Morgunblaðið - 22.03.1963, Blaðsíða 10

/
10
MORCUNBLAÐIÐ
Föstudagur 22. marz 1963
í liúsi
Beria í
Eftir Eddy Gilmore
Draugarnir í
EF REIIVXT er í nokkru húsi í
Moskvu þá er þaö í húsi Lav-
renti Beria, lögreglustjóra,
sem tekinn var af lífi 1953,
sakaður um landrá.ð. Bæði
Rússar og erlendir menn, sem
til þekkja, segja að dularfull-
ir hlutir gerist í húsi Beria
að næturlagi. Dulafull ljós
sjást yfir þaki hússins eftir
myrkur, og menn telja að þar
sé samkomustaður svartra
katta. Fólk sem á leið fram
hjá húsinu á kvöldin eða næt-
urna gengur aldrei undir
gluggum þess. Það fer yfir
götuna þegar það nálgast hús-
ið.
Hundruð Moskvubi'a minn-
ast júnídagsins fyrir 10 árum,
þegar skriðdrekasveit úr
Rauða hernum var ekið nið-
ur Tchaikovskygötu til heim-
ilis Beria. Fáir vita þó með
vissu hvort Beria var hand-
tekinn á heimili sínu eða á
fundi í Kreml. Sövézkir leið
togar hafa sagt fleiri en eina
sögu af handtöku hans.
Fyrst eftir aftöku Beria var
barnaheimili fengið hús hans
til afnota, en börnin voru þar
ekki lengi.
Lydia Smetanova, sem hafði
son sinn á barnaheimilinu
sagði: „Drengurinn minn var
á barnaheimilinu á daginn,
en hann varð taugaóstyrkur
og hræðslugjarn og ég hætti
að senda hann þangað. Það
var draugagangur í húsinu“.
Hjátrú er algeng í Rúss-
landi og margir Rússar trúa
á drauga. Önnur móðir, Manía
Kuznetsova, hafði dóttur sína
á áðurnefndu barnaheimili.
Hún sagði: „Litlu stúlkunni
minni leið illa á barnaheimil-
inu. Meðán hún var þar átti
hún bágt með svefn. Hún bað
mig um að senda sig ekki á
barnaheimilið og henni leið
miklu betur eftir að ég varð
við ósk hennar".
Sumir Rússar hlæja þegar
talað er um draugagang í.húsi
Beria, en flestir viðurkenna,
að þeir vildu ekki búa þar,
þó að hver fjölskyldumeðlim-
ur fengi svefnherbergi út af
fyrir sig. .
Sendiherra Túnis býr nú í
húsi Beria. Hann finnur ekk-
ert athugavert við húsið, en
kona fyrirrennara hans er
ekki á sama máli. Hún segist
hafa verið dauðíhrædd á með-
an hún bjó í húsinu. „Ég gat
ekki sofið fyrir dularfullum
hljóðum", sagði sendiherra-
frúin „á næturna heyrði
ég stunur, hálfkæfð óp, fóta-
tak og hurðaskelli."
Grömul rússnesk kona, sem
gengið hofur framíhjá húsi
Beria á leið til vinnu sinnar
árum saman, fer ekki yfir
götuna_ þegar hún kemur að
því. „Ég óttaðist húsið ekki
meðan, Beria lifði og ég tel
ekki meiri ástæðu til þess að
óttast það nú“, sagði gamla
konan.
Önnur gömul kona, Elizav-
eta Kazaninaj sem býr í húsi
gengt húsi Beria hafði eftir-
farandi sögu að segja: „í hvert
sinn, sem ég ætlaði að ganga
á gangstéttinni fyrir framan
hús Beria, meðan han.n bjó
þar, stöðvuðu mig einkennis-
klæddir lögreglumenn og
sögðu: „Farðu af gangstétt-
inni kerling. Hann er að
koma.“ Elizaveta sagði, að
Beria hefði eitt sinn ekið upp
að húsinu um leið og hún
var að fara út. Hún hrópaði
til hans: „Ég þarf að tala
við yður“. Beria snéri sér
við og spurði hvað hún vildi.
„Þú“, hrópaði Elizaveta að
Beria. „Þú, sem hefur svaml-
að í blóði rússnesku þjóðar-
innar eins og feit veggjalús.
Mér verður óglatt af að horfa
á þig ...“ G-amla bonan fékk
ekki að segja meira. Lifverð-
húsi Beria?
ir Beriá höfðu hana á brott
með sér og hún var dæmd
í þriggja ára fangelsi.
Eftir dauða Stalíns og Beria
var Elizaveta Kazanina látin
laus. Hún flutti aftur í íbúð-
ina sína gengt húsi Beria.
Hún segist ekki vita _ hvort
reimt sé í húsinu. „Ég hef
aldirei komið inn í húsið“,
segir Elizaveta ,„og mig lang-
ar ekki til þass. Ef drauga-
gangur er í nokkru húsi í
Moskvu, þá er það í húsi
Beria, það er ég sannfærð
um“, segir Elizaveta.
Kennaraskólism fái rett
til að brautskrá stúdenta
Á FUNDI neðri deildar í gær
gerði Gylfi Þ. Gíslason mennta-
málaráðherra grein fyrir frum-
varpi ríkisstjórnarinnar um Kenn
araskóla íslands.
Menntun æskunnar
þýðingarmikil
í upphafi máls síns veik
menntamálaráðherra að því, hve
uppeldi og menntun æskunnar
væri þýðingarmikil, ekki aðeins
fyrir farsæld þjóðarinnar heldur
einnig fyrir hagsæld hennar. Það
hlýtur því að.skipta máli, að þeir,
sem eiga að hafa uppeldi og
fræðslu æskunnar með höndum
að miklu leyti,
séu hinum mikia
vanda sínum
vaxnir. En ein
af frumnauðsynj
um góðs skóla-
kerfis er, að verð
andi kennarar
eigi kost á góðri
og traustri
menntun. Nokk
uð hefur á það skort undanfarna
áratugi, að kennurum hafi verið
búin nægilega góð menntunar-
skilyxði.
Uftdanfarið hefur ekki aðeins
verið unnið að því að koma upp
nýju húsnæði fyrir Kennaraskól-
ann, heldur hefur einnig verið
starfað að því að undirbúa al-
gera nýskipan á skólanum sjálf-
um, skipulagi hans og námsefni
í því skyni að bæta menntunar-
skilyrði kennarastéttarinnar. Upp
haf þess máls var það, að í fe-
brúar 1960 skipaði menntamála-
ráðherra 7 manna nefnd til að
endurskoða gildandi löggjöf um
Kennaraskóla íslands og semja
nýtt frumvarp til laga um skól-
ann. í nefndinni áttu sæti: Frey-
steinn Gunnarsson, skólastjóri,
form., Ágúst Sigurðsson, kennari,
dr. Broddi Jóhannesson, kennari,
Guðjón Jónsson, kennari, Gunnar
Guðmundsson yfirkennari, Helgi
Elíasson fræðslustjóri, og dr.
Símon Jóhannes Ágústsson próf-
essor. Nefndin lauk störfum í
sept. 1961 og skilaði þá frum-
varpi til laga um Kennaraskóla
Islands, sem tekið var til ræki-
iegrar athugunar í menntamála-
ráðuneytinu og efni þess rætt við
fulltrúa frá Háskóla íslands og
Menntaskólanum í Reykjavík.
Niðurstaðan varð sú, að ekki þótti
fært að leggja frumvarpið fynr
á þinginu 1861—2, en ný nefnd
skipuð, er freista skyldi þess að
samræma sjónarmið Kennaraskól
ans, Háskólans og menntaskól-
anna. í henni áttu sæti Birgir
Thorlacius, ráðuneytisstjóri, Ár-
menn Snævarr háskólarektor,
Helgi Elíasson fræðslumálastjóri.
Kristinn Ármannsson, rektor, og
þáv. skólastjóri Kennaraskólans,
Freysteinn Gunnarsson, en dr.
Broddi Jóhannesson tók sæti í
nefndinni, er hann hafði verið
skipaður skólastjóri. Er þetta
frumvarp niðurstaðan af störfum
þeirrar nefndar.
Meginbreytingarnar, sem felast
í þessu frumvarpi eru: 1 fyrsta
lagi að veita skólanum rétt til
að brautskrá stúdenta. í öðru
lagi, að koma á fót framhalds-
deild við skólann. í þriðja lagi
að stofna undirbúningsdeild fyrir
sérkennara. í fjórða lagi aukin
æfingakennsla. í fimmta lagi
nokkurt kjörfrelsi um námsefni.
Frv. gerir ráð fýrir því, að
skólinn greinist í 6 deildir. Al-
menna kénnaradeild, þar sem
námið skal taka 4 ár, og því
ijúka með almennu kennarapróíi,
sem veiti kennararéttindi í
barna- og unglingaskólum lands-
ins. Kennaradeild stúdenta, þar
sem stúdentum skal gert kieift
að ljúka kennaraprófi með eins
árs -' —:
Menntadeild
Menntadeiid, þar sem þeir, sem
lokið hafa prófi frá • almennu
deildinni með 1. eink. árið 1957
eða síðar skuli geta búið sig undir
stúdentspróf á einu ári. Náms-
kröfur til stúdentsprófs frá Kenn
araskóla íslands skuli sambæri-
legar kröfum stúdentsprófs
menntaskólanna. Þó þannig að
heimilt sé að láta próf í upp-
eldis- og kennslufræðum frá al-
mennu kennaradeildinni gilda til
stúdentsprófs og fella þá niður
innan takmarka, sem ákveðið er
í reglugerð, annað námsefni, sem
því svarar, á svipaðan hátt og
gert er um sérgreinar í mála- og
stærðfræðideildum menntaskól-
anna.
Framhaldsdeild
Framhaldsdeild, sem veiti nem
endum kost á framhaldsmenntun
með nokkru kjörfrelsi, og skulu
þeir þá stunda nám í eigi færri
greinum en þrem, og sé ein þeirra
aðaigrein. Skal þessu framhalds-
námi ljúka með prófi og starf-
andi kenrturum heimilt að leggja
stund á einstakar greinar þessa
framhaldsnáms eftir frjálsu vali
og ijúka í þeim tilskildum próf-
um. Undirbúningsdeild til sér-
náms, og skal þar vera um 2 ára
nám að ræða, sem búi nemendur
undir kennaranám í sérgreinum,
svo sem handavinnu, íþróttum,
tónlist, teikningu, húsmæðra-
fræðslu og öðrum uppeldisstörf-
um, hvort sem sérnámið fer fram
í Kennaraskólanum eða annars
staðar. Handavinnudeild, sem
veitir sérmenntun í handavinnu
karla og kvenna og sér nemend-
um fyrir æfingu í að kenna þær.
Ennfremur sjái handavinnudeild
nemendum í öðrum deildum
Kennaraskólans fyrir kennslu 1
handavinnu og kennsluæfingu I
þeirri grein.
Nauðsynleg ráðstöfun
Fór ráðherrann nokkrum orðum
um nauðsyn þess og nytsemi, að
Kennaraskólanum yrði veitt rétt-
indi til að brautskrá stúdenta.
Kennaraskólinn hefur verið fjög-
urra ára skóli og aldur þeirra
nemenda, sem inn í hann ganga
hefur verið svipaður og aldur
þeirra, sem nám hefja í mennta-
skóla. En námsbrautin í Kenn-
araskólanum hefur verið lokuð
braut. Eftir fjögurra ára nám 1
Kennaraskóla hafa þeir, sem það-
an brautskráðst ekki átt kost á
neins konar framhaldsnámi. Nú
er það svo, að 15—16 ára ungling-
ar, sem ljúka landsprófi, geta tæp
lega gert sér nógu ljósa grein
fyrir hvers konar lífstarf hentar
þeim. T. d. hvort þeir vilja stunda
störf, sem háskólanám er nauð-
synlegt til að getað stundað. Eða
hvort þeir vilja t. d. gerast barna-
eða unglingakennarar. Þeir, sem
fara í Menntaskólana, halda báð*
um þessum leiðum opnum. Þeir
eiga aðgang að háskólum eftir
fjögurra ára nám, enda geta þeir
jafnframt öðlast kennararéttindi
eftir eins árs viðbótarnám í kenn
araskóla. Þeir, sem fara í Kenn*
araskólann geta hins vegar að«
eins öðlast kennararéttindi en
eiga þess ekki kost, að bæta við
nám sitt þekkingu, er veiti þeim
Frarrnh. á bls. 3.
I LAUGARNESHVERFI l
Röskan ungling eða krakka vantar nú
þegar til að bera Morgunblaðið til kaup-
enda við
Hrisateig — Otrateig — Hraunteig
Gjörið svo vel að tala strax við af-
greiðsluna eða skrifstofuna.
árgimtitabib
sími 22-4-80.