tryggingu á
mann.
Lawrence Fleishman, yfirtoll-
fulltrúi í New York, skýrði frá
því að íslendingarnir þrír hafi
korniði i i af < < • sjálfdáSurt ■ í fylgd
með lögfræðingi í skrifstofu
sína og viðurkennt smyglið.
Segir Fleishinan að þremenning-
arnir hafi viðurkennt að þeir
hafi Skipað kössunum með happ-
drættismiðunum um borð í Goða
foss í Dýílinni til flutnings til
Jersey City i New Jersey fylki.
BIFREIDIN STÖÐVUÐ
Upp komst um smygltiiraunina
þegar lögreglan í New Jersey
stöðvaði vörubifreið, sem var að
flytja kassana með miðunum frá
bryggjunni þar sem Goðafoss lá
sunnudaginn 4. marz. ökumaður
bifreiðarmnar, Harry Venable,
var handtokinn og saíkaður um
að hafa ólöglega í fórum sínum
happdrættismiða og fyrir brot
á lögum um fjárhættuspil.
Einnig var höfðað mál gegn
Angelo Ferraro forstjóra fyrir-
tækisins, sem átti vörúbifreiðina.
Venable og Ferraro mættu báð
ir fyrir rét.ti í dag og var þeim
sleppt að yfirheyrzlu lokinni
gegn 5.000 dollara tryggingu fyrir
hvorn um sig. Sjötti maðurinn,
sem ákærður er í þessu máli,
Frank Gardner, kvaðst saklaus og
var látinn laus gegn 1.000 dollara
tryggingu. Verður mál hans tékið
fyrir að nýju 23. marz n.k. Gardn
er starfar sem eftirlitsmaður við
höfnina fyrir Nacirema Steve-
doring Cotnpany.
SAMVINNUVILJI
Við yfii'heyrslurnar í dag ósk-
uðu Goðafossmennirnir þrír ekki
eftir að ieggja fram gögn í mál-
inu. Það næsta sem gerist í
máli þeirra er að Matbhew Boy-
lan aðstoðarsaksóknari leggur
fram ákæru fyrir dómstól
í Newark. Er talið að það verði
innan tveggja vikna.
Eikki er talið að brottför Goða-
foss tefjisv vegna smyglmálsins.
Lawrence Fleiáhman yfirtollfull-
trúi lét vel yfir samvinnuvilja
íslendinganna og sagði að Sigurð-
ur Jóhannsson skipstjóri, áhöfn
Goðafoss og fulltrúar Eimskipa-
félagsins hafi aðstoðað hann á
ailan hátt við lausn málsins.
geta komið vegna sérstakra af-
reka í þágu þjóðarinnar, rífleg
verðlaun þegar sjóðurinn er orð-
inn þess megnugur. Tekna má
afla á margvíslegan hátt, meðal
annars með því að helga einhvern
dag ársins siíkri fjáröflun. Skal
nefndin skrifa öllum þeim aðiil-
um, samtökum, fyrirtækjum og
stofnunum, sem veitt geta lið-
veizlu í þessu máli.
Var þessi tillaga miikið rædd
og kom fram mikill áhugi um
Framlh. af bls. 1.
frönskumælandi manna I Alsir
um að vígbúast. Segir þar að nú
fyrst hefjist hin rauiwerulega
barátta OAS gegn Frökkum og
Sedkjum í Alsír.
De Gaulle forseta og samninga
nefndum Frakka og Serkja hafa
borizt heillaóskir víða að í sam
bandi við vopnahléssamningana
í Alsír.
U Thant aðalforstjóri Samein
uðu þjóðanna sendi samninga-
nefndum kveðjur sínar í tilefni
samninganna og benti á að fregn
in um úrslit viðræðnanna hafi
vakið fögnuð um allan heim.
Meðal annarra, sem hafa sent
árnaðaróskir eru: Friðrik Dana-
konungur, Ólafur Noregskonung
ur, Gustav Adolf Svíakonungur,
Kennedy föreeti Bandaríkjanna
og forsætis og utanríkisráðherr
ar margra ríkja.
KRAFIZT SKÝRINGA
Nikita Krúsjeff forsætisráð-
herra Ráðstjórnarrikjanna sendi
serknesku útlagastjóminni
kveðju og tillkynnti að Sovétrík
in hefðu veitt hennj formlega
viðurkenningu og væru reiðu-
in að taka upp stjómmálasam-
band við hana. Segir Krúsjeff að
vopnahléssamningurinn sé mik-
ill sigur fyrir Serki og miuni veiu
lega draga úr spennunni í heim
inum. f sambandi við þessa yfir
lýsingu Krúsjeffs kallaði Couve
de Murville utanríkisráðherra
Frakka Vinogradov sendiherra
Rússa í París á sinn fund í dag
og krafðist skýringa á viðurkenn
ingu Rússa á útlagastjórninni.
En í vopnahléssamningnum er
ekki nein viðúrkenning á stjóm
inni, heldur aðeins ákvörðun um
myndun bráðabirgðastjómar í
Alsír, sem skipuð verði fulltrú-
um Frakka og Serkja.
FOUCHET STJÓRNARFULL-
TRÚI
Franska stjómin skipaði á
að hrinda henni í framkvæmd.
Skýrsia stjórnar bar með sér
að starfið hefur verið öflugt á
liðnu ári emkum er lítur að kjara
samningum.
Menningarsióður félagsins veitti
nær 60 þús. kr. í styrki á liðnu
ári en hefur eigi að síður aldrei
verið öflugri en nú. Lifeyrissjóð-
ur félagsins hefur starfað á annað
ár og er þegar orðinn öflugur ög
hefur hafið lánveitingar tii félags
manna.
í stjórn fyrir næsta ár voru
kjörnir Gunnar G. Schram for-
maður, Atli Steinarsson, Björn
Jóhannesson, Indriði G. Þorsteins
son og Jón Magnússon.
fundi sínum í dag Ohristian
Fouohet, sem verið hefur sendi
herra Frakklands í Danmörku,
stjórnarfulltrúa Frakka í Alsír.
Ræddi stjórnin og hvernig bezt
væri að koma þeirn í fram-
kvæmd. Á mörgun er boðað til
aukafundar franska þingsins til
að ræða samningana.
Ohristian Fouchet er 51 árs
að aldri. Hann er kunnastur fyr
ir formannsstörf sín í Föuohet-
nefhdinni, sem gerði áætlun um
stjórnmálabandialag Evrópuiríkj
anna. Fouohet er eindreginn
stuðningsmaður de Gaulles. -—
Hann hefur gegnt ýmsum opin
berum embættum og átti sæti á
þingi sem fulltrúi flokks de
Gaulles árin 1951—1955. Hann
verður nú aðalfulltrúi Frakk-
lands í Alsír þar til þjóðarat-
kvæðagreiðsla hefur farið fram
í landinu.
Ekki hefur enn verið tilkynnt
hvenær þjóðaratkvæðagreiðsla
verður í Alsír um framtíð lands
ins. En á aukafundi franska
þingsins á morgun (þriðjudag)
mun de Gaulle forseti gefa yfir
lýsingu um það hvenær hún
varður. Tilgangurinn með at-
kvæðagreiðslunni er að gefa
frönsku þjóðinni tækifæri til að
láta í ljós skoðanir sínar á samn
ingunum og mun de Gaulle
flytja útvarps- og sjónvarpsá-
varp til þjóðarinnar n.k. mánu-
dag.
HÓFUST 7. MARZ
Lokaviðræður Frakka og
Serkja hófust í Evian-les-Bains
miðvikudaginn 7. þ.m. En Evian
er á strönd Genfarvatns, Frakik
landsmegiri og komu fulltrúar
Serkja þangað daglega til funda
með þyrlum frá Signal de Bougy
í Sviss. Var í fyrstu vonazt til að
unnt yrði að ljúka þessum við-
ræðurn á einni viku, en brátt
varð Ijóst að svo yrði ekki. Hér
var um atla framtíð Alsír að
ræða og þurfti því að athuga
gaumgæfilega hvert smáatriði.
Þegar líða tók á síðustu viku
varð Ijóst að samkomulag væri
skammt undan. Fundir stóðu
langt fram á kvöld, svo serk-
nesku fulltrúarnir komust ekki
heim með þyrlum, en urðu að
fara með bátum.
Loks var það síðdegis á sunnu
dag að tiikynnt var í Evian að
samningar hofðu tekizt og að
vopnahlé hæfist í Alsír á mánu
dagsmorgun. Sagt er að þegar
samningamennirnir í Evian
gengu af fundi eftir að tilkynn-
ingin um vopnahlé var birt hafi
Belkacem Krim sézt brosa . í
fynsta sinn frá því fundir hóf-
ust.
ÁVARP DE GAULLE
Strax og saminingum var lok-
ið í Evian gekk Debré forsætis
ráðherra á fund de Gaulles for
seta og skýrði honum frá sam-
bomulaginu. Kl. 18 á sunnudags
kvöld (ísl. tími) flutti svo for-
setinn fiönsku þjóðinni ávarp,
sem sjónvarpað var og útvarp
að um allt Frakkland og Alsír,
og skýrði frá úrslitum samning-
anna.
De Gaulle sagði að Frakkar
hefðu fulla ástæðu til að vera
ánægðir með samningana í Ev-
ian. Hvatti hann Frakka tiil að
standa einhuga með stjóminni
og láta í ljós stuðning við stefnu
hennar við væntanlega þjóðarat
kvæðagreiðslu um málið. De
Gaulle sagði að það væri i þágu
Frakka að Serkir fengju að ráða
málum sínum sjálfir, en í samn
ingunum væri fullt tiliit tekið til
hagsmuna evrópskra manna í
Alsír. Gæti nú hafizt nýtt tíma
bil samvinnu og vináttu í stað
styrjaldar og haturs.
Ben Khedda, forsætisráðiierra
útlagastjórnar Serkja skýrði frá
vopnahléinu í ræðu, sem hann
flutti í Túnis á sunnudagsfcvöld.
Sagði hann samningana mikinn
sigur fyrir Serki, en varaði við
því að vopnahlé væri ekki sama
og friður. Enn stafaði aukin
hætta af OAS samtökunum, sem
nú mundu gera ailt til að auka
glundroðann og vandræðin.
Salan hershöfðingi, leiðtogi
OAS samtakanna flutti einnig
ávarp á sunnudagiskvöld, sem út
varpað var um leynistöð samtak
anna. Skoraði Salan á franska
hermenn að gerast liðhlaupar og
ganga í lið méð hersveitum OAS.
Sagði hann að vopnahléið væri
uppgjöf og glæpur, sem ekki
væri unnt að afsaka.
VOPNAHLÉ HEFST
Kl. 11 á mánudagsmorgun (ísl.
tími) hófst svo vopnahléið i
Alsír. Frakkar höfðu þá gripið
til víðtækra varúðarráðstafana
tU að koma í veg fyrir óeirðir.
Meðal annars hafa þeir sent 30
þús. manna aukaherlið til Algeirs
borgar og jafn fjölmennt franskt
herlið er viðbúið utan við borg
ina að grípa í taumana ef OAS
menn gera tMraun tM byltingar.
Víða á götum borgarinnar og við
allar opinberar byggingar eru
brynvarðar bifreiðir og skrið-
drekar og gaddavírsgirðingar
hafa verið settar upp miili borg
arhverfa Serkja og evrópskra
manna.
Fyrstu gagnaðgerðir OAS sam
takanna voru að fyrirskipa 24
stunda allsherjarverkfall til að
mótmæla vopnahléssamningun-
um og hófst það strax á mánu-
dagsmorgun. Samkvæmt útvarps
fréttum frá Algeirsborg var
verkfaillið algjört meðal ev-
rópskra manna í Algeirsborg,
Oran og Constantín. Sknasam-
bandslaust var frá Alsír til
Evrópu og rafmagnslaust í stór
borgunum og sums staðar gas- og
vatnslaust.
Fyrst eftir að vopnahléið hófst
var erfitt að dæma ástandið. En
ofbeldisverkin létu ekki á sér
standa. Tæpum stundarfjórð-
ungi eftir að það hófst höfðu
þrír Serkir verið særðir í Al-
geirsborg. Innan klukkustundar
höfðu tveir Serkir verið drepn
ir, tveir aðrir særðir og tveir
menn af evrópskum ættium særð
ir.
Þegar vopnahléið hófst gaf
AMleret hershöfðingi út dagskip
un til hersins. Segir þar að þótt
bardögum við Serki sé nú lokið
verði herinn að vera við öllu
búinn og reiðubúinn að leggja
tM atlögu ef nauðsyn krefur til
að fyrir byggja glundiroða í land
inu. Útvarþsstöðvar í Alsír sendu
óslitið upplýsingar um vopna-
hléssamningana á frönsku og ara
bisku og flugvélar dreifðu flug
ritum í fjallahéruðunum þar sem
sveitir uppreisnarmanna hafa að
setur. Verzlunum, veitingastoif-
um og opinberum byggingum var
lokað í samibandi við alisherjar
verkfaMið, en fransþa flugfélag
ið (Air France) og alsírska flug
félagið felldu niður allt áætlun
arflug milli Alsír og Frakklands.
Var hér um 20 flugferðir að
ræða.
-K
Myndir þessar
eru teknar við
útidyr Hotel du
Parc í Evian,
þar sem viðræð-
ur Frakka og
Serkja fóru
fram um vopna-
hlé í Alsír. Á
efri myndinni
er franska
ncfndin, (talið
frá vinstri) ráð-
herrarnir Ro-
bert Buron, Je-
an de Broglie og
Louis Joxe. Á
neðri myndinni
er nefnd Serkja
þeir M. Moste-
fai, Belkacem
Krim og Ben
Aouda.
— Frakkar og Serkir