Morgunblaðið - 15.03.1964, Síða 31

* Sunnudagur 15. marz 1964
MORCUNBLAÐIÐ
31
Operutónleikar
Sinfoníusveitarinnar
ÖÐRU hverju síðan samkomu-
hús Háskólans var tekið í notk-
un hefir í tónleikaumsögnum
Mbl. verið vikið að hljómburði
í húsinu. Til þess hafa legið
brýnar ástæður. Það dróst lengi
að koma upp svonefndum „plast
himni“, sem gert hafði verið ráð
fyrir á teikningu hússins og sum
ir gerðu sér vonir um að mundi
valda breytingu til bóta. En von
brigðum hefir hann valdið enn
sem komið er, og engar tilraun-
ir hafa verið gerðar, svo að vitað
sé, til þess að ganga úr skugga
um. hvernig hann gæti gert mest
gagn. Fullyrða má, að eins og
er hefir hann hverfandi lítil
áhrif á hljómburð fram í salinn
Til þess hallast hann alltof lítið.
Hallinn er ekki meiri en svo, að
fremstu plöturnar í „himninum"
geta kastað fram á fimmtu sæta
röð í salnum þeim tónum, sem
koma aftast af sviðinu, þ. e. frá
sláttarhljóðfærum og öftustu
blásurum. Aftari plöturnar hafa
þar engin bein áhrif og þaðan
af síður, þegar lengra kemur
fram í salinn. Hafi það verið
aetlunarverk þessa „himins“ að
lyfta undir hljómburð til
áheyrenda, er í rauninni engu
líkara — svo ólíklegt sem það
kann að virðast, — en að hann
hafi verið hengdur upp öfugt,
þannig að aftur snúi það sem
fram ætti að snúa. Til þess
bendir það, hvernig plastplöt-
urnar eru festar á bitana, sem
bera þær uppi, og getur hver
sem er gengið úr skugga um
þetta,
Áberandi hefir verið, að
söngvarar, sem fram hafa kom-
ið á tónleikum Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar, hafa átt furðu
erfitt með að láta til sín heyra
fram í salinn. Sama hefir gilt
um einleikara þótt þá hafi hljóð
færinu oft verið kennt um, og
raunar alla þá tónlistarmenn,
aem settir hafa verið niður á
fremsta stalli tónleikapallsins.
Þetta hafa fiðluleikarar hljóm-
6veitarinnar fundið fyrir löngu
og flutt sig á næsta pall fyrir
oftan. Þetta á að nokkru leyti
skýringu sina á því, hve „him-
inninn“ hallast lítið, eins og
áður er vikið að, hinsvegar í
þeirri staðreynd, að hann nær
alls ekki fram yfir þennan
fremsta stall. Að svo miklu
leyti sem plöturnar kunna að
endurkasta tónum, sem þaðan
koma, murvu þeir því fremur
leita aftur á sviðið en fram í sal-
inn. Litlu betur eru fiðluleik-
ararnir settir á næsta palli, lang
bezt þeir, sem aftast eru á svið-
inu, þ. 'e. þeir, sem sízt þurfa
á hjálpinni að halda. Liggur í
augum uppi, að þetta er síður
en svo fallið til að auka jafn-
vægi í samsvörun í heildar-
hljómi hljómsveitarinnar.
Það þarf þegar í stað að hefja
tilraunir með það, hvað hægt
er að gera til að bæta hljóm-
burð í þessu dýra og að mörgu
leyti glæsilega húsi. Hér hefir
verið fjölyrt nokkuð um „plast-
himinninn", en vitanlega koma
hér ýmis fleiri atriði til greina,
sem athugunar þurfa. Ég efast
ekki um, að arkitektar hússins
hafi reiknað sín dæmi rétt. En
löng og dýrkeypt reynsla sann-
ar, að slíkir reikningar eru ekki
einhlítir. Haustið 1962 var tek-
inn í notkun nýr tónleikasalur
í New York, Philharmonic Hall.
Það þarf ekki að efa, að vel var
vandað til alls undirbúnings að
þeirri byggingu. Þó var lögð
mikil vinna og hugvit í tilraunir
til að bæta hljómburðinn eftir
að gengið hafði verið frá saln-
um eftir fyrirsögn sérfræðinga,
og er þess ekki getið, að þeim
hafi þótt sér misboðið með því.
Frá þessu sagði ég hér í blaðinu
fyrir meira en ári til athugunar
og eftirbreytni, og verður ekki
endurtekið nú. En hér þarf að
hefjast handar, og það án frek-
ari takar.
Á óperutónleikum Sinfóníu-
hljómsveitarinnar, sem haldnir
voru sl. miðvikudag, urðu þær
hugsanir sem að ofan greinir
óvenjulega áleitnar. Það kom
sem sé í ljós um leið og Guð-
mundur Jónsson upphóf Cava-
tinuna úr Rakaranum í Sevilla,
að hátalarar voru í sambandi
í salnum til þess að „lyfta undir“
rödd söngvarans. Það skal tek-
ið fram, að þeim var beitt með
ýtrustu hófsemi og má vera, að
þeir hafi gert einhverjum hlust-
endum gagn, en fyrir þann sem
þetta ritar voru þeir aðeins til
truflunar. Aðalatriðið er þó hitt,
að eitthvað meira en lítið er
bogið við þann tónleikasal, ekki
stærri en þennan, þótt stór sé
á okkar mælikvarða, þar sem
nauðsyn er talin að grípa til
slíkra örþrifaráða. — Eftir hlé
á þessum tónleikum flutti ég
mig aftast í salinn og heyrði þá
ekki lengur í hátölurunum, hvað
sem því kann að valda. En þegar
styrkur hljómsveitarinnar komst
upp í mezzoforte eða tók að
nálgast forte, heyrðist ekki held
ur í söngvurunum, og áttu þeir
allir sammerkt um það.
Annars voru þessir tónleikar
um margt ánægjulegir, og tví-
mælalaust er vænlegt til vin-
sælda fyrir hljómsveitina að
efna öðru hverju til óperutón-
leika af þessu eða svipuðu tagi.
Söngvararnir Eygló Viktors-
dóttir, Sigurveig Hjaltested,
Guðmundur Guðjónsson og Guð
mundur Jónsson báru hér hita
og þunga dagsins. Eygló mun
ekki áður hafa færzt í fang svo
mikið viðfangsefni opinberlega,
og hélt hún þó með sóma sínum
hlut á móti hinum reyndari
söngvurum. Hlutverk Sigurveig-
ar Hjaltested hafði minnst tæki
færi að bjóða, en aría hennar úr
Cavalleria rusticana var þó það
sem hæst bar á tónleikunum.
Guðmundarnir báðir hafa áður
gert betur. Efstu tónar beggja
virtust óöruggir og mattir, —
eða er þar kannske enn saln-
um um að kenna?
Leikur hljómsveitarinnar bar
þess nokkur merki, að æfingar
munu hafa verið í færra lagi. En
stjórn Proinnsias O’Duinns var
nákvæm og örugg, hófsamleg og
smekkvísleg
Jón Þórarinsson.
— Jarðskjálftar
Fram/hald af bls. 32.
miklar að börnin vöknuðu af
svefni. Þetta eru þungar drunur,
en ekki hvellur, sennilega líkast
fallbyssudrunum í fjarska.
Kl. 8,30 á laugardagsmorgun
kom svo aftur snöggur þytur,
eins og snörp vindihviða, sem
hreyfði húsið. Þetta eru lang-
mestu jarðhræringar sem hér
hafa komið og kippirnir á föstu
dagskvöldið fundust miklu sterk
ar en þegar jarðskjálftarnir voru
út af Skagafirði í fyrra.
Merki um hlaup i Kaldalónl.
— Drunurnar virðast koma úr
NNA, segir Sigurður eða í átt-
ina frá Drangajökli. Hlaup í jökl
inum hefur ekki gerzt í ok/kar
tíð. En það eru greinileg merki
eftir hlaup, sem áreiðanlega hef-
ur verið mi/kið hlaup við Kalda
lón. Það hefur verið fyrr á öld-
um. Er talið að þar hafi verið
bæir, en þeir eyðzt í hlaupi.
Jarðskjálftanna hefur mest orð
ið vart í Ármúla, en einnig á<Þ
bæjunum í kring, Skjaldfönn,
Laugarási, Melgraseyri og á
Hamri. Á Snæfjallaströndinni hef
ur þeirra orðið vart, en ekki
í Langadal eða sunnan Isafjarðar
djúps.
Topor ÍB
fyrir KB?
Síðasti stórleikur
tyrir utantör
í KVÖLD sunnudag, fer fram
að Hálogalandi síðasti stórleikur
inn í körfubolta áður en lands-
liðið heldur utan til Polar Cup
keppninnar í Finnlandi. Eigast
þar við tvö helztu baráttulið ís-
landsmótsins í meistaraflokki IR
og KR. Víst er að um geysi-
spennandi leik verður að ræða
því liðin hafa verið alljöfn und-
anfarið, en nú hefur ÍR
misst tvo af sínum landsliðs-
mönnum i rúmið, þá Guðmund
Þorsteinsson og Viðar Ólafsson.
KR-ingar mæta hins vegar með
fullt lið og alla sína fjóra lands-
liðsmenn. Ættu þá að vera góðar
líkur á að áhorfendur fái að sjá
fyrsta ósigur ÍR í meistaraflokki
um áraibil. Tveir aðrir leikir
verða einnig háðir í kvöld þ.e
Skarphéðinn ÍR og KR-ÍS í I.
flokki. Verður áreiðanlega um
skemmtilegt leikkvöld að ræða
að Hálogalandi í kvöld kl. 8.15.
hafið þér séð GOSA
hann er kominn út
Munið
bazorinn
KIRKJUNEFND kvenna dóm-
kirkjunnar heldur bazar næstk.
þriðjudag í Góðtemplarahúsinu
uppi og verður húsið opnað kl. 2.
Margir góðir og ódýrir munir
verða á bazarnum eins og áður,
en ágóðanum verður varið til að
kaupa kirkjugripi og annað sem
nauðsynlegt er til safnaðarstarfs-
ins.
Fyrir dyrum standa allmiklar
framkvæmdir á lofti kirkjunnar,
til þess að fá þar samkomusal og
önnur starfsskilyrði fyrir þá, sem
starfa vilja fyrir kirkjuna. Þarf
þá margt að kaupa, til þess að
hægt verði að hafa allt sem vist-
legast. Þannig er fjöldi verkefna
til að vinna að.
Kirkjunefndin heitir á velunn-
ara dómkirkjunnar að styðja
bazarinn á þriðjudaginn kemur
og sýna þannig hug sinn til kirkj-
unnar.
— Sjónvarpið
Framzhald af bls. 32.
af sjónvarpi. Kvað hann mót-
mælayfirlýsingu 60-mennanna
vera dulbúna. í henni felist
einnig það, að þeir, sem undir
hana rituðu væru á móti íslenzku
sjónvarpi, yfirleitt sjónvarpi í
hverri mynd sem það birtist.
Minnti þetta óneitanlega á suður
reið bænda 1906 til þess að mót-
mæla símamim.
Þá spurði sjónvarpeeigandi
þess, hver hygðist bæta 3,000 ís-
lenzkum fjölskyldum tjón það,
sem þær myndu verða fyrir, ef
lokað yrði fyrir stöðina. Að sjálf
sögðu yrðu sjónvarpseigendur að
taka á sig skellinn, ef varnarlið-
ið færi héðan og legði niður starf
semina. Meðan svo væri ekki
væri verið að vinna vísvitandi
skemmdarverk.
Loks minnti sjónvarpseigand-
inn á þá staðreynd, að þótt „60-
kjósendur" hefðu mótmælt sjón-
varpinu, þá skiptu þeir þúsund-
um, sem ánægju hefðu af því, og
þar af leiðandi gæti það orðið
vafasamur ávinningur þingmönn
um, að svipta þá verðmætum og
ánægju. Kvað sjónvarpseigand
inn þá leið nú eina færa fyrir
þá, sem sjónvarpstæki ættu eða
notuðu, að stofna með sér sam-
tök til að gæta réttar síns.
— Lungakrabbi
Framh. af bls. 1.
Ochsner sagði enn fremur,
að á þessu ári myndi fleiri
deyja úr lungnakrabba 1
Bandaríkjunum, heldur en 1
bílslysum. Hann lagði sérstaka
áherzlu á, að undanfarið hefði
verið mikið talað um óhreink-
un andrúmsloftsins, og hún tal
in orsök krabba í öndunarfær-
um. Sérstaklega kvað hann
hafa verið bent á England,
þ.e. London, í þessu sambandi.
Hann kvað kenninguna e.t.v.
ekki fjarstæðukennda, ef litið
væri á London út af fyrir sig.
Hins vegar kvaðst hann vilja
benda á, að lungnakrabbi væri
eins algengur í Danmörku,
þótt þar gætti engra óhrein-
inda í lofti, í líkingu við það,
sem gerðist í Englandi.
— Kýpur
Framhald af bls. 1.
hætta við för sína til New York,
nú um helgina, en halda þess í
stað til Nicosia.
Hermenn þeir, sem Kanada
sendi í dag til Kýpur, á vegum
S.Þ., eru um 100 talsins. Kanada
mun þó senda um 1150 hermenn
til viðbótar, á næstu tveimur
vikum. Tilkynnt hefur verið, að
Svíþjóð og írland muni leggja
gæzluhernum lið.
Sir Alec Douglas Home, for-
sætisráðherra Breta, efndi í
morgun til fundar með Butler,
utanrikisráðherra, og Sandys,
nýlendumálaráðherra. Ræddu
þeir Kýpurmálið. Ekkert hefur
enn verið látið uppi um, hvað
þeim fór á milli.
Síðar í morgun kom Sir Atec
til fundar við Wilson, formann
brezku stjórnarandstöðunnar, og
mun forsætisráðherrann hafa
gert honum grein fyrir síðwatu
atburðum í málinu.
— Tryggingar-
félög
in
Fram/hald af bls. 3.
er veldur rúðubroti á annarri
bifreið, eigi að bæta tjónið. Voru
því látin fara fram tvö prófimál,
annað þar sem Vátryggingarfé-
lagið átti hlut að máli og hitt þar
sem Samvinnutryggingar átbu
hlut að máli. Er nýfallinn dóm-
ur í fyrra málinu, þar sem trygg
ingarfélagið var dæmt til að
greiða tjónið. Af þeim sökum
auglýsa tryggingarfélögin nú eft-
ir þeim bifreiðaeigendum sem
telja sig eiga kröfu á þau og
ætla sameiginlega að fjalla um
kröfurnar og tilkynna kröfuhöf-
um afstöðu sína til hinna ein-
stöku tjóna.
Hlutuve’ta Knattspyrnufélagsins Þróttar
cr í dag kl. 2 í Breiðfirðingabúð (uppi) — Fiöldi göðra
muna — Ekisiert bappdrætti — Engiiin núll. IMEFNDIIN