Morgunblaðið - 21.05.1964, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 21. maí 1964
MORGU N BLAÐIÐ
3
Mannfjöldi skoðar listaverkin á sýningunni í Tate Gallery
STAKSTEINAR
Farið að drnga af þeim
Fram að þessu hafa Framsókn-
armenn í áróðri sínum lagt á
það megináherzlu, að stefna rík-
isstjórnarinnar væri hábölvuð og
nefnt hana ýmsum ófögrum nöfn
um, eins og menn minnast. Eitt-
hvað virðast þeir þó hafa fundið
fyrir því, að þessi áróður ætti
ekki mikinn hljómgrunn, því að
í gær eru þeir byrjaðir að tala
um að stjórnin hafi nú þrátt
fyrir allt ýmislegt gott gert, en
það sé allt Framsóknarflokkn-
um að þakka. í Tímanum segir
orðrétt:
„En þótt meirihlutinn vilji ekki
samþykkja frumvörp og tillögur
Framsóknarmanna, þá hafa áhrif
stjórnarandstöðunnar á síðasta
kjörtímabili og síðasta þingi ver-
ið mikil og jákvæð. Stjórnin
hefur neyðzt til að taka mörg
atriði úr málflutningi Framsókn-
armanna upp í stjórnarfrumvörp
sín og þannig hafa góð mál náð
fram, því vitanlega skiptir engu
í hverra frumvarpi efnisatriði
eru samþykkt, ef mál ná á annað
borð fram að ganga.“
Ákjósanlegur vitnisburður
Málarar sýna í Tate Gallery
NÚ stendur yfir í Tate Gallery
í London samsýning nútíma-
myndlistar, Painting and
Sculpture of a Decade, sem
vakið hefur heimsathygli. Á
sýningunni eru tæplega 400
verk listamanna frá ýmsum
löndum, öll gerð á síðustu 10
árum. Mikið hefur verið skrif-
að í blöð um sýningu þessa og
hún hlotið góða dóma. Lista-
menn hvaðanæva úr heimin-
um hafa þyrpzt til London til
að sjá sýninguna, enda hefur
verið þröngt á þingi í Tate
Gallery, allt frá því er hún
var opnuð, 22. aþríl sl. Sýning
in mun standa yfir til 28. júní.
Fyrir rúmlega viku varð ég
samferða fjórum íslenzkum
málurum í flugvél Flugfélags
íslands til London. Erindi
þeirra var að skoða sýninguna
á Tate. Listamenn þessir eru
Guðmunda Andrésdóttir,
Gunnlaugur Scheving, Valtýr
Pétursson og Þorvaldur Skúla-
son. Samdist svo um að ég
færi með þeim á sýninguna
einhvern næstu daga. — Um
þessa helgi var margt um
manninn í London og hýrt yf-
ir hótelhöldurum, því að alls-
staðar var yfirfullt og hvergi
herbergi að fá. Ég hafði þó
eftir miklum krókaleiðum feng
ið inni á litlu gistihúsi í Kens-
ington og var ákveðið að Val-
týr Pétursson hringdi til mín
þangað, er listamennirnir
hefðu fundið sér einhvern
samastað. Síðan skildust leið-
ir okkar á Lundúnaflugvelli.
Nú liðu margir dagar og
ekkert heyrðist frá Valtý. Á
hótelinu, þar sem ég bjó,
skiptust tveir Pólverjar og
einn Tyrki á við símavörzlu.
Þeir voru mjög ólíkir, en
höfðu eitt sammerkt; þeir
kunnu aðeins eitt orð á ensku:
yes. Síðar komst ég að því, að
Valtýr hringdi oft á hótelið og
fékk ævinlega svarið „yes“.
Hafði hann rætt við alla gest-
ina nema mig og kenndi þar
ýmissa grasa. Tvívegis hafði
hann átt mjög fróðlegt símtal
við fursta nokkurn frá Pakist-
an, sem þarna bjó með tuttugu
manna lífverði sínum í tveim-
ur litlum herbergjum. Eitt
sinn sá ég lífvarðasveitina alla
á ganginum framan við salern
ið snemma morguns. Héldu
þeir hver á sínu næturgagni
og biðu þess að geta losað þau.
London er fremur stór borg,
svo að ekki þýddi að ganga
um göturnar og hrópa: „Val-
týr, Valtýr“. Gat ég því ekk-
ert aðhafzt, fyrr en ég af til-
viljun komst að því, hvar ís-
lenzku listmálararnir bjuggu,
tveimur dögum áður en þeir
ætluðu að halda heim aftur.
Hringdi ég nú á verustað
þeirra, en þá tók ekki betra
við; starfsfólk þeirra gistihúss
var allt frá Fiji-eyjunum í
Kyrrahafi. Var það lítið betur
að sér um enska tungu en Pól-
verjarnir og Tyrkinn, sem Val
týr hafði talað við. Þó fór svo,
eftir einn sólarhring og þrjá-
tíu og fjórar hringingar, að ég
fékk samband við rétt her-
bergi. Sagði Valtýr mér þá frá
viðskiptum sínum við síma-
vörzlumenn á mínu hóteli.
Listmálararnir höfðu stund-
að söfnin í London frá morgni
til kvölds allt frá því að þeir
Ungt fólk virðir fyrir sér nokkur verkanna i Tate
komu og höfðu grandskoðað
sýninguna í Tate Gallery, svo
að engin leið var að fá þá til
að fara þangað aftur, enda
voru þeir á förum næsta dag
og áttu ýmislegt óséð ennþá.
Svo fór, að ég hitti þá Gunn-
laug Scheving og Valtý Pét-
ursson á National Gallery
(Listasafni brezka ríkisins).
Þorvaldur Skúlason var í heim
sókn hjá frænda sínum utan
London, en Guðmunda Andrés
dóttir hafði brugðið sér í búð.
í National Gallery eru salir
stórir og margir. Er því ekki
hlaupið að því að finna menn
á þeim stað. Eftir nokkra leit
kom ég þó auga á Gunnlaug
og Valtý, þar sem þeir virtu
fyrir sér verk gömlu ítölsku
prímitívistanna. „Hvernig
leizt yður á sýninguna í Tate
Gallery?“ spurði ég Gunn-
laug. „Mér þótti ákaflega gam
an að sjá hana“, svaraði Gunn
laugur. „Við höfum líka farið
á fleiri sýningar og söfn. —
Þessi ferð hefur verið afar á-
nægjuleg“.
„Hvað var langt síðan þér
höfðuð farið til útlanda?“
„Það var mjög langt“, svar
aði Gunnlaugur, „líklega um
30 ár“. Nú færði Gunnlaugur
sig að næsta vegg og horfði
hugfanginn á verk spánska
málarans Zurburan. Við
Valtýr gengum áfram.
„Sýningin í Tate er stórkost
leg“, sagði Valtýr. „Hún er
þverskurður af þeim verk-
um, sem athygli hafa vakið og
þýðingu hafa í augnablikinu.
Auðvitað er hún nokkuð sund
urleit og ekki allar myndirn
ar sérstaklega góðar. Hins veg
ar má sjá hve nýstárleg hún
er af því, að í fyrsta sýningar
salnum hanga myndir eftir
Braque, Picasso og Leger, en
þeir ásamt Matisse, eru full
trúar gömlu meistaranna. —
Mynd eftir Matisse, sem mál
uð er fyrir 10 árum, er hin
elzta á sýningunni".
Nú staldrar Valtýr við, til
þess að virða fyrir sér „Vatna
liljur“ Morets. „Hér verður
maður orðlaus“, sagði hann.
Við göngum nokkur skref á-
fram, en þá bendir Valtýr yf
ir þennan gríðarstóra sal á
tvö málverk eftif Turner og
segir: „Sérðu hvað hann slær
í borðið með þessum tveimur
myndum? Þessi þarna í horn-
inu heitir Hanníbal fer yfir
Alpana. Hugsaðu þér hvað
Framhald á síðu 23
Þessi orð málgagns Fram-
sóknarflokksins eru hinn ákjós-
anlegasti vitnisburður um það,
að mörgu góðu hafi verið áork-
að í stjórnartíð Viðreisnarstjórn-
arinnar. — Framsóknarmenn
mundu áreiðanlega ekki játa það,
ef .þeir teldu sig ekki knúða til
þess. Þeim er orðið ljóst, að sá
áróður, að illt eitt hafi verið gert,
fellur dauður og ómerkur. En
það er alveg rétt hjá Tímanum,
að það skiptir ekki máli hver á
hugmyndirnar. Aðalatriðið er að
þeim sé fylgt fram til sigurs, ef
þær eru góðar. Hins vegar minn-
ist Morgunblaðið þess satt að
segja ekki, að frá Framsóknar-
flokknum hafi komið mörg ný-
mæli, sem til framfara hafa horft,
síðan flokkurinn valt út úr ríkis-
stjórn. Málflutningur hans hefur
einkennzt af nöldri og skap-
vonzku þeirra manna, sem geta
ómögulega skilið þá „heimsku“
þjóðarinnar að afþakka forystu
þeirra.
Nýtt fjárfestingareftirlit
Framsóknarmenn eru nú tekn-
ir að boða það, að koma eigi á
fót nýju fjárfestingareftirliti,
hvort sem þeir vilja nú kalla
þessa stofnun nýsköpunarráð,
fjárhagsráð eða eitthvað annað.
Þeir segja að nauðsyn beri til að
fá opinbera nefnd til að ákveða
hvað eigi að framkvæma og
hverjir megi framkvæma. Það er
svo sem ekki nýtt, að þeir boði
þessa stefnu. Hún er í nákvæmu
samræmi við sjónarmið þeirra
fyrr og síðar. Þeir vilja ríkis-
afskipti til þess að mismúna
mönnum og telja ólíft við það
kerfi að allir sitji við sama borð.
Allir flokkar áttu nokkra sök á
því ófremdarástandi, • sem hér
ríkti á haftatímanum. Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðuflokk
urinn hafa í núverandi stjórnar-
samvinnu stóraukið frjálsræði og
þar á meðal afnumið fjárfesting-
arhömlurnar. En Framsóknar-
flokkurinn vill hverfa aftur til
hafta og þvingana. Og bjálfaleg-
ast er það, að Tíminn nefnir
vilja unga fólksins í sama orðinu
og höftin.
En íslendingar hafa svo slæma
reynslu af fjárfestingareftirliti og
öllum þeim höftum, boðum og
bönnum, sem hér ríktu um langt
skeið, að þeir munu áreiðanlega
ekki óska eftir því að slíkt fargan
verði innleitt á ný. Menn hafa
kynnzt auknu frjálsræði og vilja
ekki fórna því aftur.