Morgunblaðið - 20.03.1962, Page 17

Þriðjudagur 20. marz 1962
MORGVNBLAÐ1Ð
17
Jórunn Hannesdðttir
Vdruúrvot
úrvulsvorur
Margar tegundir
MATSOLUR
SKÓLA
SJÚKRAHÚS
SKIP
MÖTUNEYTI
o. s. frv.
Ennfremur
VITAMON
súpukraftur
í 1 kg. dósum
E
. JOHNSON & KAABER hA
F. 30. sept. 1879
D. 24. janúar 1962
„Þó að vinni verkin mörg Og
fögur
veglynd kona, er llítið fært í
eögur“ . . .
MÉR kom þetta í 'hug, er ég fyr-
ir nokkru gekik eina kyrrláta
Ikvöldstund, eftir langa fjarveru,
upp Ásavag allt upp á hlað í
Vesturhúsum, þessu kunna jarð-
arbýli Og einu af glæsilegustu
byggingum uppgirðingarinnar.
innar. Þar hafði búið Magnús
Guðmundsson skipstjóri og út-
gerðarmaður, giftur Jórunni
Hannesdóttur lóðs á Miðhúsum,
Jónssonar. Eg staldraði við Og
rendi augunum yfir fornar leik
og æskustöðvar, Níelsarlág fög-
ur tún og Vesturhúsabússu.
Þarna hafði ég hlaupið um sem
strákur, verið að leik og oft
hlotið blæðandi skrámur og rif-
in föt í leik og áflogum. Enn stóð
imér þetta lifandi fyrir hugskots
sjónum, eftir meira en hálfrar
aldar árabil. Þá hafði ég, sem
fleiri, Oft notið hjálpar Og líkn-
andi handar hinnar ástúðlegu hús
freyju á Vesturhúsum. Þrátt fyr-
ir dagsins miklu annir hafði hún
ávalt tíma til þess, að hjálpa
okkur er verst á stóð, okkur þess
um ærslabelgjum „Neðan úr
Sandi“, sem við vorum nefnd
sem heima áttum niðri í þorpinu.
Þarna á hlaðinu á hinu forn-
fræga býli rifjuðust upp fyrir
mér fjölmörg hugljúf atvik löngu
liðinna ára, sem urðu mér hug-
Stæð vegna hjálpar hennar og
jnóðurlegrar umönnunar.
Síðan hafði ég oft komið að
Vesturhúsum og notið þar vin-
Ihlýjuogmargskonar rausnarí við
tökum. Þeir mannkostir hennar
Og manns hennar breyttust ekk-
ert þótt árin liðu í tugatali. —
Nú var Magnús látinn fyrir rúm
um sex árum, en Jórunn hafði
verði sjúlklingur lengi í sjúkra-
húsinu hér. — Eg átti þar vina
að sakna, frá fyrstu tíð til þessa
dags. Og stefið hélt áfram í huga
xnér er ég hugsaði til Jórunnar.
Eg var ekki dulinn þess hvert
Stefndi um afturbata hennar:
„Hún á verði vakti lengi dags
vinum trú til hiinzta sólarlags“
Jórunn lézt í sjúkrahúsinu 24.
Janúar sl. Hún var dóttir Hann-
esar lóðs á Miðhúsum Jónsson-
ar og konu hans Margrétar
Brynjólfsdóttur í Norðurgarði
Halldórssonar. Hún var fædd að
.Vegamótum en flutti með for-
eldrum sínum að Miðhúsum ár-
ið 1888. Þar ólst hún svö upp
ásamt systkinum sínum Jóhann-
esi og Hjörtrósu, sem bæði eru
látin fyrir allmörgum árum. Sem
að líkum lætur voru heimilis-
störfin í foreldrahúsum mörg og
margháttuð þar eð jörðin var
stór, Hannes með fisksælustu for-
mönnum Eyjanna um áraraðir og
ióðs.
Börnin ólust þess vegna upp
við mikla vinnu. landbúnaðar-
og fiakveiðistörf, svo heimilið
varð þeim góður skóli. Þann 23.
maí 1903 giftist Jórunn Hannes-
dóttir einum glæsilegasta bónda-
syni Eyjanna Magnúsi, syni Guð-
mundar stórbónda á Vesturhús-
um, Þórarinssonar og konu hans
Guðrúnar Erlendsdóttur. Magn-
ús var þá 31 árs gamall. Hann var
þá þegar þekktur formaður, harð
frískur og aflasæll og mikill fram
faramaður til sjós og lands. Fet-
aði hann í þeim efnum dyggilega
í fótspor föður síns, sem hafði
verið hinn mesti búhöldur, for-
ystumaður í búnaðarmálum Eyj-
anna um tugi ára. fjallgöngumað-
ur góður, fengsæll í fuglaveiðum
og í hvívetna mikilhæfasti bóndi.
Guðmundur var og hinn mesti
hugmaður til lands og sjávar.
Hann drukknaði í fjárflutninga-
ferð vestur i Álsey 13. marz 1916
og var hinn mesti mannskaði að
honum. Hann hafði búið að Vest-
urhúsum í hálfan fimmta tug
ára, stórbúi og vel efnaður, vin-
sæll forystumaður á mörgum
sviðum.
Magnús sonur hans tók þá við
ættarmerki sínu og bar það hátt,
farsællega. Hann var búmaður
ágætur, mjög fiskisæll og hepp-
inn formaður bæði á árasikipum
Og vélbátum og hafði ávallt val-
inn mann í hverju rúrni. Varð
hann snemma stór útgerðarmað-
ur ásamt því að búa stórbúi á
föðurleifð sinni Vesturhúsum.
Ræktaði hann mikið og umbætti
jörðina með stórhug hins mikla
framfaramanns t. d. árin 1926 til
1930. Ber Helgafellsdalur þess
ijós vitni. Heimili þeirra Vestur-
húsahjóna Magnúsar og.Jórunn-
ar var alla tíð stórt og mikið um-
lei'kis í landbúnaðarstörfum,
fiskveiðum og fuglaveiðum. Það
gefur auga leið að heimilið var
oftast mannmargt því margt fólk
þurfti til þess að vinna hin ýmsu
störf er þessu stórbúi voru sam-
fara. til sjós og lands.
Þegar Jórunn kom að Vestur-
húsum, sýndi hin unga húsmóðir
að hún var ekkert feimin við
að vinna, kunni vel tökin á því að
stjórna fólki sínu og heimilinu,
sem óx með hverju ári, svo vel
færi og að skapi manns síns og
tengdaforeldra. En húsfreyjan
þurfti fleira gera en að hugsa um
mat og þjónustubrögð og halda
húsinu hreinu. Heyið krafðist
vinnu hennar, hún þurfti að reyta
allan þann mikla fugl, sem maður
hennar veiddi á Heimalandinu og
í úteyjum. auk þess fugls sem
jörðin fékk sem nytjar af leigu-
málum sínum. Það var mikil
vinna Og seinunnin, en til þeirra
starfa var Jórunn, sem margar
Vestmannaeyjakonur, sannköilluð
hamhleypa. Svo þurfti að breiða
fiskinn til sólþurrkunar á þerri-
reitunum að morgni og taka hann
saman að kvöldi. Það var ekkert
einsdæmi að þegar hinn sann-
nefndi morgunhani Guðjón
Eyjólfssoa á Kirkjubæ kom út á
morgnanna fyrir og um kl. 6,
að þá var Jórunn á Vesturhúsum
að koma með börn sín Og heima-
fólk frá fiskbreiðslunni austan af
Urðum, en þar höfðu Vestur-
húsin þerrireiti. Þegar svona
stóð á, að snemma var farið til
fiskbreiðslunnar, var það ætíð
er fólkið koim niður frá svefni á
Vesturhúsum, beið þess uppbúið
kaffiborð og ríkulega framborið
smurt brauð og margt hnossgæti
til hins svo árla morgunverðar.
Þá hefir frú Jórunn tekið daginn
snemma eða trúlega kl. 3 til 4 að
nóttu. Á hcimili, sem mikið hafði
umleikis eins og t. d. Vesturhúsa-
heimilið, vor að sjálfsögðu ærinn
starfi úti og innivið, sem útheimti
góða stjórn og fyrirhyggju ef vel
átti að fara. Þar reyndist Jórunn
manni sínum mjög samhent. Þeg-
ar hann svo var við fuglaveið-
arnar á sumrin í úteyjum, varð
húsfreyjan að stjórna þessum
störfum ein og fórst það með
ágætum. Snemrna varð heimili
þeirra hjóna umfangsmikið og
rómað fyrir myndarskap og stór-
drift í hvívetna. aÞnnig hélzt og
búskapur þeirra um 50 ára bil,
heimilið rekið með hinni mestu
rausn og nsnu, og stjórnað af
hagsýni og farsæld í hvívetna. —
Ávallt bjuggu þau að Vesturhús-
um utan skamms tíma er þau
bjuggu í Helgafellsdal hvar Magn
ús byggði sér nýbýli, myndarhús,
er stendur enn á mjög fögrum
stað. Það er nú félagsheimili
ungra Sjálfstæðismanna.
Fjögur börn eignuðust þau
Magnús og Jórunn:
1. Hansínu. gifta Ársæli Gríms-
syni fyrrum bónda í Dölum hér,
nú að Hvaleyri við Hafnarfjörð.
2. Magnús trésmíðameistara, gift-
ur Kristínu Ásmundsdóttur. 3.
Nönnu, tvíburi við Magnús tré-
smið, gift Helga Benónýssyni út-
gerðarmanni. 4. Guðmund, er
lézt 1936, tæplega tvítugur að
aldri.
Jórunn I-Iannesdóttir var há
vexti, fönguleg kona og vel fríð.
göfuglynd í bezta máta, trygg-
lynd og vinföst. Mörgum hjálpar-
þurfa var hún veitul og stórgjöf
ul. Var þeim hjónum það sameig
inlegt að flíka ekkí þeim gerðum
sínum en framkvæma þær í kyrr
þey.
Jórunn var félagslynd kona.
Kvað mikið að henni á þeim vett-
vangi. Þar sem henni voru ætluð
félagsstörf, var ekki klipið við
neglur sér hvorki fyrirhöfn né
tilkostnaður þó ærinn væri. Hún
kunni því betur að leysa verk sín
þar af hendi með sama stórhug
og risnu, sem auðkenndi heimili
hennar , . .
Hin persónulegu kynni af Jór-
unni Hannesdóttur voru gömul
og hugþeak, byggð á bax^slegu
trausti og hrifning unglings, á
þessari mikilhæfu konu, sem
skildi svo vel augnabliks harma
og tár oig gat með ljúfmennsku
sinni lokkað fram bros á vör og
gleði í hjartá: —
„henni var ánægja lífið að laga
og leiða til annara hjarta síns
yl . . “
Hún var í allri framkomu glæsi
leg kona, sem varð í augum mér
meiri persónuleiki þvi lengur
sem við þekktumst. Að koma á
heimili hennar og manns hennar
var ánægjulegur viðburður þrung
in af vinhlýju í orði og athöfn-
um. Jórunn verður mér ávallt
minnisstæð. allt frá fyrstu kynn-
um. í mínum augum og fjöl-
margra annarra
„var hún sem vorið bjarta
er vermir blóanin smá,
með gott og .göfugt hjarta
er gladdi hrygga brá“.
Jórunni var það sameiginlegt
með hinum traustu stofnum Eyj-
anna, fólkinu. sem mestan þátt
tók í viðreisnarstarfinu, úr fátækt
í velmegun, og sem lengstum hef-
ir verið nefnt „kjarnafólk Eyj-
anna“, að þykja innilega vænt
um og dá þær í orði og Verki,
fegurð þeirra og bjargræði. Vest-
urhúsin bar hátt yfir og var víð-
sýnt þaðan. Hún sagðist á hverj-
um degi sjá eitthvað nýtt, fag-
urt og mikilfenglegt, er hún
renndi augunum yfir umhverfið
nær og fjær,
„því yíh' hvar sem augað lítur
eitthvað fagurt blasir við . . .“
í Eyjum var hún fædd og vildi
til hinztu hvílu ganga að loknu
löngu dagsverki. Hér hafði hún
hlotið lífsins unaðssemdir í rík-
um mæli, átt gott heimili, ást-
ríkan eigimnann, börn og barna-
börn. Þótt stundum drægi ský
fyrir hamingjusól hennar við
missi ástvina, þá var hún þess
fullviss:
„að bak við skýin Ijóma lönd
og ljós af nýjum degi.----“
Þeir falla nú ört gömlu stofn-
arnir í Eyjum, ekki síst hini*
traustu stofnar þcirra „Ofan-
byggjara" hin síðari árin. Þar
er skarð fyrir skjöldum orðið
Og enn meir við fráfall frú Jór-
unnar Hannesdóttur á Vestur-
húsum. Þetta fólk setti svip sinn
á bæinn og hið daglega líf, ekki
aðeins síns heimilis og næsta um-
hverfis heldur og á daglegt líf
okkar er fjær bjuggum. Við
tregum þessa vini vOra ekki sízt
frú Jórunni og þökkum henni
langa og góða samveru. Eg per-
sónulega þakka henni góðar sam
verustundir og trausta vináttu
frá fyrstu tíð. Sú vinátta varð
til frá móðurlegum tilfinningum
og hjálpfýsi hennar og lýsti vel
hugarfari hinnar mikilhæfu og
göfugu konu. Sú vinátta hélst
miilli okkar til hins síðasta.
Þannig munu fjölmargir hugsa
í dag til írú Jórunnar sál. á
Vesturhúsum. Hún bar með sér
ættarmót mikilhæfra foreldra,
veitul og stórgjöful, þrekmikil og
stórhuga í allri búsýslan og róm-
uð húsmóðir á sínu glæsta heitn-
ili. Hún var góð og ástrík móðir
og eiginkona og naut þeirrar lifs
hamingju að búa við mikið barna
lán við hlið frábærs eiginmanns
að öllum mannkostum. Mann
sinn missti frú Jórunn 24. apríl
1955 og höfðu þau þá verið gift
í 52 ár. Hjónaband þeirra hafði
verið farsælt og unaðsrikt enda
voru þau samanvalin sæmdar-
hjón„ sem bezt verður á kosið.
Fráfall manns hennar var henni
þungt áfall, en þá sannaðist
barnalán þeirra hjóna, því segja
má að börnin og tengdaböm. hafi
borið hana á örmum sér til þess
að létta henni sáran trega og síð-
ar veikindi hennar sjálfrar unz
yfir lauk þann 24. febrúar. Hún
hafði þá skilað 82 ára dagsverki,
manni sínum og börnum til far-
sældar.
„Lífið ávalt bezt hún bætti
barna sinna og eiginmanns.
Hver sem lýkur lífsins þætti
líkt, — á skilið heiðurskrans.*
Vestmannaeyjum, 5. febr. 1962
Arni Árnason
frá Grund, VE.
AÖsfoðarstúlka
óskast á Rannsóknastofu Háskólans við Barónsstíg.
Stúdentsmenntun æskileg. Umsóknir með upplýs-
ingum um fvrri störf, sendist Rannsóknarstofu Há-
skólans fyrir 27. marz 1962.
N Ý K O M I Ð :
HOLIINZKIR
KVENSKÓR
Verð kr. 398.00
SKÓSALAN
LAUGAVEGI 1