Morgunblaðið - 06.02.1963, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 6. febrúar 1963
MORGUNBLAÐIÐ

Hvernig er stjórnarstörf-
um Krúsjeffs háttað?
LÍTIÐ er vitað um það,
hvernig herra Nikita Krúsjeff
hagar stjórnarstörfum sínum.
Þær fáu upplýsingar sem bor-
izt hafa vestur fyrir járntjald
staðfesta, að það er ekki ríkis
stjórnin heldur yfirstjórn
kommúnistaflokksins sem
markar stjórnarstefnuna. í
henni eiga sæti tólf fullgildir
meðlimir auk sex aukafuntrúa
og þar er Krusjeff Primus
inter pares. En aílar upplýsing
ar um þessi mál eru einangr-
aðar og lítilfjörlegar og gefa
litla hugmynd um persónu-
leika herra Krúsjeffs og starfs
aðferðir hans.
Vestrænir fréttamenn kynnt
ust lítillega andrúmslofti því
sem ríkir í kring um Krúsjeff
í starfi, þegar þeim var leyft
að ferðast í þrjár klukkustund
ir þann 6. júlí árið 1960 í einka
lest forsætisráðherrans, sem
flutti hann frá Graz til Vínar-
borgar á ferðalagi hans til
Austurríkis.
Þá kynntust þeir „vitring-
unum“ sem eru í föruneyti
Kremlbóndans, þegar hann
ferðast erlendis: . Þar var
Gromyko utanríkisráðherra,
Ilyitchov yfirmaður útbreiðslu
mála, Adehubei, tengdasonur
hans, Satyukov, ritstjóri
Pravda, Sakharow, hershöfð-
ingi, lífvörður hans og loks
einkaritari hans og hægri
hönd Lebedyev. Einkaritarinn
gæti vel eftir útlitinu að dæma
verið nemandi frá Harward
háskóla, kinnfiskasoginn og
með gleraugu. Sakharov hers-
höfðingi er hins vegar hár og
þrekvaxinn. Allt eru þetta
þögulir einbeittir menn, sem
láta sig engu varða umhverfið
eða aðra sem verða á vegi
þeirra samæft, starfsamt lið
þar sem hver gegnir sínu
ákveðna hlutverki. Þannig
komu hinir nánustu samstarfs
menn Krúsjeffs hinum vest-
rænu fréttamönnum fyrir sjón
ir. Lebedyev sagði aðeins: „Ef
þig aðeins vissuð hvað Nikita
Seregeyewich Krúsjeff af-
kastar sjálfur, upp á eigin
spýtur, þá munuð þið undrást,
því það er frábrugðið því sem
menn gera sér í hugarlund“.
' Georgiy Malenkov einn af
fyrirrennurum Krúsjeffs sagði
eitt sinn í glensi að vitur ref-
ur ætti sér fleiri en einar út-
göngudyr. Þessi orð mætti
einnig eigna Krúsjeff. Því
hann getur líka valið úr mörg
um stöðum þegar hann ákveð-
ur hvar hann vill hitta gesti
sína eða fjandmenn.
Þegar Gomulka, Sukarno,
Kekkonen, Togliatti og Sekou
touré eru í Moskvu ganga þeir
til fundar við forsætisráðherra
Sovétríkjanna í löngu mjóu
herbergi á fyrstu hæð stjórn-
arbyggingar í Kreml. Ljósið
skín inn um fimm stóra glugga
og fellur á grændúkað borð,
sem er breiðara fyrir öðrum
endanum, en þar er sæti herra
Kúsjeffs. Á veggjunum hanga
myndir af Marx og Lenin. Þar
er einnig glukka og tvö ver-
aldarkort. Á borði Krúsjeffs
eru líkön úr gulli af sovézkum
þotum, sputnikum og geim-
förum. Þar er aðeins einn sími
og nokkrar flöskur af
kákasísku ölkelduvatni. í
þessu herbergi fara vissulega
hvorki fram ráðstefnur eða
umræður. Þar eru lesnar upp
. skýrslur og þar er tekið á móti
fulltrúum erlendra ríkja sem
koma í kurteisisheimsóknir.
En árangurinn af þessum fund
um hefur venjulega verið
ákveðinn áður en gesturinn
stígur fæti sínum inn fyrir
þröskuldinn.
Þann 27. nóvember árið
1958 komu vestrænir frétta-
menn í annað herbergi í sömu
álmunni. Það var egglaga að
lögun og veggirnir klæddir
dökkum viði. Þegar komið er
inn, blasir við skrifborð for-
sætisráðherrans en fleiri
minni skrifborðum hefur ver-
ið komið fyrir á víð og dreif
og við þau eru litlir snúnings-
stólar. Þar hélt Krúsjeff blaða
mannafund, þann fyrst á ævi
sinni á sovézkri grund. Rúss-
neskur blaðamaður hvíslaði
því að viðstöddum að þarna
væru mikilvægir fundir haldn
ir. Sennilega er þetta eitt af
fundarherbergjum ríkisstjórn-
ar Sovétríkjanna. I það má
aðeins komast eftir mjóum
göngum og vel vörðum stig-
um.
Ákvarðanir stjórnarinnar
eru þó ekki alltaf teknar í
Kreml heldur einnig í stjórn-
arbyggingunum í rósagörðun-
um í Yussovo, tuttugu mimr
fyrir utan Moskvu.
Sendiherrum, stjórnmála-
mönnum og blaðamönnum er
Krúsjeff
einstaka sinnum leyft að fara
í sjóbað eða gönguferð með
herra Krúsjeff þegar hann
dvelst sér til hressingar í
Gagra við Svartahafið. Og frú
Nina Krúsjeff býður stundum
enskum og frönskum konum
til tedrykkju í húsi sínu á Spör
fuglahæðinni í Moskvu.
En ennþá veit enginn hvar
hinn afdrifaríki fundur yfir-
stjórnarinriar var haldinn í
júlí árið 1953, þegar Moska-
lenko marskálkur ógnaði
með vélbyssu. Og enginn and-
kommúnisti hefur nokkru
smni séð skrifborðið, sem
Krúsjeff sat við, þegar hann
útbjó orðsendinguna um Kúbu
málið til Kennedys. Og menn
verða aðeins að geta sér til
um það, hvar hann hefur lif-
að erfiðustu stundir starfs-
ferils síns .... þegar yfir-
flokksstjórnin snérist gegn
honum með sjö atkvæðum á
móti fjórum, en með þeim
Molotov, Malenkov og Kag-
anovieh.
Það var þá sem Krúsjeff
flýði úr yfirflokksstjórninni
og í miðstjórn flokksins en
þar á hann aðeins dygga fylg-
ismenn. Meirihluti miðstjórn-
arinnar bjargaði Krúsjeff á
róstusömum fundi, sem ef til
vill var haldinn í hinni gráu
óásjálegu fjögurra-hæða bygg
ingu skammt fyrir utan Kreml
við Starayatorgið. Þar eru
aðalbækistöðvar miðstjórnar
kommúnistaflokks Sovétríkj-
anna. Og þar voru til skamms
tíma aðal-vinnustöðvar Krú-
sjeffs. f dag situr æðsti for-
ingi flokksinfe í stjórnarbygg-
ingunum í Kreml eins og
fyrirrennari hans Stalín og
þar tekur hann ákvarðanir,
gefur út skipanir og heldur
ráðstefnur. Vinnuherbergi
hans er nálægt langa mjóa
herberginu, -sem álitið er nógu
gott fyrir erlend augu og eyru
en ekki nógu gott til þess að
þar sé hægt að gera út um
innanríkismál húsbændanna í
Kreml.
Anastas Mikoyan, sem var
meðlimur yfirflokksstjórnar-
innar þegar Krúsjeff stóð að*
eins á lægstu þrepum flokks-
stigans sagði eitt sinn: „Við
höldum fund oftast tvisvar í
viku. Dukafulltrúarnir mega
taka þátt í umræðunum en
þeir hafa ekki kosningarétt.
Ef ekkert samkomulag verður,
höldum við umræðunum
áfram næsta dag þangað til
ákvörðun hefur verið tekin.
Við erum hjarta Sovétríkj-
anna“.
Hver meðlimur yfirflokks-
stjórnarinnar gegnir sérstöku
starfi. Suslov tilheyra sérstak-
lega öll mál er varða hugtaka-
fræðina og atkvæði hans er
þungt á metaskálunum þegar
um er að ræða dogmatisku
deilurnar við Pekingstjórnina
eða hvaða afstöðu skuli taka
gagnvart starfsemi júgólslav-
neska kommúnistaflokksins.
Utanríkismál og varnarmál
heyra undir Krúsjeff. Sérstaða
hans í yfirflokksstjórninni
stafar ekki síst af því að öll
meiriháttar mál má flokka
undiy undir annað af þéssu
tvennu.
Auk þess byggist persónulegt
vald Krúsjeffs á þremur atrið
um. í fyrsta lagi á þessari stað
reynd að hann á sæti í öllum
þremur æðstu ráðunum: Ráð-
herranefnd, yfirflokksstjórn-
inni og miðstjórn flokksins.
í öðru lagi vegna þess að
hann hefur sterkust persónu-
áhrif á alla ráðamenn í Kreml.
Hann á til að bera metnað-
argirni, lífsþrek, greind, harð-
ýðgi og slægð samfara persónu
töfrum, andríki og leikara-
skap. í þriðja lagi er styrkur
Krúsjeffs í því fólginn að hon
um hefur tekizt að setja sér
hliðholla menn í áhrifastöð-
ur á öllum sviðum þjóðfélags-
ins sem heyra undir ægivald
flokksins.
V
Rauða torgið
Flugfloti Klnverja
lítill og léiegur
Flugmen.n færri en þotur — segir kín-
verskur flugmaður, sem flúði til Formósu
— Hvoð segja jbei#
Framh. af bis. 10
út á næta hausti, er íslenzk
orðabók í einu stóru bindi.
Hún hefur verið í undirbún-
ingi um 5 ára skeið og tel ég
að hún bæti úr brýnni þörf,
því engin slík orðabók er til
með íslenzkum skýringum.
Eina orðabókin, sem að
nokkru leyti er sambærileg,
er Orðabók Sigtfúáar Blönd-
els, en hún er með dönskum
skýringum. Jafnframt vánt-
ar hana þann orðaforða og
þær breytingar á íslenziku
máli, sem orðið hafa á síðustu
30—40 árum. Aðalhöfundur
bókarinnar er Árni Böðvars-
son, cand mag., en ýmsir aðr-
ir málfræðingar og sérfræð-
ingar á mörgum sviðum hafa
unnið með honum að verk-
inu.
— Hvaða önnur verk viltu
nefna, sem unnið er að hjá
ykkur?
— Á döfinni eru fræðilegar
heildarútgáfur á verkum
ekálda frá síðari öldum. Að
undirbúningi hefur verið
unnið í nokkur ár og senni-
lega verða tilbúin til prent-
unar á þessu eða næsta ári
Ijóð séra Gunnars Pálssonar,
eins af helztu skáldum 18. ald-
ar, en ljóð haris hafa aldrei
verið gefin út í bókarformi
og aðeins fáein komizt á
prent í safn-ritum. Gunnar
Sveinsson, lektor, mun ann-
ast um útgáfu ljóða nafna
síns.
Þá er unnið að Lýsingu ís-
lenzkra sögustaða. Fyrir mörg
um árum samdi danski fræði
maðurinn Christian Kaalund
íslenzka x sögustaðalýsingu í
tveim bindum, merkilegt rit á
sinni fcíð en vitanlega orðið
úrelt nú.
Hin fyrirhugaða sögustaða-
lýsing Menningarsjóðs verður
með nokkuð svipuðu sniði, en
töluvert ítarlegri og að sjálf-
sögðu byggð á margháttuðum
rannsóknurrj, sem gerðar hafa
verið eftir að rit Kaalunds
kom út. Auk þess sem ýmsar
rannsóknir munu fara fram
beinlínis vegna útgáfu þessa
verks.
— Að lokum má nefna, að
unnið er að undirbúningi og
sameiningu á lexioon í tveim
bindum fyrir unglinga. Hann
verður einkum miðaður við
þarfir unglinga og starfsfólks.
Vegna orðabókarinnar og
annarra þeirra verka, sem
hér hafa verið talin, mim
draga nokkuð úr annarri út-
gáfu hjá okkur, eins og ég
minntist á áðan, en enniþá er
ekki fullráðið um allar út-
gáfubækur þessa árs hjá Bóka
útgáfu Menningarsjóðs og
Þjóðvinafélagsins.
Kanaríeyjum, 4. feb. (NTB)
Hluti af gömlu klaustrí,
sem nú er notað sem ráðhús
í Granadilla, hrundi í gær í
ofsa rigningu og roki, og fór-
ust 27 manns í rústunum, en
54 særðust. Rannsókn hefur
leitt í Ijós að a.m.k. 20 þeirra
sem fórust létu lífið vegna
ótta, sem greip um sig í ráð
húsinu. Tróðust þeir undir þeg
ar mannfjöldinn leitaði út úr
byggingunni.
KÍNVERSKUR flugmaður,
sem flúði frá meginlandinu
snemma á fyrra ári, hefur
skýrt frá því, að her Mao Tse
tung sé illa búinn flugvélum,
en þó sé skorturinn á vel
þjálfuðum flugmönnum enn
meiri.
Flugmaðurinn, Liu Cheng Sze,
átti fund með fréttamönnum
í Manila, þar sem hann skýrði
frá þessu. Segir hann m.a., að
flugvélakostur sá, sem kínverskir
kommúnistar hafa yfir að ráða,
sé ekki nógu öflugur til þess að
vogandi sé að leggja í árás á For-
mósu.
Áætlar flóttamaðurinn, að á
meginlandi Kína séu nú um 2000
— 3000 þotur, en hins vegar séu
eltki nema 1000 flugmenn, sem
talizt geti hæfir til að stjórna
þeim. Að vísu hafi um 4000 þotu-
flugmenn verið þjálfaðir, en af
þeim sé meirihlutinn illa þjálfað-
ur, auk þess lítill baráttu- og
starfsandi sé ríkjandi í hópi
þeirra.
Skýrði Liu ennfremur frá þvi,
að flestar flugvélarnar væru
gamlar, mestmegnis MIG—15,
MIG—17 og örfáar MIG—19.
Liu flúði með því að fljúga vél
sinni, af MIG—15 gerð, til For-
mósu í marz sl.