Morgunblaðið - 25.09.1963, Blaðsíða 10

10
MORCUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 25. sept. 1963

f

Kanadiskt hveiti
keypt fyrir $ $ $
Það er meginþáttur aðstoðar Sovétrikjanna við Kúbu
„KANADA er orðin brauð
karfa kommúnistaríkj-
anna“, sagði í blaðinu „The
Ottawa Citizen“, er frétt-
ist 'um viðskiptasamning
þann, sem Sovétríkin og
Kanada hafa gert með sér.
Samkvæmt samningum,
sem var undirritaður fyrir
nokkrum dögum, kaupa
Sovétríkin hveiti fyrir um
500 milljónir dala, eða um
300 milljón skeppur. Sam-
komulagið nær til þriggja
ára, en meginið af hveit-
inu verður afhent á næstu
12 mánuðum.
Hér mun vera um að
ræða mesta hveitisölu-
samning í sögu Kanada.
Kanadamenn hafa einnig
nýlega samið við ráða-
menn á meginlandi Kína
um hveitikaup, fyrir allt að
360 milljónir dala, þ.e. um
190 milljón skeppur.
Alls munu því Kanada-
menn selja kommúnista-
ríkjunum hveiti fyrir um
1.000 milljónir dala á
þessu ári.
Uppskeran í Kanada í ár er
einhver sú mesta, sem um
getur, 695 milljónir skeppa.
Aðeins 1952 mun hún hafa
verið meiri, 702 millj. skeppa.
Þrátt fyrir svo góða uppskeru,
og þá staðreynd, að um 350
millj. skeppa voru fyrir í land
inu, frá því í fyrra, þá er nú
svo komið, að stöðva hefur
orðið frekari hveitisölu. Að
öðrum kosti óttast kanadiska
stjórnin, að Kanada verði
hveitilaust síðar í vetur. Ekki
verður tekin ákvörðun um,
hvort leyfa skuli frekari sölu,
fyrr en 20. okt. n.k.
Tekjur þær, sem Kanada
hefur af þessum viðskiptum,
eru gífurlegar, eins og fyrr
greinir. Er talið, að þær ein-
ar muni nægja til þess að
jafnvægi verði á greiðslujöfn-
uði landsins næstu 3 ár.
Ljóst var fyrir nokkrum
vikum, að Sovétríkin hugðu
á talsverð hveitikaup í Kan-
ada. Fæstum sérfræðingum
mun þó til hugar hafa komið,
að viðskiptin yrðu svo mikil.
Nánari athugun hefur þó leitt
í ljós, hvað að baki býr.
Hveitiuppskeran í Sovét-
ríkjunum hefur víða brugðizt
í haust. Er almennt talið, að
heildaruppskeran sé um 10%
minni, en gert hafði verið ráð
fyrir. Hefur þetta komið sér
svo illa, að hveiti var tekið
af markaðnum í Moskvu, fyr-
ir rúmri viku.
Hveiti það, sem Sovétríkin
kaupa nú frá Kanada, fer þó
ekki í sölubúðir austan járn-
tjalds. Mestur hluti þess fer
til Kúbu.
Sovétríkin sjá Kúbumönn-
um fýrir flestum nauðsynjum
þessa dagana, m.a. öllu hveiti.

Framtíðin í eilinni
ENN Á NÝ er skrifuð blaða-
grein um vandamál, sem snert-
ir marga, en sem fólk almennt
sinnir lítið eða hugsar ekki um.
— Hvað verður um mig í ell-
inni? Það er spurning sem marg
iir á erfitt með að svara. En
á þessa spurningu er enn minnt
vegna þess, að á næstu árum
verða þeir og þær mörg, sem
komin eru á efri ár og eiga
hvergi samastað vísan. Fólks-
fjölgun er mikil í land-
inu. Frá því var skýrt
í einu dagblaðanna fyrir
nokkru, að á hverju ári bætt-
ust við álíka margir og allir
íbúar á Akranesi. En enda þótt
þessi fjölgun sé mikil og ágæt
fyrir fámenna þjóð, þá er fjölg
unin á eldra fólkinu hlutfalls-
lega miklu meiri og mjög erfitt
vandamál að ýmsu leyti. Fyrir
nokkrum áratugum voru ekki
til í landinu nein sérstök hæli
fyrir eldra fólkið, enda talið
eðlilegt og sjálfsagt að það væri
hjá börnum og vandamönnum.
En nú er öldin önnur. Hugsunar-
hátturinn hefir breytzt og allar
þjóðfélagsaðstæður. Oft og tíð-
um er alveg ógjörningur fyrir
börnin að hafa foreldri hjá sér.
Kemur þar margt til: húsnæðis
vandamálið, skortur á hjálp við
heimilisstörfin og veikindi, svo
eitthvað sé nefnt.
Grein þessa lesa væntanlega
bæði ungir og gamlir. Við yngra
fólkið, sem sjá þarf um foreldri
sitt að meira eða minna leyti,
vildi ég segja þetta: Reynið að
hafa foreldri ykkar hjá ykkur,
svo lengi sem nokkur tök eru
á, ef heimilisástæður og aðrar
aðstæður leyfa. Aðsóknin að
elliheimilum er svo mikil og
þörfin hjá mörgum er svo brýn,
að ekki er unnt að liðsinna nema
sárafáum. Gerðar hafa verið ráð
stafanir af hálfu borgarinnar til
þess að hjálpa að nokkru, með
því að hjúkrunarkonur koma
til margra og hjúkra veiku fólki
og lasburða, og er þar unnið
stórmerkt líknarstarf, sem vert
er að þakka og meta. — Oft
og tíðum held ég, að komast
mætti hjá því að koma eldra
fólkinu fyrir á elliheimili, ef
vilji er fyrir hendi, en oftar
er þó brýn nauðsyn að það sé
gert. — En við getum sámt
seint reist og starfrækt svo mörg
heimili og stofnanir fyrir þetta
fólk, sem þyrfti að komast þang
að — og þess vegna verður að
vekja samúð og skilning yngra
fólksins á vandamálum ellinn-
— reyna að fá það til að
hugsa um: hvað verði um það
í ellinni.
Undanfarið ár hefir verið
reynt að vekja áhuga innan
kirkjunnar á þessu mikilsverða
viðfangsefni -— reynt að fá kirkj
unnar menn, presta landsins og
söfnuði til þess að sinna líknar-
málum meira en gert hefur ver-
ið og þá sérstaklega bent á,
að koma þyrfti upp víðsvegar
í landinu litlum heimilum fyrir
eldra fólkið, og væru þau starf
rækt af söfnuðinum í viðkom-
andi byggðarlagi. Hingað til
lands kom s.l. ár biskupinn í
Kaupmannahöfn, herra W. West-
ergaard-Madsen, til þess að
flytja erindi á. prestastefnunni
um þátttöku kirkjunnar og safn-
aðanna í líknarmálum Danmerk
ur. Hafði biskupinn í nær tvo
áratugi haft á hendi fram-
kvæmdastjórastarf hjá Samein-
uðu safnaðarstarfseminni, en
þar er um fjölþætt líknarstörf
að ræða, sérstaklega þó fyrir
eldra fólkið. — Var erindi bisk-
upsins með ágætum og mun vafa
laust verða til þess að vekja
marga kirkjunnar menn til
frekari umhugsunar um þetta
alvarlega vandamál — hvað
verður um mig í ellinni?
En betur má ef duga skal.
Reynt verður að fá söfnuði
landsins til þess að taka þetta
mál á dagskrá til athugunar og
nokkurrar úrlausnar. — Er ég
sannfærður um, að þegar það
hefur tekizt, þá mun það ekki
aðeins verða þeim aldurhnignu
til góðs, sem vistar njóta a elli-
heimilum safnaðanna, heldur og
Lester Pearson: Seldi Sovét-
ríkjunum hveiti fyrir 500 mil.
dala — horfir glaður um öxl.
Neyzla þess hefur hraðaukizt
þar undanfarin tvö ár. 1961
neyttu Kúbumenn um 260
þús. tonna, en í ár þurfa þeir
á að halda um 465 þús. tn.,
en það magn kemur allt frá
Kanada. Ástæðan fyrir þess-
ari auknu hveitineyzlu á
Kúbu er sú, að þar hefur
framleiðsla á landbúnaðar-
vörum dregizt saman.
Þá kemur einnig til, að
Sovétríkjunum kemur betur
að spara sér flutningskostnað,

en mest þeirra landbúnaðar-
vara, sem þeir hafa sent til
Kúbu, hefur farið um hafnir
við Svartahaf.
Sovétríkin eiga við að etja
margs kyns vandamál, vegna
þarfa annarra kommúnista-
ríkja. Hveiti skortir þar nær
alls staðar. Pólverjar hafa
óskað eftir að kaupa talsvert
magn af hveiti frá Kanada,
auk þess, sem þeir eru að
reyna að semja við Banda-
ríkjamenn í sama skyni. —
Bandaríkin hafa sent Pól-
verjum talsvert magn af
hveiti í nokkur ár, gegn
greiðslu síðar, en samt skort-
ir á.
Þótt mörgum þyki magnið
mikið, sem Sovétríkin hafa
nú samið um kauþ á frá Kan-
ada, þá er bent á, að það svari
sennilega aðeins til hveiti-
neyzlu á einum mánuði í Sov-
étríkjunum. Heildarneyzlan
þar er talin vera um 3600
milljón skeppur árlega. f ár
skortir á, að eftirspurn verði
fullnægt heima fyrir, hvað
þá, að hægt sér að hjálpa öðr-
um kommúnistaríkjum — svo
að leita hefur orðið til Vest-
urheims.
Ljóst þykir því nú, að það
sé ekki rétt, sem heyrzt hef-
ur undanfarið, að Sovétríkin
ætli sér að safna korni í þeim
tilgangi að gera Kínverjum
erfitt fyrir, en þeir hafa um
alllangt skeið þurft að flytja
inn mikið hveiti frá Kanada.

ekki síður mun þessi mikilvæga
starfsemi kirkju landsins til
mikils gagns og blessunar.
Þau komu til okkar gömlu
hjónin. Þau voru bæði farin að
heilsu, útslitin eftir langt og
erfitt starf í einu af sjávar-
plássunum hér sunnanlands. —
En þau undu sér ekki hjá okk-
ur á Grund. Þau söknuðu gamla
hússins síns, sem var reyndar
ekki vel íbúðarhæft — en það
var þó ekki það, sem gerði að
þau fóru aftur þangað. — Gamli
maðurinn heyrði ekki lengur
sjávarniðinn, hann saknaði brim
hljóðsins, hann sá ekki lengur
út á sjóinn, sem gaf þeim svo
margt, en sem hafði líka tekið
frá þeim. Þau fóru heim — hann
til þess að deyja — og öldurnar
léku sér rótt við litla húsið
þeirra — hann fékk að deyja
þar sem hann hafði lifað og
starfað alla sína ævi.
Þetta atvik hafði mikil áhrif
á mig. Ég fór að hugsa um allt
þetta fólk, sem árum saman hef-
ir lifað og starfað út um sveit-
irnar og í litlu sjávarplássun-
um víðsvegar um landið. — Af
hverju fær þetta fólk, sem búið
er að skila miklu og löngu ævi-
starfi í þágu lands og þjóðar,
ekki aðstæður til að lifa síðustu
árin, þar sem það hafði starfað
alla ævi? Af hverju reynum við
ekki að koma upp litlum hælum
og elliheimilum víðsvegar um
byggðir landsins og í sjávarþorp
unum? — Þetta borgar sig ekki
— þetta verður svo lítið og
fólkið er svo fátt, er venjulega
svarið. — En ég held samt að
þetta sé hægt og verður gert,
þegar okkur hefir tekizt að
vekja fólkið til starfa í þessu
velferðarmáli. Mér er vel kunn-
ugt um kostnað við rekstur á
slíkum heimilum — mér er líka
fullljóst að ekki er oft um mikil
peningaráð að ræða — en samt
er þetta hægt, ef þið, sem þetta
lesið — viljið. „En kemur þetta
mér nokkuð við“. munu margir
segja, „þetta er komið á heil-
ann á honum — við höfum um
nóg annað að hugsa, sem er
skemmtilegra en þetta sífellda
nöldur um elli og erfiðleika".
— Já, þannig hugsa því miður
alltof margir, ella væri ekki
svona lítill áhugi á þessu máli.
En hvað verður um yður í ell-
inni? Væri ekki rétt að búa
í haginn á meðan tími er til,
heilsa og þrek? —- Ég hefi séð
og heyrt of mikið um vandræði
fólksins á þessu sviði, til þess
að reyna ekki aftur og aftur
að benda á, að taka verður þetta
mál til úrlausnar. — Ekki að-
eins með samþykktum um nefnd
arskipanir eða löggjöf án veru-
legra fjárframlaga, heldur fyrst
og fremst með samtakamætti
fólksins í þessu máli, samtökum
innan kirkju og safnaða lands-
ins. —
Ef einhver Jesandi þessarar
greinar vill sinna málinu í
sinni sókn, í sínu byggðarlagi,
og ef hann heldur að ég gæti
gefið honum einhver ráð eða
leiðbeiningar, þá er ég fús til
þess. — Nýlega sagði ég í við-
tali í Kirkjublaðinu eitthvað
svipað — en ennþá hefir eng-
inn spurt um neitt eða talað við
mig út af því. — Áhuginn virð-
ist harla lítill, en samt verður
haldið áfram. Það vantar aðeins
einn eða tvo framtakssama menn
eða konur til þess að það fari
af stað. Séra Árelíus Nielsson
hefir haft forgöngu í söfnuði sín-
um um að skipa nefnd til þess
að athuga og íhuga málið. Fleiri
munu koma á eftir, þörfin á
framkvæmdum er brýn — verð
ur meiri með hverju ári sem
líður.
Okkur íslendingum greinir á
um margt, erum heldur deilu-
gjarnir og ráðríkir yfirleitt. En
eitt verður þó sameiginlegt með
mörgum :— ellin. — Þetta tíma-
bil í ævi manns skulum við
sameinast um að gera eins
ánægjulegt og frekast er unnt.
— Við skulum reyna að láta
eldra fólkið njóta ævikvöldsins
í friði og ánægju og léttum af
því áhyggjum um hvað verður
um það í ellinni.
Gísli Sigurbjörnsson.
Franska bridgetímaritið LE
BRIDGE sagði nýlega frá eftir-
farandi spili, sem sýnir mjög
óvenjulega vörn.
S. K-D-3
H. D-10-7-6-5
T. 7-5-3
L. Á-K
S. G-9-8-7-6 H. K
H. Á-2 T. D-G-10-
T. 6 9-8-4
L. G-9-8-7-2 L. 10-5-4
S. A-10-5
S. 4-2
H. G-9-8-4-3
T. Á-K-2
L. D-6-3
Spilið var spilað í tvímenn-
ingskeppni og varð lokasögnin
sú sama á öllum borðum eða 4
hjörtu. Útspil var það sama á
öllum borðunum eða tígul 6.
Við flest borðin var spilið spil-
að þannig að sagnhafi (suður)
drap með ásnum og lét út
tromp. Austur fékk slaginn á
kónginn, lét út tígul drottningu.
sem sagnhafi drap með kóng, er»
vestur trompaði með ásnum. Nú
lét vestur út spaða, sem austur
drap með ásnum og tók síðan
slag á tígul-gosann og spilið tap-
aðist.
A einu borðinu tók sagnhafi ás
og kóng í laufi í stað þess að
láta út tromp og næst lét hann
út spaða kóng, sem austur drap
með ásnum. Nú lét austur út
tígul drottningu, sem sagnhafi
drap með kóngi. Augljóst er að
austur komist aftur inn til að
taka slag á tígul gosann áður
en sagnhafi fær tækifæri til að
kasta tígli úr borði í laufa-
drottninguna heima. Vestur
sá þetta og í stað þess að trompa
með hjarta 3, þá trompaði hann
með ásnum og lét út hjarta 3!!!
Þannig komst austur inn og tóle
fjórða slaginn á tígul gosann.
Því er ákveðið haldið fram i
franska tímaritinu að þetta spil
hafi spilast eins og að framan
segir, en aftur á móti er það við-
urkennt að hér sé um mjög ó«
venjulega og snjalla vörn að
ræða.