Morgunblaðið - 26.04.1962, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 26. apríl 1962
MORCTJNBLAÐ1Ð
13

Eitt hinna nýju skólahúsa í borginni, Réttarholtsskólinn. Byggingu þess verður að fullu lokið árið 1968. Verða þá í
skólanum 18 almennar kennsiustofur auk annars húsnæðis, en þegar hafa verið teknar þar í notkun 8 almennar kennslu-
stofur, nýtt skólaeldhús og 2 handavinnustofur.
Skólastofum fjðlgar helm-
ingi hraðar en nemendum
Rætt við Jónas B. Jónsson fræðslustjóra
R-víkurborgar um skólamál í borginni
★
— A ÞESSU ári eru liðin 100
ár frá því, að samfelld
bamafræðsla hófst hér í
Reykjavík. Það var 14. októ-
ber 1862, þegar skóli var
fyrst settur í Bieringshúsi
við Hafnarstræti, þar sem
Ingólfshvoll stendur nú. —
Þessi skóli var fámen nur,
aðeins 50—60 böm, en álitið
var, að böm á fræðslu-
skyldualdri í Reykjavík
væru þá um 250. Að vísu
hafði skóli starfað hér í
Reykjavík á árunum 1830—
1848, en þá lagðist skóla-
hald niður um 14 ára skeið,
eða þai til starfræksla skól-
ans í Bieringshúsi hófst.
Bieringshús þetta var lítið,
enda varð það brátt of lítið
til skólahalds. Var þá byggt
hús það við Pósthússtræti,
sem nú er lögreglustöð. Það
var vígt 1. október 1883.
En enn fjölgar bömunum
f bænum, og það þarf að
reisa nýtt skólahús. Þá var
samþykkt að reisa skólahús
við Tjörnina, og var byrjað
á því árið 1897, en vígt var
það 19. október 1898. Það er
Miðbæjarskólinn. Suðurálm-
an var hyggð við skólann
árið 1907, og lítils háttar
breytingar hafa verið gerðar
á honum síðan, en svo mik-
ill stórhugur ríkti á þeim
tíma og svo mikill hraði var
á framkvæmdinni, að þessi
fyrsti áfangi Miðbæjarskól-
ans var byggður á einu ári
og er hið ágætasta hús enn
þann dag í dag.
Svo sagðist Jónasi B. Jóns
syni, fræðslustj. Reykjavík-
urborgar, frá, þegar við rædd
um við hann í gær um skóla
mál í Revkjavík fyrr og nú.
En það var fyrst og fremst
tilgangur okkar að fræðast
um þessi mál, eins og þau
horfa við í dag, og því er
næsta spurning okkar á
þessa Ieið:
— Hve mörg skólahús eru
nú í byggingu í borginni?
— Þau eru alls 6 talsins,
þ. e. Breiðagerðisskóli, sem
lokið verður við á þessu ári,
Réttarholtsskóli, Hagaskóli,
V ogaskóli, Laugalækjarskóli
og Hlíöaskóli, sem að öllum
líkindum verður stærsta
skólahús landsins, þegar það
verður fullbyggt. Er gert
ráð fyrir, að þessum bygg-
ingum verði að mestu lokið
árið 1970, en áætluð heildar-
stærð þeirra er um 130.000
rúmmetrar og áætlaður
kostnaður um 180 millj. kr.
miðað við verðlag 1960. Og
samtals verða í þessum sex
skólum 154 almennar kennslu-
stofur auk annans hús-
næðia.
Fimm nýir <^angar
á þessú ári
— Og nýjar skólabygg-
ingar í náinni framtíð?
— Jafnframt því, sem
haldið verður áfram með
þær byggingar, sem þegar
segja, að allt frá árinu 1955
hafi byggingu skólahúsa í
Reykjavík skilað markvisst
áfram. Til marks um það á-
lag, sem var á skólunum
meðan þrengslin voru mest
— og einnig til márks' um
hið gífurlega átak á síðari
árum — má benda á, að
skólaárið 1954—55 voru í
Austurbæjarskólanum 1746
nemenáur í 61 deild, en á
Bieringshús, þar sem segja má, að barnafræðsla hafi haf-
izt hér í Reykjavík. Húsið stóð, þar sem nú er Ingólfs-
hvoll, en þar var skóli fyrst settur 14 október 1862. Mynd
þessi er gerð eftir málverki Jóns biskups Helgasonar.
eru hafnar, verður einnig
byrjað á nýjum skólum. Er
t. d. ætlunin að hefja bygg-
ingu á 5 nýjum áföngum á
þessu ári. Það er nýr áfangi
við Hlíðaskóla, viðbygging
við Langholtsskóla og 3 ný-
ir skólar, Gagnfræðaskóli
vérknáms, skóli við Álfta-
mýri og skóli í Árbæjar-
blettum. Verður bygging Ár-
bæjarskó'lans hafin á næst-
unni, og mun henni verða
lokið í sumar. Er þannig
stefnt að því, að í haust
verði teknar í notkun 23 al-
mennar kennslustofur. Næsti
áfangi í nýjum skólabygg-
ingum verður svo skóli í
Vesturbænum, þ. e. á Vest-
urvöllum, en leikvöllurinn,
sem þar er nú, verður færð-
ur á svæði við Bræðraborg-
arstíg, skóli í Háaleitis-
hverfi og væntanlega verður
bráðlega hafin bygging Æf-
ingaskóla Kennaraskólans.
A Kennslustofunum
fjölgar nú helmingi
hraðar en nemendum
— Margsetning í kennslu-
stofunum hefur skapað
fræðsluyfirvöldunum marg-
háttuð vandamól, er ekki
svo?
— Jú, vissulega. En marg-
setningin hefur stafað af
því, hve nemendum hefur
fjölgað ört og lcennslustofun-
um ekki að sama skapi. Nú
hefur þessi þróun hins veg-
ar snúizt alveg við og
kennslustofunum fjölgar ör-
ar en nemendnnum. Það má
skólaárinu 1961—’62 voru í
sama skóla 1040 nemendur í
41 deild.
Ef við lítum 8 ár aftur í
tímann, eða til ársins 1954,
þá voru nemendur í barna-
og gagnfræðaskólum Reykja-
víkur 8348 að tölu í 298
deildum. Almennar kennslu-
stofur voru þá 135. Skólaár-
ið 1957—58 voru nemendur
í sömu skólum alls 10674 í
406 deildum. Það ár voru
175 almennar kennslustofur
í notkun, þar af 34 í leigu-
húsnæði. Nú í vetur eru
nemendur um 12600 í 463
deildum. Almennar kennslu-
stofur eru um 240, þar af
um 30 í leiguhúsnæði. Á sl.
4 árum hefur nemendum
þannig fjölgað um 18%, en
almennum kennslustofum
hins vegar um 37%, eða
rúmlega helmingi meira.
Þrísetning úr sögunni
á næsta ári
Veturinn 1957—58 var
þrísett í 60 kennslustofur af
175, eða 34.28%. Nú er þrí-
sett í 24 stofur af 240, eða
aðeins í 10% af stofunum.
Nú er einsett í 36 stofur og
tvísett í 174, og hefur aldrei
verið einsett í jafnmargar
stofur. Og á næsta ári mun
þrísetning væntanlega verða
úr sögunni og einsett í
mjög margar stofur á gagn-
fræðastigi.
Af öllu þessu má vera
Ijóst, hvílíkt átak hefur ver-
ið gert hér í byggingarmál-
um skóla, enda hefur verið
varið til þeirra framkvæmda
á árunum 1954 til ársloka
1961 alls 88.5 millj. kr. Þar
af hefur verið varið til
þeirra á árunum 1958—61,
að báðum árunum meðtöld-
um, 72.5 millj. kr. til skóla-
bygginga, og eru húsgögn og
kennslutæki þá ekki talin
með.
★ Borgin rekur sjálf • skóla
og styrkir aðra
— Hvaða skóla rekur
Reykjavíkurborg og hvernig
leggur hún fram fé til
skólamála?
— Borgin leggur fram
fé til skólamála á tvennan
hátt. í fyrsta lagi rekur hún
sjálf skóla lögum samkvæmt,
en kostnaður skiptist milli
ríkissjóðs og borgarsjóðs
samkvæmt sérstökum regl-
um og í öðru lagi styrkir
hún ýmsa skóla og fræðslu-
starfsemi. Þeir skólar, sem
Reykjavíkurborg rekur, eru
fyrst og fremst barna- og
gagnfræðaskólar, en einnig
Handíða- og myndlistarskól-
inn, Iðnskólinn og Húsmæðra
skóli Reykjavíkur. Þeir skól-
ar, sem njóta styrks frá
Reykjavíkurborg, eru t. d.
Verzlunarskólinn, Tónlistar-
skólinn, Barnamúsíkskólinn,
Myndlistarskólinn og Fóstru-
skóli Sumargjafar, en einnig
er ýmiss konar annarri
fræðslustarfsemi veittur stuðn
ingur.
A 25 kennslustofur á ári
að meðaltali
— Hvað er reiknað r.ieð
að byggja þurfi margar
kennslustofur á ári til að
mæta fjölgun nemenda, af-
nema margsetningu og losa
leiguhúsnæði?
— Árið 1957 var ákveðið
að stefna að því, að byggð-
ar verði allt að 25 kennslu-
stofur að meðaltali á ári, en
talið er, að sá fjöldi kennslu
stofa nægi til þessa þrenns.
Á sl. 4 árum hafa verið
byggðar 70 almennar kennslu
stofur auk annars húsnæðis,
svo sem eðlisfræðistofur,
& i irciin
OK L nar
I kennslustund í Hlíðaskóla, sem að öllum líkindum verður stærsti skóli landsins, þegar
hann verður fullbyggður. f skólanum hefur verið tekin upp sú nýjung að hafa fata-
geymslur inni í sjálfum skólastofunum, eins og sjá má á m.yndinni, og nefur sá háttur
þótt til mikilla þæginda.

skólaeldhús, kennarastofur o.
fl., en á síðasta ári einu
voru teknar í notkun um 30
almennar kennslustofur. Og
á næstu 2 árum er ráðgert
að taka í notkun 40—50 nýj-
ar stofur, og er markvisst
stefnt að því að einsett verði
í allar stofur á gagnfræða-
stigi og að öll skólastarf-
semi borgarinnar fari fram í
eigin húsnæði og leiguhús-
næði losað. Nú er skólahald
í leiguhúsnæði á Hringbraut
121 — Gagnfræðaskóli Vest-
urbæjar, Vonarstræti 1 —
Gagnfræðaskólinn við Vonar
stræti (Landsprófsdeildin) og
í Brautarholti 18 — Gagn-
fræðaskóli verknáms.
★ Dýrt í dag —
ódýrt á morgun
Að lokum vil ég víkja
nokkuð að því, sem sagt hef
ur verið um skólabyggingar
þær, sem Reykjavíkurborg
hefur látið reisa, að þær
væru dýrar og mikið í þær
lagt, sagði Jónas B. Jóns-
son. Auðvitað má lengi um
þetta deila, en hitt er víst,
að hver sem t. d. kemur inn
í hina nýju skóla borgarinn-
ar sannfærist um það, að
því betur sem skóli er úr
garði gerður, þvi meir sem
til hans er vandað, því bet-
ur er um hann gengið. Það
er að vísu dýrt í dag að
hyggja vandað, en það er ó-
dýrt á morgun.