Morgunblaðið - 17.11.1962, Blaðsíða 23

Laugardagur 17. nóv. 1962
MORCVNBT AÐIÐ
23

WMMkNMMMMIl

Hvenær eru Loftleiðir í samkeppni
við SAS — og hvenær ekki?

SAMKVÆMT blaðafréttum x
gær virðist SAS siður en svo
hafa dregið úr herferðinni
gregrn Loftleiðum. Forráða-
menn SAS nota nú hvert tæki
færi til þess að gefa yfirlýsing
ar um það fjárhagslega
beina tap, sem félagið hefur
orðið fyrir vegna ójafnrar að
stöðu í samkeppninni við is-
lenzka félagið.
Flestir eru vantrúaðir á að
SAS láti verða af hótunum
um að taka eldri flugvélagerð
ir í nofckun og lækka fargjöld-
in til jafns við Loftleiðir, fyrst
og fremst vegna þess, að sæta
nýting í Þotum SAS á Norð-
ur-Atlantshafsleiðum yrði þá
vafalaust mun lakari, því gera
má ráð fyrir að þorri far-
þeganna kysi DC-7C og lægri
fargjöldin.
GÆTI SKAPAÐ RINGUL-
REIÐ.
í öðru lagi má reikna með
því, að SAS vilji ekki verða
til þess að allsherjar ringul-
reið komist á flugflutninga
yfir Atlantshaf — og eins kon
ar „dagprísar“ verði gild-
andi á þeim flugleiðum. Það
bætti líklega ekiki hag flug-
félaganna — og má ekiki gera
ráð fyrir þvi, að ef eitt IATA-
félag heltist úr lestinni, með
sýnlegum árangri, kæmu önn
ur á eftir og reyni nýjar sam
keppnisleiðir?
Áróðursherferð SAS virðist
því fyrst og fremst miðast við
að hafa áhrif á ríkisstjórnir
Norðurlandanna — svo og
aðrar, því starfsemi Loftleiða
er vitanlega háð því, að félag-
ið hljóti umibeðin lendingar-
réttindi beggja vegna hafsins.
Og ekki nóg með það. Ríkis-
stjórnir viðkomandi landa
verða líka að samþykkja far-
gjöldin. Hvað Norðurlöndun-
um viðkemur hafa Loftleiðir
ekki beðið um neina undan-
þáigu hvað fargjöld snertir,
því á öllum leiðum milli ís-
lands og Evrópu eru fargjöld
félagsins þau sömu og hjá
IATA-félögum. Munurinn
kemur fram á leiðinni Reykja
vík—NEW YORK.
HVE MIKIB VAR „TAPIГ.
Forráðamenn SAS hafa í
þesu sambandi gjarnan nefnt
tölur, háar tölur, til að sýna
fram á það, hve Loftleiðir
hefðu tekið mikið frá SAS.
Nú síðast, þ.e. í gær, voru
þær upplýsingar hafðar eftir
Tore H. Nilert, forstjóra SAS
í New York, að SAS hafði
tapað sem svarar 300 millj.
ísl. króna árlega „vegna ó-
heiðarlegrar samkeppni Loft-
lei_ða.“.
I þessu sambandi er það
sjálfsagt og eðlilegt, að fram
komi sú staðreynd, að heildar
tekjur Loftleiða á sl, ári voru
292 milljónir, eða 8 millj.
minni en forstjóri SAS segir,
að Lofleiðir hafi tekið frá
SAS.
UNDIR 50% Á ÁHRIFA-
SVÆÐI SAS.
En sagan er ekki öll sögð.
Ef við miðum við yfirstand-
andi ár, þá er það ljóst, að
innan við 50% af ferðum Loft
leiða eru farnar til Norður-
landa, eða þess svæðis, sem
SAS telur fyrst og fremst sitt
áhrifasvæði. Af 11 ferðum ti'l
Evrópu fóru Loftleiðaflugvél
ar einungis 5 til Norðurlanda
— og þar af var aðeins ein
þeirra „hrein“ Norðurlanda
ferð, þ.e. til þeirra landa, sem
hlut eiga í SAS. Þessi ferð
var farin til Oslo oig Stafang-
urs. Önnur ferð var farin til
Oslo og Helsinki, en Finnar
eiga sem kunnugt er ekki að-
ild að SAS og starfrækja sitt
eigið flugfélag, Finnair. Hin-
ar þrjár ferðirnar höfðu enda
stöð í Hamborg, aðeins var
um viðkomu á Norðurlöndum
að ræða.
- SAS
ÞAR ER EKKI SAMKEPPNI
VIÐ SAS.
Hinar ferðirnar, sex talsins,
voru farnar til Hollands, Bret
lands og síðast en ekki sízt,
Luxemburg. Tiltölulegur mest
ur hluti flutninga Loftleiða
milli Evrópu og Ameríku er
á milli Luxemburg og New
York — og í því sambandi
má nefna eitt veigamikið at-
riði: SAS flýgur ekki til Lux-
emburg og þar er því ekki
um að ræða neina samikeppni
SAS og Loftleiða.
Forráðamenn SAS virðast
telja, að það sé spurning um
líf og dauða fyrir hið skand-
inaviska flugfélag, að bund-
inn verði endi á fargjalda-
misrnun SAS og Loftleiða.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að Loftleiðir hafa
ekki í hyggju að auka ferðir
sínar til Norðurlanda, eða á-
hrifasvæðis SAS, einfaldlega
vegna þess, að félagið hefur
ekki hlotið aukin lendingar-
réttindi í viðkomandi löndum.
Það hefur að undanförnu full
nýtt sín réttindi þar. Hins veg
ar má gera ráð fyrir, að Loft-
leiðir einbeiti sér að öðrum
mörkuðum, sem liggja utan á-
hrifasvæðis SAS, sem það hef
ur raunar gert að undanförnu.
Það er sjálfsagt að ræða
þetta mál sem önnur af sann
girni og réttsýni, en það er
enigin ástæða til þess að láta
forráðamenn SAS hampa töl-
um, sem ekki geta staðizt,
óátalið.
Hverjar svo sem lyktir þessa
máls verða, þá er eitt víst, að
góðar fl'Ugsamgönigur við lönd
beggja vegna Atlantshafs, eru
íslendingum mikils virði og
vafalaust vildum við gjarn-
an eiga áfram sama hlut að
flugflutningum yfir N-Atlants
haf — sem hingað til. Og við
vonum, að falskur áróður
breyti þar engu. — h.j.h.

■Ma

Mh

Framhald af bls. 1.
Sænska utanríkisráðuneytið
staðfesti í gærkveldi, að farið
hafi fram óformlegar viðræður
milli SAS og ríkisstjórna Norð-
urlanda — og í dag var uppi sterk
ur orðrómur um, að úrslitin
kynnu að verða þau, að loftferða
samningum milli Islands og hinna
Norðurlandanna verði sagt upp.
Karl Nilsson, forstjóri SAS
staðhæfði í fréttaauka sænka út-
varpsins í kvöld, að hin lágu
fargjöld Loftleið á leiðinni yfir
Atlantshaf valdi SAS um 260
milljóna króna tapi árlega. Nils-
son skýrði einnig frá því, að
Loftleiðir hefðu í ár flutt 68.000
farþega yfir Atlantshaf, en SAS
80.000 farþega. Farþega-aukning
hjá Loftleiðum á þessari leið frá
árinu 1958 hefði orðið 155%,
en aukningin hjá SAS á sama
tíma aðeins 21%.
Nilsson sagði, að samkeppnin
við Loftleiðir hefði leitt til
mikilla erfiðleika fyrir SAS og
hann bætti við: „Hefjum við flug
yfir Atlantshafið með lágum far-
gjöldum, verður það með sömu
gerð flugvéla og Loftleiðir nota,
sömu þjónustu og sömu fargjöld-
um.“ Sagði Nilsson, að SAS
hefði óskað heimildar til sam
keppni við Loftleiðir á sama verð
grundvelli. — Farseðill til
Bandaríkjanna með flugvélum
Loftleiða er nú um 5.500 ísl. krón
um ódýrari en farseðill með þot
um SAS.
• Alrangt að tala um óheiðar-
lega samkeppni Loftleiða.
Morgunblaðið innti flugmála
ráðherra, Ingólf Jónsson eftir því
í gær, hvort ríkisstjórnir Norður
landa hefðu haft samband við
íslenzku ríkisstjórnina um mál-
ið — og svaraði hann því til,
að það hefði verið lagt fyrir
sendiherra íslands á Norðurlönd
um. Þekn hefur verið falið að
ræða við stjórnir Noregs, Sví
þjóðar og Danmerkur og reyna
að skapa réttan skilning á mál-
inu.
Ráðherrann sagði ennfremur:
— Algerlega er rangt, að tala
um óheiðarlega samkeppni af
hálfu Loftleiða. Félagið selur
aðeins fargjöld sín á kostnaðar-
verði, en þannig þó, að reksturs-
afkoma Loftleiða hefur undan-
farið verið talin góð og félagið
byggt sig upp. Það er ekki frem-
ur Loftleiðir en önnur félög, sem
fljúga á N.-Atlantshafsleiðinni.
sem eiga í samkeppni við SAS og
valda þannig fjárhagsörðugleik-
um félagsins.
— Rauði krossinn
Framhald af bls. 2'
vinnu um ráðstöfun fjárins við
R.K. í Genf, sem síðan mun sjá
um að brauð og fjörefnabæfct
mjrl!k frá sérstökum mjólkur-
stöðvum, merkt sem gjöf frá ís-
landi, verði afhent bágstöddum
í Alsír.
Það fer vitaskuld eftir árangri
söfnuncrinnar, hve margar stöðv
Ólafsfjörður: Guðlaug Gunn-
laugsdóttir, Hornbrekkuveg 12.
fsafjörður: Bókhlaðan, Gunn-
laugur Jónsson.
Hafnarfjörður: Verzlun Jóns
Matfchisen og séra Garðar Þor-
steinsson.
Siglufjörður: Aðalbúðin, Bóka-
búð Hannesar Jónassonar, Ólaf-
ur Þorsteinsson, læknir, og Ragn-
ErSendar
fréttir
1 stuttu máli
Þar með verða japönsk sendi-
ráð í 87 ríkjum heims.
—o—
• GRÍSKA dagblaðið „Wima“
segir frá því í dag, að ef til
vill verði kunngjörð næstkom-
andi sunnudag trúlofun þeirra
Irenu Grikklands-prinsessu og
Haralds krónprins Noregs.
Harald er nú í skemmtiferð
með grísku konungsfjölskyld-
unni.
ar verður hægt að starfrækja.
ÖIl dagblöðin munu veita gjöf-
xim móttöku, og einnig allar deild
ir Rauða krossins úti á landi.
Gjaldeyrisyfirvöldin hafa lofað
yfirfærslu á öllu því, sem safn-
est kann, og í athugun er, hvort
(hægt muni að senda nokkrar
íslenzkar framleiðsluvörur til
Alsír. Söfnunin stendur aðeins
fáeinar vikur.
Þessir staðir taka á xnóti gjöf-
um í Alsírsöfnunina:
Akureyri: Ritstjórnarskrifstof-
ur Dags. Verkamannsins og ís-
lendings.
Akranes: Bókaverzlun Andrés
er Níelssonar.
Vestmannaeyj ar: Lýður Brynj
ólfsson, kennari.
Selfoss: Bjarni Guðmundsson,
læknir, Austurvegi 20 og Skála-
völlum 3.
Húsavík: Sigurjón Jóhannes-
6on, skólastjóri.
Flateyri: Hjörtur Hjálmars-
son, skólastj óri.
Sauðárkrókur: Apótekið, Sauð-
árkróki.
Bolungarvík: Kristján Jóns-
son. Vitastíg 8.
ar Fjalar Lárusson, prestur.
Vanfar vitni:
Hver ók sendi-
ferðnbílnum?
• Þriðjudaginn 6. nóv. varð
árekstur á gatnamótum Snorra-
brautar og Hverfisgötu. Volks-
wagen var ekið suður Snorra-
braut, en stórri fólksbifreið aust
ur Hverfisgötu, og varð harður
árekstur milli þeirra. Nú er vit
að, að bílstjóri í sendiferðabíl,
sem var á hægri akrein Snorra-
brautar, norðan Hverfisgötu, sá
áreksturinn, og er rannsóknar-
lögreglunni mjög nauðsynlegt
að hafa tal af honum. Lesi hann
þessar iínur, er hann því beðinn
að géfa sig fram við umferðar-
deild hennar A Frikirkjuvegi 1.1,
sími 1 59 2i.
Jakarta, Indónesíu,
16. nóv. AP.
• PIA-fréttastofan skýrði frá
því í dag, að bólusóttar
hafi orðið vart í borginni
Palembang á Suður-Súmötru.
París, 16. nóv. AP.
• ÁKVEÐIÐ hefur verið að
fjölga mönnum í fram-
kvæmdastjórn UNESCO, vís-
inda- og menningarstofnun
Sameinuðu þjóðanna. Hafa
þeir til þessa verið 24 en verða
nú 30. — Það var menntamála
ráðherra sambandsstjórnar
Nígeríu.AJA Nwa-Chuko, sem
lagði fram tillöguna um fjölg-
unina og lagði hann ennfrem-
ur til, að Afríkumenn skipuðu
a. m. k. fjögur hinna nýju
embætta, en nú eru tveir
Afríkumenn í framkvæmda-
stjórninni, fulltrúar frá Mar-
okkó og Madagascar.
—o—
Tokíó, 16. nóv.—AP.
• STJÓRN Japans hefur
ákveðið að koma upp
tveim nýjum sendiráðum í
Aíríku — í Libýu og Somalíu,
Sameinuðu þjóðunum,
16. nóv. AP.
• SEXTÁN þjóðir innan sam
taka S. Þ. hafa lagt fram
tillögu um að hinn sérstaki
yfirumsjónarmaður S. Þ. með
aðstoð við flóttafólk starfi
áfram næstu fimm árin a.m.k.
Umsjónarmaður þessi er
Svisslendingurinn Felix
Schnyder og hefur hann ný-
lega lagt skýrslu fyrir fram-
kvæmdastjórn samtakanna um
aðstoðina við flóttafólk. Segir
þar, að senn sé bundinn endir
á vandamál flóttamanna og
fanga frá heimsstyrjaldarár-
unum — en á hinn bóginn hafi
skapazt ný vandamál, þar sem
í hlut eiga á fjórða hundrað
þúsund flóttamanna frá Alsír
og fleiri Afríkuríkjum og gíf
urlegur fjöldi flóttamanna frá
Kína til Hong Kong. Flutnings
þjóðir fyrrgreindrar tillögu
eru Alsír, Kanada, Colombía,
Danmörk, Malaya, Grikkland,
Guinea, fran, Ítalía, Jórdanía,
Marokko, Holland, Noregur,
Svíþjóð, Tanganyika og Efri-
Volta, . _
— Framsóknarmenn
Framhald á bls. 15.
skipulagningu Miðbæjarins, hefði
þótt sjálfsagt að fjarlægja húsið.
Að öðrum kosti hefði orðið e.Z
gera á pví verulegar endurbæt-
ur og flytja í það aðrar skrif-
stofur, en slíkt hefði að sjálf-
sögðu orðið til mikilla trafala
síðar.
Um Austurstræti 1 sagði hann,
að ekki hefði þótt koma til
greina að láta húsið standa á-
fram eftir að það hafði verið
rýmt. Hefði þar bæði koinið til,
að húsið hefði varla getað komið
að miklum notum fyrir borg-
ina, og hitt, að pær lagfæring-v
ar, se:a gera hefði þurft á hús-
inu, ef átt hefði að nota það
áfram, hefðu óhjákvæmilega orð
ið mjög kostnaðarsamar, og eng-
in von til þess, að leigutekjur
of húsinu hefðu gatað sbaðið
undir þeim kostnaði.
Kvað borgarstjóri augljóst, að
ógerlegt yrði að hraða endur-
skipulagningu MiShæjarins, ef
alltaf ítti að láta flytja inn í
þau hús, sem borgin kaupir til
niðurrifs vegna skipulagningar-
starfsins, þó að ekki sé sam-
stundis hægt að láta rífa niður
allt í kringum þau.
Því verður hins vegar ekki
neitað, sagði borgarstjóri, að
æskilegt hefði verið að geta sam
tímis látið rífa niður þær bygg-
ingar, sem fyrirspyrjandi nefn-
ir, enda hefði mikið verið geTt
til þess að ná samkomulagi við
eigendur þeirra. en ekki tekizt
til þessa. Hvað Hafnarstræti 22
•nertir, sagði botu&rstjóri, at3
þar vantaði þó aðeins herzlumun
inn, en veikindi eiganda eign-
arinnar hefðu valdið því, að efcki
hefur verið unnt að gang^ frá
samningum. Hins vegar bæri
meira á milli í hinu tilfellinu, þó
að í því tilfelli hefði verið rætt
um makaskipti sem mögulegan
samningsgrundvöll.
Síldin
stendur
djúpt
MORGUNBLAÐIÐ hafði í
gœrkvöldi tal af Jóni Einars-
syni á síldarleitarskipinu
Guðmundi Péturs. Skipið var
þá statt 47—50 mílur VNV af
Jöfkli.
Jón sagði töluvert af síld
á þessum slóðum, en hún væri
óþekk að koma upp, og því
væri erfitt að eiga við hana.
Einhverjir bátar höfðu kastað
þá um kvöldið. Jón sagði
þarna vera eitt skásta veiði-
svæðið, en annar blettur væri
grynnra fyrir suðausfcan þá.
Þar stæði síldin á 30 föðmum
og engin tiltök að ná benni.
— Hvernig er síldin þarna?
— Hún er sæmileg og góð
til vinnslu, en undan Reykja-
nesi hefur þetta verið ótta-
legt rusl. Þetta er hálfgert
bras að ná síldinni nú, en allt
stendur það til bóta, þegar
tunglið hverfur. Veðrið er
gott, efcki vantar það. Hérna
höfum við nú eina 20 faðma
þykka torfu og ekki nema 10
faðmar ofan á hana. Vonandi
ná strákarnir einhverju úr
henni.. I
- s u s
Framh. af bls. 17.
og aðalfundir, fundarstjóri og
fundarstjórn, framsaga og
umræft.', lok umræðna, flokk-
un tillagna, úrslitaatkvæði
hlutfallskosningar, ógildir at-
kvæðaseðlar, fundargerð. Rit-
ið er samtals 37 bls., á stærð
myndskre: fct af Halldóri Péturs
syni og prentað í Leiftri. Verður
ritið selt á kr. 25.00 í bókabúð-
um, skrifstofu Heimdallar í Vel
höll og á námskeiðum, er SUS
efnir til.