Morgunblaðið - 03.04.1963, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 3. apríl 1963
MORCTJNBLAÐIÐ
13
BJörgvIn Þorsteínsson, SeSfossi:
Er brúargerð á ÖSfus-
árósa aðkallandi?
Cvar tál nafna míns á Stokkseyri
*yfirc>kaffibo//ahu
ÓHRÓÐRI HNEKKT
ÞAÐ er liðið á annað ár síðan
I einu Reykj avíkurblaðanna birt
ist rætin óhróðursgrein um þorp-
in Stokkseyri og Eyrarbakika og
íólkið, sem þar býr. Aldrei hef
ég orðið þess var síðan, að nafni
minn Siguirðsson á Stokkseyri
íbafi hreyft penna til að mótmæla
þessum óverðskulduðu og smón-
arlegu skrifum, svo að ekki er
annað að ejá en honum hafi þau
vel iíkað. En þegar ég birti vin-
gjarnlegt greinamkorn í Þjóðvi’lj-
anum 25. jan, sl. o,g fordæmi sliíik
skrif og sýni fram á, að þetta
tfól'k vanti hvonki vit né vilja til
þess að bjarga sér heldur vanti
það tiltöiulega litla aðstoð hins
opinbera til 'hafnaraðgerðar og
þar með bættrar lífsafkomu, þá
umturnast maðurinn allur og
ikemist í hinn versta ham, og tel-
ur mig hafa unnið hið mesta
„óþurftarverk“ með greininni.
Ég spyr bara: Hvemig er mann
inum farið? Er það nú orðið ó-
þurftarverk að berjast fyrir
bættri afkomu fólksins og
Ihnekkja níðskrifum um mesta
beiðursfólk og blómleg byggðar-
lög?
NAFNABRENGL.
ÞJÓÐVILJANS
Nafni minn segir í Þjóðvilj-
anum 20. febr.:
„Björgvin leggur þær fjarstæðu
kenndu rökisemdir á borð, að
breytingartillaga þeirra Karls
Guðjónssónair, Ágústs Þorvaíds-
sonar og Björns Fr. Bjömssonar
við fjárlagaafgreiðsluna hafi ver
ið frarhkomin vegna þess að flutn
ingsmenn hennair telji þoirpin
Eyrarbakka og Stokkseyri deyj-
andi kauptún og brúargetrðin
þjóni þeim eina tilgangi, að
Stokkseyringum og Eyrbekking-
um verði eitthvað úr þeim hús-
um og eignum, sem búið sé að
festa fjórmuni í þarna.“
í grein minni er hvergi minnzt
ó „deyjandi kauptún“ nema þar
sem ég tek uipp umimæli úr gömlu
Bvíkurblaði. Þessi orð fær nafni
minn af fyrirsögn, sem Þjóðvilja
menn settu á grein mína. Fyrir-
sögn greinarinnar var frá minni
bendi: „Er brúargerð á Ölfus-
árósa aðkallandi nauðsynjamál?
En Þjóðviljamenn breyttu henni
í: „Eyrarbakki og Stokkseyri eru
ekki deyjandi kauptún“. Sú fyr-
irsögn kemur þarna eins og hvert
annað aðskotadýr og er út í hött
við efni greinarinnar.
En bvers vegna mín uppruna-
lega fyrirsögn mátti ekki veira
óbreytt, er mér ráðgáta nema
ef vera skyldi í þeim eina til-
gangi að gefa grein minni ann-
an blœ og annan tilgang en fyrir
mér vakti. Kemur það skýrast
fram við lokakafla greinarinnar
sem Þjóðviljamenn fella alveg
burtu þ.e. samanburðinn á þess-
ari brúargerð og Strákavegi Sigl-
firðinga.
BJARGRÁÖ
KARLS GUÐJÓNSSONAR
Ég sé ekki fram á annað en
ég verði að endurtáka þau rök,
sem Karl Guðjónsson færði til
stuðnings breytingartillögu
6inni, svo að nafni minn og aðr-
ir geti séð enn á ný, hvert álit
K.G. hafi verið á framtíð þess-
ai'ra þorpa: Hann segiir:
„Það væri vísastur • vegur til
að bæta afkomu fólksins í þeim
þorpuim, þar sem halnarskilyrði
fara þverrandi og minna er sinnt
um útgerð eftir að höfn á nálæg
um slóðum opnast betiri og stærri
heldur en þessi tvö þorp, Stokks-
eyri og Eyrarbakki, hafa haft,
ef það gæti haft greiðan gang
yfir ti'l Þorlákshafnar til þess
að stunda þar vinnu sína. Þá.
myndi þeim nýtast að íbúðarhús-
um sínum og einnig mund} þá
nýtast að þeim framleiðslutækj-
umð sem þar í landi eru eins og
t.d. frysthúsum og annarri fisk-
verkunaraðstöðu, sem ekki er
sýnilegt annað en verði lítils
virði, ef ekki kemst beinna og
greiðara samband milli þessara
staða en nú er“.
Þetta eru óbreybt orð Karls
Guðjónssonar. Og hvað fá m^nn
út úr þessum orðum. Ég get ekiki
skilið þau á annan veg en þann,
að K.G. telji þessi þorp XLtils
virði, ef brúin á Ölfusárósa kem
ur ekiki hið bráðasta. Hann sér
ekki nein önnur bjargráð þessum
þorpum ti'l handa en brúna.
En hrú á Ölfusárósa er ekki
atvinnutæki heldur samgöngu-
tæki, sem er alls ekki tímabært
að minni hyggju, og ég hef orð-
ið þess var, síðan ég skrifaði
þessa grein, að býsna margir eru
sama sinnis, svo margir eru bún-
ir að taka í hendina á mér og
þakika mér fyrir hana. En við
þurfuim fyrst og fremst uppbygg-
ingu atvinnulífsinis á Eyrar-
bakika og Stokikseyri og hér á Sel
fossi, og við teljum þeim fjár-
muinum, sem í hana færu miklu
betur varið til atvinnuuppbygg-
ingar í þessum þorpuim en til
hinnar vafasömu brúargerðar. Og
það verður mál málanna í næstu
alþingiskosningum. Það miun
nafni minn sanna. En kunnugir
og byggingarfróðir menn tleja,
að svo auðvelt muni að gera góða
bátahöfn á Eyrarbakka, að það
kosti ekki nema lítið brot af þvi
sem brúin og vegir að henni og
frá komi til með að kosta, báta
höfn, sem væri þrisvar sinnum
stærri en hin fyrirhugaða báta-
kvá í Þorlák&höfn.
Freistandi væri að taka grein
nafna míns fyrir lið fyrir lið og
endurskoða hana, en það yrði
svo langt mál, að út í það ætla
ég ekki að fara rúmsins vegna,
en taka eina smáklausu til end-
urskoðunar. Þegar þessi óska-
draumiur nafna míns, brúin, er
komin upp, segir hann: „Fylli-
lega væri eðlilegt, að þegar siíkt
væri komið til framkvæmda, að
vinnuafl flyttist til milli þorp-
anna eftir þörfum, árstíðum og
aðstæðum, eins og nú á sér stað
t.d. með Hafnarfjörð, Kópavog
og Reykaj vik.“
Hér er ólíku saman að jafna.
Kópavogur og önnur úthvenfi
Reykjavíkur byggðust á sínum
tíma upp af þvi, að fólki gekk
betur að fá þar byggingarlóðir
en í bænum og á þeim hvíldu
minni kvaðir, menn gátu meir
unnið að húsum sínum sjálfir og
báru þar lægri útsvör a.m.k. í
fyrstu, og fleira kom einnig -til
greina. Engu aif þessu er til að
dreifa hér, þessi atriði eru öll
svipuð í þessum þorpum. Og
þó að allir viðurkenni kosti þess
að búa nálægt sínum vinnustað,
þá er héir þessi stöðuga ástríða
að þvæla þessu blessuðu fólki
á milli þessara þorpa, og nú skilst
manni helzt sitt á hvað: frá
Stokkseyri og Eyrarbakka út í
Þorlákshöfn — og öfugt!
En nú skulum við gera ráð
fyrir, að á tímabilum sneyddist
uim atvinnu í Þoriákshöfn, og liít-
ið yrði þar að gera. Það gæti
komið fyirir. Hverjir myndu þá
sitja fyrir vinnunni þar útfrá?
ÓVENJULEG hljóð.Regndrop
arnir slást mjúkt á gluggann
og vatnið seytlar niður niður-
fallsrörin. Ilmur rakra trjáa og
bráðnandi snjós berst inn um
opinn gluggahn. Ég kippist til
við hljóð, sem líkist fjarlægum
drunum og í kjölfar þess kem-
ur fallhljóð og vatnið gusast
upp á veggina. Forvitnin rekur
mig til að líta út. Hvað er á
seyði?
Snjórinn féll niður af þak-
inu. Það var gott að verða ekki
undir, að fá ekki blautan snjó
og ísklump á sig. Með þessu
veðurfari verða þök húsanna
brátt íslaus. Að vísu hafa þak
hreinsararnir hangið alla daga
uppi á þökum húsanna og mok
að snjónum niður, en það hef-
ur ætíð komið nýr í staðinn.
En í dag er annað. Rigningin
vinnur hraðar en 10 þúsund
þakhreinsarar. Það er bezt að
halda sig innan dyra í dag að
svo miklu leyti sem slíkt er
hægt. Og þó, eiginlega er þetta
fyrsti vordagurinn eftir langan
og strangan vetur. Eiginlega
ætti að halda það hátíðiegt.
Halda upp á og halda hátíð-
legt. Og af hverju ekki? Það er
nú satt sem sagt er, að ekki sé
skemmtilegra en svo sem mað
ur skemmtir sér sjálfur.
í kvöld er fundur og fund-
arsalurinn er í 2ja—3ja kíló-
metra fjarlægð. Ef það held
ur áfram að rigna svona er al-
veg ós>ÉSt hvort maður á að
leggja í að fara á fundinn.
Vetrarregnið er kalt og liða-
gigtin, sem hefur verið all-
slæm í kuldym vetrarins, hef-
ur ekkert gott af því að fá nú
kalt bað. Og það er ekkert
skemmtilegt að fara út með bíl
inn’ núna með snjóinn hrap-
andi ofan af þökunum ofan á
bílinn og göturnar flughálar.
Það er vissara að láta hann
standa inni í bílskúrnum.
Stærstu umferðaæðarnar
eru að vísu snjólausar, enda
hafa bæjarfélögin varið hundr
uðum milljóna króna í snjó-
mokstur í vetur, en það mun
áreiðanlega dragast á langinn
að minni vegirnir verði góðir
fyrir bílana. Nú er varla gang-
andi á þeim sumum hverjum
og það inni í miðri borginni.
Hvað færðinni viðvíkur, þá
urðu talsverðar umræður um
það í morgun milli mín og dótt
urinnar, hvort hún ætti að
vera í skíðaskónum, sem hún
vildi, eða í gúmmístígvélum,
eins og ég vildi, með tilliti til
slyddunnar.
Ég vann. Og það er ekki
alltaf sem við foreldrar ger-
um það, það skal viðurkennt.
Og við skildum sem ,vinir, dótt
irin og ég — og það eigum við
alltaf að gera. — G.
Yrðu það Stokikiseyringar og
Eyrbekkingar? Nei, áreiðanlega
ekki. Verkalýðsfélagið á staðn-
um myndi sjá @m sitt fóik og
tryggja því forgangsiréttinn.
ENDALOK ÚTGERÐAR
Á EYRARBAKKA
OG STOKKSEYRI
Nafni minn segir, að brúar-
gerðin sé mál málanna í dag, en
ég er á allt annarri skoðun. Rúms
ins vegna get ég þó akki farið
nánar úf í þetta hér, en vil aðeims
hregða upp mynd af þvi, sera
gerast mun á Eyrarbakka og
Stokkseyri, þegar feomin er höfn
og góð aðstaða fyrir bátana í Þor-
láksihöfn, hvort sem brúin kem-
ur eða ekki, ef ekkert verður
gert að hafnarbótum á Eyrar-
bakka og Stokkseyri.
Ætli bátarnir muni halda á-
fram að róa frá þessuim stöðum
og búa við hafmleysið þar? Nei,
vissulega ekki. Þeir miunu fljót-
lega færa sig þangað, sem betri
verða hafnarskilyrðin, enda eru
sumir farnir þangað og aðrir
hafa orð á því. Myndu þeir þá
láta flytja afla sinn austur á
Eyrarbakka og Stokikseyri, þó að
brúin væri komin? Ég hel-d varla
því að það hefði stóraukinn kostn
að í för með sér og skemmd á
fisikinum að hrúga honum á 8-
10 tonna bíla eða stærri (um
nunna er ekki að ræða nú á dög-
um) og þvæla honum 13-18 km
ósléttan veg, þar sem sandrok
eru tið. Við verðum að hafa það
Xiugfast, að við verðum að fara
betur með fiskinn en við höfum
hingað til gert, ef við ætlum að
vera samkeppnisfær á heimis-
markaðnum. Og þegar hátarnir
yrðu komnir út í Höfn og farn-
ir að hafa þár uppsátur og ann-
slíkt, þá myndi fólkið koma á
eftir, og myndi það þá ekki telja
eftir sér að aka brúna á Selflossi,
þegar það flytti alfarið út í
Höfn. Og þegar unga fólkið væri
á braut og atvinnutækin, yrði
eldra fólkið eftir, og fengi að
bera þar beinin. Þar ætti sér
engin uppbygging stað framar,
því að atvinnutækin væru farin
og ekkert eftir nema hundaþúf-
an og hafið.
Er það þessi þróun, sem nafni
minn á Stokkseyri og Karl Guðj
ónsson eru að óska þessum þorp-
um til handa?
Hvað gerðist í Grindavík?
Ef menn efast um viðvöruin-
arorð miín, ættu þeir að bregða
séir til Grindavíkur og athuga,
(hvað heifur gerzt. Þar var útgerð
frá ómiunatáð í báðum þorpun-
um. Svo voru gerðar aillmiklar
hafnarbætur í Járngerðastaða-
hverfinu fyrir nokkrum árum,
svo að bátamir fengu ágætt var
inni í Hópinu. Hvað gerðist þá?
Bátarnir hurfu allir flrá Þór-
'kötl'ustaðaíhverfinu og fluttust
út í Járngerðastaðahverfi, þvi
að þar hafa þeir örugga höfn og
alla fyrirgreiðslu. Þair er hröð
uppbygging á öllum sviðum,
þangað flykkist unga fólkið úr
Þórkötlustaðahverfinu og reisir
sér heiimili kringum atvinnutæk-
in, en gamila fólkið sítur eftir,
og þar á sér engin uppbygging
stað. Þessi þróun hefur viðar
átt sér stað og er ekki nerna
rökrétt afleiðing af tilflugtningi
atvinnutækjanna. Sama yrði sag-
an, ef góð höfn kemur í Þor-
lákshöfn og efekert verður unn-
ið að hafnarbótum á Eyrarbakka
og Stokkseyri, þá búa bátarnir
ekki lengi við hafnleysið þar.
Því segi ég: Brúnni liggur ekk-
ert á, hún getur beðið, en hafn-
arbæturnar á Eyrarbakka og
Stokikseyri geta ekki beðið, ef
bjarga á þessum þorpum frá
eyðingu.
Hlutur Björgvins Sigurðssonar.
Þá segir nafni minn: „Hafn-
arbætur á Stokkseyri og Eyrar-
bakka eru eftir sem áður sjálf-
sagðar og ber að vinna að út-
vegun fjármagns til þeirra fram-
kvæmda af fullum krafti eftir
hverj um þeim leiðum sem til-
tækar eru á hverjum tírna. En
það er útilokað og engum þess-
arra aðiia til gagns að stilla þvi
dæmi þannig upp eins og Björg-
vin gerir: annaðlhvort hafnarbæt'
ur á Stokkseyri og Eyrarbakka
eða brú á Ölfusá hjá Óseyrar-
nesi“.
Ég stilli dæminu ekki þannig
upp, heldur: enga brú á Ölfus-
árósa að sinni heldur haínarbæt
ur á Eyrarbakka og Stokkseyri
þegar í stað. Brúin getur beðið.
En hvað hefur þú gert, nafni
minn, til útvegunar f jármagns til
þessarra framkvæmda nú í
seinni tíð? Mér er ekki um það
kunnugt, og hefi ég þó spurt
einn og annan, en enginn hefur
getað frætt mig uim það. Er mér
það mjög til efs, að þú hefðir
hrökklazt út úr hreppsnefndinmi
við • siðustu feosningar eftir
margra ára setu þar, ef þú hefð-
ir beitt þér ötullega fyrir fjár-
öflun til hafnarbóta á Stokks-
eyri. Þess í stað ræðst þú að mér
með dólgshætti og kallar það
„óþurftarverk“ að minnast á hafn
arbætur á þessum stöðum. En
eigum við að fara að ræða uim
óþurftarverk, nafni minn? ég
ætla að sleppa því að sinni. En
ef þíg langar til þess, skal ekki
standa á mér.
Óskabarn Framsóknar.
En það hafa verið fleiri en
B.S. og K.G., sem heimtað hafa
brú á Ölfusárósa. í Suðurlandi
birtist 27. okt. 1956 löng grein
um þessa brú, undirrituð af
hreppsnefndum Eyrairbakka-
Stokik&eyrar- og Seifosshreppa,
Fáli Hallgrimssyni og Ágúst Þor
valdssyni f.h. Sýslunefndar Ár-
nessýslu, Erlendi Einarssyni fyr-
ir S.Í.S., Elíasi Þorsteinssyni fyr-
iir Sölumiðstöð Hraðfrystihús-
anna og Grími Thoraxensen fyrir
Kf. Árnesinga.
Þar segir:
„Af þessu leiðir, að með hverju
áirinu, sem líður, verður erfið-
ara að halda uppi útgerð á þess-
um stöðum (Eyrarb. og Stokfese.)
og mun með öllu hverfa við enn
bætta aiðstöðu í Þoriákshöfn"
„ .. ,um annan stað (en Þorláks-
höfn) til hafnargerðar er ekki
að ræða í Árnessýslu“. „ ... bygg
ing þessarrair brúar er eitt mest
aðkallandi hagsmunamál þessa
héraðs“.
Þannig mætti halda áfram til-
vitnunum í blaðagreinar og fund-
arsamþykktir að ógleymdum
langhundunum hans Unnars Stef
ánssonar um þessa brúargerð, en
það verður að bíða rúmsins
vegna. En upp á síðkastið hefur
nefnilega margt merkilegt gerzt
í þessu máli.
Kúvendingin.
í 3. thl. Þjóðólfs, sem Fratn-
sóknarmenn gefa út á Seifossi,
birtist rammagrein á fonsíðu:
„Kjördæmisþingið um • hafnar-
mál. Kjördæmisþing Framsókn-
arflokksins í nóv. s.l. gerði svo-
hljóðandi ályktun um hafnarmál:
Þingið fagnar því að nú hyllir
Framhald á Dts. 15.