Morgunblaðið - 25.09.1963, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 25. sept. 1963
MOOKUMBLADIO
3
STAKSTHKAR
Rússinn og síldin
Enn er ekki ljóst, hvernig leys
ast muni ágreiningurinn milii
íslenzka síldarmatsins og rússn-
eskra saltsíldarkaupenda um
gæði Austurlandssíldarinnar. ís-
lenzka síldarmatið hefur talið,
að þar væri um góða vöru að
ræða og aðrir kaupendur en
Rússar hafa einnig talið að svo
væri. Hinsvegar hefur rússnesk-
ur síldartökumaður talið síld-
ina mjög gallaða og miklir erfið
leikar verið í samskiptum ís-
ienzka síldarmatsins og Rúss-
anna. Vonandi rætist þó úr
þessu, svo að þessi viðskipti okk
ar við Rússa geti haldið áfram
snurðulaust. Er annar rússnesk-
ur síldartökumaður kominn aust
ur og vinnur hann nú ásamt ís-
lendingum við yfirtökuna, en
enn er ekki séð fyrir endann á
þessu máli.
:■
í
1
I
í
«
i
I
i
í
*
*
%
i
\
(
t
I
!
1
1
S
1
t
i
!
S
«
í
rumsýningarbrot
TIL hvers fer fólk i leikhús?
Við þessari spurningu eru
mörg svör, sum flókin, önn-
ur einföld, sum sönn, önnur
ósönn. Flest fólk sér aðeins
fáein þeirra leikrita, sem sýnd
eru. en aðrir sjá öll. Ástæður
fyrrnefnda hópsins eru þær,
að fólkið hefur sérstaka löng-
un til að sjá einhvern sjón-
leik, ýmist af því að það hef-
ur grun um að af því hljótist
nokkur ánægja eða þá að Geir
þrúður frænka er að debút-
era. Ástæður síðarnefnda hóps
ins eru þaer, að fólkið hefur
fasta frumsýningarmiða. Ég
þori að fullyrða, að margir
frumsýningargesta hafi áhuga
á því, sem fram fer á leik-
sviði, en hitt veit ég, að tals-
verður fjöldi kemur alls ekki
til þess að horfa á leikrit.
Ekkert varðar mig um það,
og í rauninni varðar engan
um hugarfar annarra áhorf-
enda, en þegar hegðun sumra
er orðin eins og á sýningu
Gög og Gokke kl. 3 á sunnu-
degi, þá fer öðrum að verða
málið skylt og síður en svo
ljúft. Það kann að vera, að
eitthvað af því, sem hér fer
á eftir sé ekki alveg dagsatt,
en eins og landskunnur lyga-
laupur er vanur að segja, þeg-
ar vinir hans reka ofan í hann
sögurnar, það gæti verið satt.
Ég mun nú reyna að bregða
upp lítilli mynd af því, sem
gerist á frumsýningu í Þjóð-
leikhúsinu, eftir að fólk hefur
komið sér fyrir í sætum sín-
um og tjaldið hefur verið
dregið frá.
Feiknalega feit kona með
stóran „keip“ og lítinn mann
situr fyrir framan mig og varn
ar mér útsýnis. Ég dauðséeftir
því að hafa ekki látið dömu
mína sitja í mínu sæti, þar
sem henni verður hvort sem
er aldrei litið á sviðið. Nú
halla ég mér upp að dömunni
og sé þá dálítið fram hjá
þeirri feitu, en heyri mjög lít-
ið, vegna skrjáfs í konfekt-
pokum allt í kring. í sömu
andrá er bankað á öxlina á
mér og sagt hvellri röddu, sem
mér finnst heyrast um allan
salinn: „Viltu konfekt?" „Nei,
takk, ég er með ofnæmi fyrir
poppkorni," svara ég.
Nú rofar aðeins til og þessi
setning heyrist ofan af svið-
inu: „Kilimanjaro er fjall á
suðurströnd Svisslands.“ Hlát
ursbylgja fer um salinn og
margir taka að stinga saman
nefjum. — „Hvað sagði hann?
Hvað sagði hann?“ hljómar úr
öllum áttum. „Hann sagði, að
Kilimanjaro væri fjall á suð-
urströnd Svisslands," svarar
vesalings maðurinri fyrir aft-
an mig konu sinni. Hann hef-
ur einnig meðferðis dætur
sínar tvær, sem ég veit, án
þess að snúa mér við, að eru
fallegar eins og nýútsprungn-
ar rósir og haldá að Shakes-
peare sé um þrítugt og hafi
skrifað þrjú leikrit, My Fair
■ Lady, Vanja frænda og
Skugga-Svein. „En sniðugt,"
segir frúin, „Kilimanjaro er
allt annars staðar, er það
ekki?“ „Já, í Afríku." „Það
getur nú ekki verið, góði. Ég
sá bíómynd með Gregory
Peck og það var snjór þar.
Það er ekki snjór í Afríku."
„Jæja, vina. Uss, við skulum
hlusta.“
Nýr leikari birtist á sviðinu.
„Þarna kemur Þangbrandur,"
segir maður nokkur til hliðar
við mig. „Já,“ segir kona hans,
„gasalega er hann Þangbrand-
ur alltaf góður leikari. Hann
er nefnilega karakterleikari."
„Þú ert gleðikona," segir Pat-
rekur á sviðinu. „Guð, hvað
hann er agalegur,“ segir feita
konan fyrir framan mig.
„Hann drekkur víst líka þessi
leikritahöfundur." „Já, hann
er vondur með víni,“ segir litli
maðurinn hennar.
Aldraður heiðursmaður,
sem situr nokkrum sætum frá
mér, hvíslar nú að konu sinni
svo að 100 manns heyra: „Ég
skil ekkert í þessu með leik-
arana hérna í Þjóðleikhúsinu.
Þeir tala alltaf lægra og
lægra, með hverju árinu, sem
líður. Ég held að maður ætti
bara að klaga undan þessu við
Guðlaug."
„Pabbi, ég held að þetta
hafi aldrei skeð í alvörunni,"
segir önnur dóttirin fyrir aft-
an mig. „Nei, þetta er kannski
eitthvað ýkt,“ segir faðirinn.
„Þetta er samt óskaplega gott
leikrit,“ segir móðirin, „hann

■»»» i

Bjössi sá þetta í London og
sagði, að allir hefðu hælt því,
meira að segja í blöðunum."
„Heldurðu að þeir hengi
hann?“ spyr Meg á sviðinu.
„Hvern, Rio Ritu?“ segir Pat,
„þeir mega hengja hann fyrir
mér, hvenær sem þeir vilja.“
„Nei, strákinn þarna í Bel-
fast.“ „Nú, hann. Ætli hann
deyi ekki brosandi eða hlæj-
andi fyrir föðurlandið.“ —
„Nei, þetta er nú of ótrúlegt,"
segir ungur maður fyrir aft-
an mig. „Menn eru nú ekki
hlæjandi, þegar þeir geispa
golunni."
Nokkrir vopnaðir leikarar
vaða nú um sviðið. „Heldurðu
að þetta séu alvörubyssur með
kúlum í?“ spyr daman mín
og brosir sínu fallegasta brosi.
„Já,“ segi ég.. „Hvaða leikrit
er á annan í jólum?“ spyr hún
þá, „það er alltaf svo gaman
hérna á annan í jólum.“ „Það
er ommelett, sem Sjeikspír
bjó til,“ svara ég. „Já, það er
svo voða spennandi. Pabbi sá
það meira að segja með síra
Lárens Olivetti einu sinni.“
— Ö.
:
'
'
A-Þjóðverjor
mælo fyrir
Þýzkaland
Austur Þjóðverjar sigruðu V-
Þjóðverja í kepprii um það hvor
aðilinn ætti að vera fulltrúi
Þýzkalands í knattspyrnukeppni
Olympiuleikanna. Fóru fram
tveir leikir milli úrvalsliða
laiidshlutanna, heima og heiman.
í a.l. viku unnu A-Þjóðverj-
•r með 3-0 í leik sem fram fór
í Chemintz. Síðari leikurinn var
8.1. sunnudag og fór fram í
Hannover í V-Þýzkalandi. Þá
unnu V-Þjóðverjar með 2-1.
Það var ekki nóg, A-Þjóðverjar
verða í Olympiukeppninni því
gamanlagt hafa þeir sigrað V-
Þjóðverja með 4-2.
Þjóðverjar mæta Sovétríkj-
unurn og síðar Hollandi í keppn
inni um sæti í úrslitakeppm 16
landa í Tokíó.
f NA /5 hnútor L / SV SO hnutar H Sn/ókoma > úii 17 Skúrir K Þrumur WA KuUoakil HittakH H Hmt L Lmtk
i í GÆR var að verða vonzku-
veður um allt land með úr-
komu nær alls staðar. Norðan
lands var ýmist slydda eða
snjókoma, en rignmg og
slydda á Suðurlandi. Þessu
olli alldjúpa lægðin við suð
austurströndina. Hún er á
hreyfingu N-NA og verður ná
lægt Jan Mayen í dag. Vindur
þá sennilega orðinn norðvest-
anstæður og farið að létta til
og lægja á Suðurlandi.
Veðurspáin kl. 10 í gærkvöldi
SV-land og miðin: Norðan
hvassviðri og slydda fyrst,
hæg NV og léttir til á morg-
un.
Faxaflói til Vestfjarða og
miðin: Allhvass norðan og
slydda fyrst, hægari' NV og
skýjað á morgun.
Norðurland og miðin: Norð
an stormur, slydda eða snjó-
koma.
NA-land og miðin: Breyti-
leg átt og rigning fyrst, síð-
an allhvass NV og slydda.
Austfirðir, SA-land og mið
in: Hvass NV, léttir heldur
til.
Austurdjúp: Hvass sunnan,
rigning.
Horfur á fimmtudag:
Suðlæg átt á Austur- og
Suðurlandi og víða rigning,
en NA átt og snjókoma út
af Vestfjörðum.
Þáttur „Þjóðviljans“
En það er ekki þáttur rússn-
esku yfirtökumannanna í þessu
máli, sem mesta athygli hefur
vakið, heldur afstaða „isienzkra"
kommúnista. Þeir tóku þegar í
stað málstað Rússa og gerðu
allt, sem í þeirra valdi stóð,
til þess að gera hlut íslendinga
sem verstan. Þeir gengu meira
að segja svo Iangt að segja að
Austurlandssíldin væri „úldin“
og þar af leiðandi ónýt vara,
sem ekki væri von til að Rúss-
ar vildu kaupa. Síðan bættu þeir
við mútubrigzlum í garð ís-
lenzkra síldarsaltenda, þótt vit-
að væri, að ágreiningurinn væri
ekki milli þeirra og Rússanna,
heldUr milli íslenzka síldarmats-
ins og hinna austrænu yfirtöku
manna.
Austfirðingar mótmæla
Austfirðingar eru að vonum
æfir yfir því, að kommúnista-
málgagnið skyldi taka málstað
Rússa og rægja austfirzka at-
hafnamenn og verkafólk, sem
unnið hefur að síldarverkuninni.
Sést þetta glögglega af eftir-
farandi klausu, sem kommún-
istablaðið var neytt til að birta
í gær:
„f tilefni af fréttum Þjóðvilj-
ans og skrifum undanfarinna
daga um ágreining sovézks síid-
artökumanns og íslenzka síldar-
matsins, verkun Austurlands-
síldar o.fl. skal þetta tekið fram:
Fréttamaður Þjóðviljans á
Seyðisfirði, GLsli Sigurðsson, er
ekki heimildarmaður blaðsins um
þessi efni né heldur aðrir frétta
menn blaðsins á Austurlandi.
Það sem um þessi mál hefur
verið skrifað í blaðið er á eng-
an hátt frá fyrrgreindum frétta
mönnum runnið“.
Kommúnistablaðið neyðist
þannig til þess að lýsa því yfir,
að „frétt" þess sé ekki frá nein-
um af fréttamönnum blaðsins
á Austurlandi, og er það auð-
vitað gert að kröfu þessara
manna, sem ekki vilja vera við-
riðnir þá landráðastarfsemi, sem
einkennt hefur þessi skrif „Þjóð
viljans“. En meðal annarra orða:
Ef fregnin er ekki frá neinum
þeim, sem fylgdist með athöfn-
um rússneska síldartökumanns-
ins, hvaðan er hún þá runnin?
Kommúnistabiaðið kemst ekki
hjá að svara þeirri spurningu,
þótt raunar geti landsmenn allir
svarað henni hver fyrir sig.
Menn vita, að hún er runnin
beint frá Rússum, sem krafizt
hafa þess, að málgagn þeirra
tæki upp hanzkann fyrir þá
í þessu máli eins og öðrum.