Morgunblaðið - 29.03.1963, Qupperneq 17

^ Fostudagur 29. marr 1983
MORCUHBLADIÐ
17
Mestíir
forystu
kjarabætur undir
Sjáif stæðismanna
Greín Sveinbjörns Hannessonar
Núverandi stjórn Óðins, talið frá vinstri: Guðmundur Sigrurjónsson, Þorsteinn Kristjánsson,
Jóhann Sigurðsson, Sveinbjörn Hannesson, formaður, Valdimar Ketilsson og Friðleifur I. Frið-
riksson. Á myndina vantar Pétur Sigurðsson.
MÁLFUNDAFÉLAGIÐ Óðinn,
félag Sjálfstseðismanna innan
launþegasamtakana, var stofnað
29. marz 1938 og er því 25 ára
í dag.
! Stofnendur Óðins voru 41
verkamenn og sjómenn, er komu
saman á fund í Varðarhúsinu við
Kalkofnsveg. Aðalhvatamenn að
stofnun félagsins voru þeir Sig-
urður Halldórsson, Sigurður Guð
brandsson og Magnús Ólafsson.
Unnu þeir allir að stofnun félags-
ins undir ágætri forustu Sigurðar
Halldórssonar. Fyrstu stjórn fé-
lagsins skipuðu:
! Sigurður Halldórsson formað-
ur, Magnús Ólafsson varafor-
maður, Hans A. Guðmundsson rit
ari, Ingvi Hannesson gjaldkeri og
Sigurður Guðbrandsson með-
Stjórnandi.
Eftir einn mánuð tók Axel Guð
mundsson við ritarastörfum til
næsta fundar.
Risu gegn ofríkinu
Stofnendur Óðins sýndu mikinn
kjark og bjartsýni, er þeir ör-
fáir risu upp gegn ofríki vinstri
aflanna, gegn kommúnisma og oi-
beldi í verkalýðshreyfingunni.
. Og ekki skorti ógnanir og hót-
anir í þeirra garð. Eldri verka-
menn gleyma seint þeim tímum,
er Alþýðuflokkurinn, Alþýðu-
sambandið og verkalýðsfélögin
voru eitt og hið sama. Verka-
menft voru hraktir úr vinnu ef
fori'ngjunum líkaði ekki stjórn-
málaskoðanir þeirra, og engan
mátti kjósa til trúnaðarstarfa,
nema hann væri félagi Alþýðu-
flokksins og hlýddi fyrirskipun-
um hans skiJyrðislaust. Það var
vegna þessa ofríkis og misréttis,
sem Óðinn var stofnaður. Krafa
hans var, að hver verkamaður
heíði sama rétt til vinnu, hvaða
Stjórnmálaskoðun, sem hann að-
hylltist, að verkalýðsfélögin og
Alþýðusambandið yrðu slitin úr
terigslum við Alþýðuflokkinn og
gerð algerlega óháð pólitískri tog-
streitu, að viðhafðar yrðu lýð-
ræðislegar reglur við kosningar í
verkalýðsfélögunum, hlutfalls-
kosningar.
Misréttið leiðrétt
Óðinsfélagar leituðu samstarfs
við aðra verkamenn í Dagsbrún,
sem einnig vildu hrinda af sér
oki Alþýðuflokksins og foringja
hans. Við atkvæðagreiðslu, sem
knúin var fram í Dagsbrún, var
samþykkt með yfirgnæfandi
meirihluta atkvæða, að verka-
menn vildu hafa samtök sín fyrir
utan áhrif pólitískra spekúlanta
og flokka.
Forystumenn Sjálfstæðisflokks
lns sýndu málefnum Óðins strax
fullan stuðning og skilning. Einn
af þingmönnum flokksins flutti
á Alþingi 1940 frumvarp um hlut-
fallskosningar í verkalýðsfélög-
unum, sem alltaf hefir verið
höfuðkrafa Óðins. Frumvarpið
náði að vísu ekki samþykki, en
hins vegar lýsti Alþingi því yfir,
að rétt væri að hin pólitísku
tengsl milli Alþýðuflokksins og
verkalýðsfélaganna yrðu rofin,
og gera þyrfti breytingar á Al-
þýðusambandinu. Þetta var gert
á næsta Alþýðusambandsþingi.
Lýðræðisvilji verkamanna
hafði sigrað undir forystu Óðins-
félaga. Enn er þó eftir að fá
hlutfallskosningu lögfesta í verka
lýðsfélögunum.
Með því teljum við bezt tryggt,
að fengnar umbætur og kjara-
bætur verði öruggar, og frekari
framkvæmdir og hagsbætur
mögulegar.
ALDARFJÓRÐUNGUR er liðinn
frá því að Málfundafélagið Óðinn
var stofnað. Það á því orðið
nokkuð langa og að mörgu leyti
merkiiega sögu að baki sér. Sú
saga verður að þessu sinni sögð
af öðrum en mér. En mér þykir
ekki með öllu óviðeigandi á þess-
um merku tímamótum í sögu fé-
lagsins, að rifja hér upp að
nokkru tvö helztu tildrögin að
stofnun Óðins.
Á þeim tíma, sem Málfunda-
íélagið Cfðinn var stofnað, var
uppbyggingu verkalýðssamtak-
anna hér á landi þann veg háttað,
að enginn stéttarfélagsmaður var
löglega kosinn fulltrúi á þing Al-
þýðusambands íslands, nema
hann hefði áður skrifað nafn sitt
undir yfirlýsingu þess efnis, að
hann væri flokksbundinn með-
limur í Alþýðuflokknum.
Svona skammt var lýðræðis-
hugsjón forystumanna Alþýðu-
flokksins á veg komin í þá daga.
Við slíkt ofbeldi gagnvart skoð
anafrelsi manna gátu annarra
flokka menn innan verkalýðs-
samtakanna að vonum ekki sætt
Samúð milli stétta
Óðinn lítur svo á, að betri sé
samúð og samvinna milli laun-
,þega og atvinnurekenda, heldur
en sundrung og illvilji. Með því
væri hægt að koma í veg fyrir
verkföll og vinnustöðvanir, en
ná sama árangri eða betri hvað
kaup og aðbúnað snertir.
Því miður er það svo, að enn
í dag verðum við Óðinsfélagar,
eins og allir góðir íslendingar, að
standa í harðri baráttu við ofríki
sig til frambúðar. Þetta var eitt
tilefni til þess, að verkamenn
þeir, sem fylgdu Sjálfstæðis-
flokknum að málum, tóku að
hópa sig saman og láta til sín
taka innan stéttarfélaga laun-
þega. Þeir stofnuðu Óðinn til að
sameina krafta sína í baráttunni
fyrir auknu lýðræði og mannrétt-
indum innan samtaka islenzkrar
alþýðu.
Kommúnistar lögðust á sveif
með Sjálfstæðismönnum í þeirri
baráttu þá, enda höfðu þeir í
þá daga hvergi náð verulegri fót-
festu innan samtaka verkalýðs-
ins. Siðar kom þó í ljós, svo sem
öllum er kunnugt, að tilgangur
kommúnista fyrir auknu lýðræði
innan verkalýðssamtakanna var
annar og auðnuminni fyrir með-
limi samtakanna, en tilgangur
Sjálfstæðismanna. Fyrir komm-
únistum vakti það eitt, að nota
lýðræðishugsjónina sem stökkpall
t valdabaráttu þeirra innan sam-
takanna, unz þeir næðu sjálfir
þeirri aðstöðu að traðka á skoð-
unum annarra og svipta pólitíska
andstæðinga sjálfsögðustu mauu-
og lævíslegan áróður kommún-
ist. Það er leitt til þess að vita,
að á íslandi skuli vera til menn,
sem vilja svíkja þjóð sína og fé-
laga fyrir hagsmuni erlends stór-
veldis. Ég vil minna á orðin, sem
látinn verkalýðsleiðtogi viðhafði
á Dagsbrúnarfundi 1938 „það er
hið hættulegasta ævintýri fyrir
íslenzka alþýðu, að taka sér
merki mannanna frá Moskvu í
hönd og ganga með það út í bar-
réttindum, svo sem fram hefur
komið í Dagsbrún og Iðju, á með-
an þeir sátu þar að völdum, og
raunar öllum félögum, þar sem
þeir hafa náð meirihluta aðstöðu
í, að ógleymdu ofbeldi þeirra inn-
an heildarsamtakanna, Alþýðu-
sambandi íslands.
Annað tilefni að stofnun Óðins
var það, að þeir menn, sem að
stofnun hans stóðu, höfðu önnur
og þjóðlegri sjónarmið gagnvart
kjarabaráttu alþýðunnar, en hin-
ir svo kölluðu verkalýðsflokkar.
Sjálfstæðismenn gátu ekki fellt
sig við það sjónarmið, að stétt
ætti að vinna gegn stétt, heldur
væri það blátt áfram þjóðarnauð
syn, að auka sem mest gagn-
kvæman skilning og velvild milli
hinna ýmsu stétta þjóðfélagsins.
Með því hljóti að nást betri
og raunverulegri árangur fyrir
bættum kjörum verkalýðsins.
Þetta hefur fylgismönnum Sjálf
stæðisflokksins innan launþega-
samtakanna tekist að gera að stað
reynd, þar sem þeir hafa náð
meirihluta aðstöðu í stéttarfélóg-
um.
Stofnun Úðins
Eftir Sígurð Halldórsson, fyrsta formann félagsins
áttuna. Undir því merki mun hún
bíða ósigur og falla“.
Hafa náð beztum samningum
Traust launþega á leiðsögn
Óðinsfélaga héfir farið ört vax-
mdi. Nú eru Óðinsmenn í stjórn-
um margra verkalýðsfélaga 1
bænum í samstarfi við aðra lýð-
ræðissinna. Verkamenn, sjómenn,
bílstjórar, iðnaðarmenn, verzlun-
armenn og aðrir launþegar hafa
fundið, að það er alltaf hægt að
trúa Sjálfstæðismönnum fyrir
sínum málum. Þau verkalýðsfé-
lögum, sem eru í höndum Sjálf-
stæðismanna hafa náð beztum
samningum og kjarabótum fyrir
félaga sína og það í flestum til—
fellum án verkfalls og vinnu-
stöðvunar. Þá eru þau ekki fá
umbótamálin, sem fyrst hafa ver-
ið rædd á fundum Óðins, en orð-
ið vérkamönnum til mikilla hags-
bóta. Nægir að benda á skatt-
frelsi verkamanna við byggingu
eigin íbúða, Bústaðavegshúsin
og smáíbúðirnar.
Einnig má. minna á baráttu
Sjálfstæðisverkamanna og Sjálf-
stæðisflokksins fyrir verkamanna
bústöðum og almannatryggingum.
Það hve miklu Óðinn hefir
getað komið til leiðar er fyrst og
fremst vegna hins nána samstarfs,
velvilja, skilnings og fyrirgreiðslu
sem foruátumenn Sjálfstæðis-
flokksins hafa alltaf sýnt starf-
semi okkar Óðinsmanna.
En Óðinsfélagar hafa líka ver-
ið traustir flokksfélagar og ör-
'iggir liðsmenn. Öll þau mál, sem
Óðinn hefir borið fram, hafa afl-
að flokknum vinsæla.
Nú í sumar eru framundan Al-
þingiskosningar. Ég'efa það ekki,
að Óðinsfélagar láta ekki sitt
eftir liggja við að gera sigur Sjálf
stæðisflokksins mikinn. Þeir
vita, að sigur Sjálfstæðisflokks-
ins er s.gur þjóðarinnar.
Framh. á bls. 23.
-0---------------------C
Sigurður Halldórsson
t
Óffinsmenn hafa auk þessa bent
á þau sannindi öffrum fremur, aS
fleira er kjarabót íyrir launþegn
en hækkun timakaups. Sýna þaS
bezt hin mörgu málefni, sem þelr
hafa barizt fyrir til hagsbóta fyrir
alþýffu. En eins og segir í upphafl
var þaff ekki tilgangurinn meff
þessum greiuarstúf, að rekja þá
sögu hér.
Ég óska Óðinsmönnum til ham-
ingju meff þessi merku tímamót
í sögu félagsins, og vona aff þeiin
auðnist aff marka eigi ómerkari
spor í stjórnmálasögu þjóffarinnar
næsta aldarf jórðungi.nn, en þeim
hefur tekizt á þeim, sem liffúm
er.
Sigurður HaUdórsson. '