Morgunblaðið - 29.04.1964, Side 10

r
10
MORCUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 2D. apríl 196*
œa

Frager og Azkhenasy. Myndin er tekin er peir voru að æfa
Bandaríski píanóleikarinn
er heillaði Rússa
EINS og frá hefur verið skýrt
í Morgunbladinu er væntan-
legur hingað til lands á veg-
um Skrifstofu skemmtikrafta,
bandariski píanóleikarinn Mal
colm Frager, en hann er sem
kunnugt er vinur sovézka
píanóleikarans Vladimirs Azk
henasys, sem kvæntur er Þór-
unni Jóhannsdóttur.
Malcolm Frager er 28 ára
aðaldri. Hann er fæddur og
uppalinn í St. Louis, en nam
píanóleik hjá Þjóð'verjanum
Carl Friedberg í' New York,
þar til Friedberg lézt 1955.
Það sama ár vann Frager
Leventhritt-verðlaunin fyrir
túlkun á píanókonsert nr. 2
eftir Prokofieff, og næsta ár
vann hann Queen Elisebeth-
verðlaunin í Brússel (sem
Azkhenasy vann 1960).
Þeir Frager og Azkenasy
hittust fyrst árið 1958, þegar
hinn síðarnefndi var á fystu
hljómleikaför sinni í Banda-
ríkjunum. Þá þegar talaði
Frager ágæta rússnesku, hafði
tekið próf með ágætiseinkunn
í því fagi frá Columbia-há-
skólanum. Síðan hafa þeir
haldið uppi bréfaviðskiptum
og hitzt, er tækifæri gáfust.
Frager mun halda hér sjálf-
stæða tónleika og e.t.v. aðra
ásamt Azkhenasy, líkt og þeir
gerðu í Sovétríkjunum — en
þá léku þeir á tvö píanó són-
ötu eftir Mozart: Andante og
tilbrigði eftir Sohumann,
Rondo eftir Chopin og sónötu
fyrir tvö píanó og slaghljóð-
færi eftir Bartok. Bandaríska
vikuritið skýrði frá því þá
hvernig þeir hefðu keppst við
að bera lof hvor á annan, þá
tíu daga sem þeir æfðu saman
fyrir hljómleikana. Azkhenasy
kvaðst vilja getað leikið Moz-
art eins vel og Malcokn og
Frager sagði að Vladimir
væri óviðjafhanlegur í Schu-
mann og Chopin.
Malcolm Frager var afar
vel fagnað í Sovétríkjunum,
hvar sem hann kom — og
vakti það að sjálfsögðu sér-
staka athygli og ánægju að
hann skyldi tala rússnesku.
Moskvublaðið „Soviet Cult-
ure“ skrifaði um Frager, að
hæfileikar hans sem píanóleik
ara og listamanns væru ótak-
markaðir og TASS fréttastof-
an fór þeim orðum um hann,
að hann hefði sýnt óbrigðula
og hárnákvæma tilfínningu
fyrir formi og stíl. Hann hefði
hrifið áheyrendur með skap-
hita og fegurð í leik og sterk
um persónuleika.
Meðal áheyrenda á fyrstu
undir hljómleikana í Moskvu.
tónleikum Fragers í Moskvu
í apríl 1963, var ekkja Sergei
Prokofieff, en 6. sónata tón-
skáldsins var á efnisskrá
Fragers, ásamt verkum eftir
Baph, Beethoven, Mendelsohn
og Copin. Frager var kallaður
17 sinnum fram efir hljómleik
ana og varð að leika fjögur
aukalög. Á eftir flykktist að
tjaldabaki fjöldi manna er
vildu fá sýnishorn af rithönd
hans og skrifaði hann þá nafn
sitt jöfnum höndum á ensku
og rússnesku.
Næstu tónleikar Fragers í
Moskvu voru með Ríkishljóm-
sveitinni undir stjórn Yegenis
Svetlanoffs, aðal hljómsveita-
stjóra Bolshoi leiklhússins. Lék
hann þar píanókonsertinn nr.
2 etfir Prokofieff við fádæma
hrifningu og óskorað lof
sovézku blaðanna. Síðan fór
hann í hljómleikaferð til 22
borga í Sovétríkjunum og
hlaut hvarvetna frábærar við-
tökur. í blaðaviðtali eftir
heimkomuna sagði Frager m.a.
að hann hefði nánast orðið
hrærður er hann heyrði saigt
frá nokkrum Eistlendingum
sem sátu heila nótt í járn-
brautarlest til þess að komast
á tónleika hans.
Eftir heimkomuna hélt Frag
er svo tónleika í New York
og síðar um sumarið í Tang-
lewood. Þá skrifaði Harold C.
Sohönberg gagnrýnandi The
New York Times, að það
væri nánast „ómóralskt" að
nokkur píanóleikari gæti leik-
ið hina erfiðu píanókonserta
Prokofieffs svo, að þeir virt-
ust vera auðveldar tónsmiðar.
Eftir þessa hljómleika í Tang
lewood sagði Frager í viðtali:
Tæknin er ekkert takmark í
sjálfu sér, heldur tæki. Þess
eru mörg dæmi, að hljóðfæra
leikarar læri eitthvert verk
tæknilega og setjist að því
búnu niður til að íhuga aðra
eiginleika verksins En setjist
maður niður fyrst og rannsaki
verkið ofan í kjölinn kemur
tæknin af sjálfu sér, tæknin
Þjónar þá frá upphafi því sem
í tónverkinu felst. -
Malcolm Frager og kona
hans Morag.
*
24. Hd2 a5
25. Ddl De4
26. Hel Dc4
Þarmeð hefur hernaðaráætlun
Lombardys heppnast til fulln-
ustu.
27. Bf2
28. Rd4
29. Bfg3
3«. Dg4
31. h4
32. Dg5
33. Kh2
34. Hedl
e4
Rc5
Ha8
a4!
h5
He8
Had8
e3!
Nú
hefst sigurganga svarta
e-peðsins.
35. IIc2 Bxd4
36. Hccl Rd3!
Lombardy gefur skiptamun til
þess að halda sókninni í fullum
gangi.
37. cxd4 Rxcl
38. Be5 Dd5
39. Hxcl e2
40. - De3
Ef 40. Df6, Hxe5; 41. dxe5, Ddl:
42. Hc7, Hf8 og vinnur.
40. — f6
41. Dh6 D n
42. Hc7 elD
Gefið
Ef 43. Hxf7, Dx!h4f; 44. Kgl, Kxf7
og vinnur auðveldlega.
IRJóh.
Dagurinn helgaður
vinnunni og börnunum
STÆRSTU skákklúbbar banda-
ríkjanna eru Marsahall klúbbur-
inn og Manhatan klúbburinn. Ár-
lega leiða þessir klúbbar saman
hesta sína í formi sveitakeppni.
Þessar keppnir eru oft mjög harð
ar, þar sem klúbbarnir hafa á að
skipa beztu skákmönnum N-
Ameríku.
Eftirfarandi skák var tefld í
síðustu keppni klúbbanna. —
Lombardy, sem stýrir svörtu
mönnunum er löngu heimskunn-
ur stórmeistari þrátt fyrir ungan
aldur. Hann tefldi hér á á fyrsta
borði fyrir Bandaríkin á Stúd-
entamótinu 1957. Andstæðingur
hans er einnig ágætur skákmað-
ur. Ég valdi þessa skák í þáttinn
vegna þess hve skákstíll Lomib-
ardys speglast vel í skákinni.
Hvítt: Hearst
Svart: Lomhardy
Sikileyjarvöm
1. e4, c5; 2. Rf3, d6; 3. d4, cxd4;
4. Rxd4, Rf5; 5. Rc3, a6; 6. f6
Á sokkabandsárum Najdorf af-
brigðisins var þessi leikur eitt
bitraista vopn hvíts, jafnvel enn
þann dag í dag getur verið gott
herbragð að bregða leiknum fyr-
ir sig til þess að rugla andstæð-
inginn í ríminu.
6. — Dc7
Ein af fjölmörgum leiðum, sem
svartur hefur um að velja.
7. Bd3
Þessi leikur er í samræmi við
«. f4, en til greina kom 7. Be2.
Þá stefnir hvítur að annarri upp-
byggingu, sem ég álýt gefa hviti
betri möguleika, en textaleikur-
inn.
7. — ef>
O’Kelly valdi 7. — g6 í skák
sinni gegn Pogats ’61. Skákin
tefldist þannig 8. Rf3, Bg7;
9. 0-0, b5; 10. Del, Bb7 11. Bd2,
Bbd7 12. Khl, 0-0; og báðir að-
ilar hafa rnöguleika.
8. Rf3 b5
9. Bb7
10. 0-0 Rbd7
11. Khl(?) g6(!)
Venjulaga er leikið hér 11. — Be7
ásamt 0-0. En þá nær hvítur ör-
litlu frumkvæði með Del ásamt
fxe5 og Rf3-h4-f5. Með síðasta
leik sínum hyggst Lombardy
hindra þessi áform hvíts. Les-
endur athugi. þó ónákvæmni
hvíts í 11. leik. Þó telja verði
nauðsynlegt að leika Khl í þess-
ari byrjun, þá var nákvæmara
fyrst 11. Del, því eftir 11. — g6;
12. Dh4, Bg7; 13. fxe5, dxe5;
14. BhG, 0-0; 15. Rg5, sbr. skáik
þeirra Kuppers og Friðriks Ólafs
sc.nar í Zurioh 1959. I þessari
stöðu lék Friðrik illilega af sér.
Hann lék 15. — Rh5 og Kupper
vann á einfaldri leikfléttu,
vegna Dc7 og Re6 aðstöðunnar.
Eini munurinn á stöðunni var að
Kupper lék a4 og því var svarta
b-peðið á b6.
12. Rg5?
Lærdómsríkur afleikur. Skák-
maður á ekki að leggja barna-
legar gildrur, sem trufla hans
eigin áætlun. Ef nú 12. — Bg7;
18. fxe5, dxe5; 14. Bxb5!, axb5;
15. Rxb5 ásamt Rxdfif. Réttara
var að halda sínu striki með
12. Del.
12. — h6
En efeki hvað?
13. Rf3 Bg7
14. Bxb5
Hvítur á fárra kosta völ.
14. —’ Rxe4
15. Rxe4
Ef 15. Rd5?, þá 15. — Dc5;
16. Bxd7f, Kxd7 og svartur
stendur betur.
15. — Bxe4
16. Bd3
Eftir 16. Bxd7f, Dxd7; 17. fxe5,
dxe5; 18. Dxd7, Kxd7; 19. Hel,
fl5 hefur svartur framtíðina.
16. — Bd7
17. De2 0-0
18. fxe5 dxe5
Nú hefst síðarihluti miðtaflsins,
þar sem peðameirihluti svarts á
kóngsvæng reynist mun öflugri
en sömu yfirburðir hvíts á
drottningarvæng.
ABCDEFGH
19. Be4 Rc5
20. Bxb7 Dxb7
21. Be3
Vitaskuld ekki 21. Rxe5, Hae8;
22. Bf4, Bxe5; 23. Bxe5, Rd7 og
vinnur mann.
21. _ Re6
22. c3 Hfc8
Lombardy vill tryggja sér völdin
á drottningararrni áður en hann
hefst handa á miðborðinu.
23. Hadl(?)
Skárra var 23. Hacl til undir-
búnings á b4. Svartur léki þá
tezt a5.
23. — Hab8
Akranesi, 24. apríl.
SUMARDAGURINN fyrsti var
spegilmynd af Akranesi framtíð-
arinnar. Blómlegt atvinnulíf og
hlómlegt menningarlif. Meira
þorskmagn barst hingað en
nokkru sinni fyrr á einum degi.
Litlu muuaði að Höfrungur III.
slægi út alheimsfiskimetið í ein-
um róðri.
Allur fjöldi vinnandi fólks var
önnum kafinn við vinnslu afl-
ans og nú var líka barnadagur-
inn. Klukkan 10 árdegis gengu
skátar frá skátahúsinu í fylk-
ingu til kirkju og kl. 12.45 var
skrúðganga u ndrfiánfjölda með
kröftuga hljómsveit í broddi fylk
ingar. Gengið var um Kirkju-
braut og Skólabraut í kirkjuna.
Sóknarpresturinn, Jón M. Guð-
jónsson, predikaði eins og fyrr.
Síðan hélt Liljukórinn úr
Reyikjavík samsöng í kirkjunni,
sem varð stjórnandanum Jóni
Ásgeirssyni og söngfóikinu til
mikils sóma. Einsöngvarar prýðl
legir og Haukur Guðlaugsson, org
anleikari, lék undir og einnig
einleik. Og það var fleira, sem
upptók daginn fyrir börnin og
þá sem forystu höfðu fyrir þeim.
Samkomur voru tvívegis haidn
ar í Bíóhöllinni síðarihluta dags-
ins og að sjálfsögðu endaði dag-
urinn með kvikmyndasýningu,
því tekna þarf að afla, auk þess
sem börnunum er skemmt, tii
að ljúka smíði dagheimilis barna,
sem bráðlega verður tekið í notk
un.
— Oddur
Munið að panta
áprcntuð limbönd
Karl M. Karlsson & C0.
Melg. 29. Kopav. Sími 41772.