Morgunblaðið - 21.05.1964, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 21 maí 1964
CSWM
Fiskganga brást, loðnuna
vantaii, veíur óhagstætt
Sjómenn norðanlands geta sér
til um orsakir aflaleysis
GEYSILEGT aflaleysi hefur
veriö fyrií Norðurlandi sl. ár,
svo sem kunnugt er. Sem
dæmi um það má nefna að
Guðbjörg frá Ólafsfirði sem
róið hefur með línu frá ára-
mótum. og farið 94 róðra hefur
ekki fengið nema 396 tonn
eða tæp 4 tonn í róðri, en þetta
er það lang skársta í vetur
.hjá Ólafsfjarðarbátum. Nýlega
komu fulltrúar verstöðvanna á
Norðurlandi saman til fundar
á Akureyri til að ræða hugs-
anleg úrræði vegna aflaleysis-
ins.
Þrír af fréttariturum Mfcl.
á Norðurlandi hafa rætt málið
við sjómenn, þá Björn Björns-
son fyrrv. skipstjóra og nú yf
irmatsmann á Siglufirði,
Helga Jakobsson, skipstjóra á
Dalví'k og Héðinn Maríusson
formann og aflakóng á Húsa-
vík og spurði þá m. a. af
hverju þeir haldi að þetta
stafi. Fara ummæli þeirra hér
á eftir.
Fiskurinn átti að koma í
kjölfar síldarinnar
SIGLUFIRÐI — Ég sneri
mér ti'l Björns Björnssonar,
fyrrvérandi skipstjóra og nú
yfirfiskimatsmanns og leitaði
álits hans um það hverjar
væru orsakir aflaleysis fyrir
Norðurlandi s.l. sumar og
vetur. Björn kvað mjög erfitt
að svara þessari spurningu og
hefði verið réttara að bera
hana upp við fiskifræðinga.
Hann sagði að miklar vonir
hefðu verið bundnar við út-
færslu landhelginnar hér fyr-
ir Norðurlandi, en staðreynd-
in væri sú, að nær algert afla-
leysi hefði verið hér sl. sumar
og vetur, allt frá Horni vestur
að Langanesi austur, og þús-
undir verkafólks og sjómanna
í sjávarplássum norðanlands
og reyndar kaupstaðir og
kauptún liðið sökum þessa
aflabrests. Hann sagði að
reynslan hefði verið sú hér
áður fyrr að væri góð vertíð
fyrir vestan, þá hefði það þýtt
góða vertíð fyrir norðan. Fisk
urinn hefði gengið í Húnaflóa
sneroma vors, oft um miðjan
maí í kjölfar síldarinnar og
þegar síldin hefði farið á
haustin hefði fiskurinn orðið
eftir og þá oft verið góð línu-
veiði á haustvertíðinni hér.
Svo virtist sem fiskganga
hefði ekki komið þessa leið á
sl. vori og ætti það sinn þátt
í aflaleysinu. Hvað þessu ylli
væri erfitt um það að segja
og þyrftu sérfróðir menn þar
til að koma. Hann sagði að nú
væri sá tími í nánd að búast
mætti við fiskigöngu og yrði
fróðlegt að fylgjast með því
hver reyndin yrði. — Stefán.
Loffnuna vantaði og veðrið
óhagstætt
DALVÍK — Afli hjá bát-
um, sem gerðir hafa ver-
ið út héðan frá Dalvík í
vetur, er með eindæmum rýr
og hafa Dalvíkingar í þeim
efnum sömu sögu að segja og
íbúar annarra útgerðarstaða á
Norður- og Austurlandi.
Fimm þilfarsbátar hafa stund
að róðra með línu eða þorska
net frá áramótum og er afli
þeirra til aprílloka ásamt afla
opinna báta, sem farið hafa
fáa róðra, aðeins 452 lestir af
óslægðum fiski. Á satna tíma
í fyrra var afli minni báta um
710 lestir.
Togskipið Björgvin hefur
stundað veiðar frá 2. janúar
og togskipið Björgú'lfur frá 10.
febrúar .Er afli þeirra sam-
tals um 750 lestir af slægðum
fiski til aprílloka. Er það
svipað aflamagn miðað við út
haldstíma og var á síðustu
vertíð, en útlit er fyrir aff afli
þeirra verði nú mun minni í
maímánuði. Hinsvegar var
afli þessara togskipa samtals
um 1500 lestir á vertíðinni
1962 og sézt glöggt á þessum
samanburði hve stórkostlegur
aflabresturinn hefur verið í
fyrra og nú. Menn velta því
. að vonum fyrir sér til hvaða
orsaka megi rekja þessa fisk-
þurrð á miðunum við Norður
land á sama tíma og þorsk og
ýsuveiði við Suðurland er
meiri en dæmi eru tíl áður.
Meðal þeirra er Helgi Jakobs
son, ungur en þaulvanur sjó-
maður, sem er skipstjóri á
báti sínum Dröfn og fer álit
hans hér á eftir í fáum orðum:
„Aðalorsökin fyrir aflaleys-
inu hér við Norðurland í vet-
ur tel ég vera þá, að engin
loðna hefur komið á miðin.
Fiskur hefur gengið á miðin
í janúarmánuði, bæði í fyrra
og svo í vetur, en hefur horfið
síðari hluta febrúar. Það litla
sem hefur veiðzt, hefur aðal-
lega verig stór fiskur, sem
áreiðanlega hefur hrifið svo
fljótt vegna átuleysis. 1962
var hér t.d. sæmilega góð ver-
tíð og gek.k þá mikið af loðnu
á miðin. Veðráttan getur einn
ig átt sinn þátt í þessu afla-
leysi, enda svo til stöðug sunn
an og vestanátt í vetur, sem
var óþekkt fyrirbrigði hér á
Fiskaðgerð.
Norðurlandi þar til nú fyrir
fáum árum. Þá er vitað að
sjávarkuldi var mjög mikill
sl. sumar við vestanvert Norð
urland og getur hann hafa
haft sínar afleiðingar. í fyrra
var þó reytingsafli á lína
en nú fæst varla i matinn, og
lítur út fyrir að vorfiskur
ætli einnig ag bregðast. Er
svo komið, að bátarnir eru
hættir róðrum, einmitt á þeim
árstíma, sem afli var oftast
mestur áður fyrr.“ — Kári.
Öll skilyrði fyrir fiskigengd
vantaði.
HÚSAVÍK — Ég átti tal við
gamlan formann og aflakóng,
Héðinn Maríusson og spurði
hann hverjar væru orsakir
aflaleysis fyrir Norðurlandi.
Hann sagði:
Hér vantaði öl'l s'kilyrði fyr-
ir fiskigengd. Hér var ekikert
æti í vetur. Undanfarin ár
hefur loðna og spiksíld gengið
hér í Skjálfandaflóa og henni
fylgt fiskiganga. En í vetur og
vor kom alls engin loðna eða
síld. Hvers vegna loðnugengd
in var engin í vor er ekki gott
um að segjá, en mín tilgáta er
sú að þar um hafi ráðið
óvenju mikill sjávarkuldi
strax í haust og í vetur,
meiri kuldi en undanfarin ár.
Það mátti aldrei lygna á sjó
hér í vetur svo að ekki krepj-
aði um allan sjó.
Svo geta hér um að ræða
einhverjir straumar og fleira
sem maður þekkir ekki. En •
úr þessu rætist ekki hér eftir
í vor fyrr en rauðátan sýnir
sig, ef hún þá gerir það.
— Fréttaritari.
VÉLSKÓLANUM í Reykjavík
var slitið föstudaginn 15. maí sl.
Alls gengu 84 nemendur undir
próf í hinum ýmsu deildum skól-
ans og af þeim luku 73 prófi.
Eftirtaldir nemendur hlutu á-
gætiseinkunnir í skólanum.
í Vélstjóradeild:
Guðmundur H. Sigurðsson 7,35
Gísli Erlendsson, 7,09.
í rafmagnsdeild vélstjóra:
Öm Aanes, 7,49,
(og er einkunn hans jafnframt
É;
Skólastjóri afhendir skírteini.
Vélskólanum slitiö
hæsta einkunn, sem tekin var
við skólann),
Guðmundur Sigurvin Hannibals-
son 7,31 og Pétur Traustason 7,27.
í framhaldsdeild rafvirkja:
Sævar Baldursson 7,10.
í undirbúningsdeild að
tæknifræðinámi:
Jón Guðbjörnsson 7,22.
Sgursteinn Hjartarsson, 7,18.
Gunnar Jóakim Geirsson 7,00.
Þórður Ólafur Guðmundsson 7,00.
Gunnar Bjarnason, skólastjóri,
gat þess í skólaslitaræðu sinni,
að þetta væri í 48. sinn, sem
skólanum væri slitið, en skólinn
var stofnaður árið 1915. Verður
hann því 50 ára á næsta ári.
Skólastjó.ri sagði, að skortur
á vélstjórum og vélstjóraefnum
væri alvarlegt vandamál í þjóð-
félaginu og teldi hann það stafa
mestmegnis af því, hve erfitt væri
ag komast í vélskólann og hve
vélstjóranámið allt tæki mörg ár.
Áður en menn fá inngöngu í vél-
skólann þurfa þeir að hafa lokið
námi í ákveðnum iðngreinum, en
skólastjóri taldi æskilegt að
breyta þessu í það horf, að vél-
skólnn taki vð unglingum strax
og þeir koma úr miðskólaprófi
og kenni þeim það, sem nauð-
synlegt er að þeir læri undir vél
stjórastarfið, bæði hið verklega
og bóklega. Sagði hann, ag það
skipulag hefði t.d. gefizt Norð-
mönnum vel.
Þá þakkaði skólastjóri ýmsum |
aðilum, sem hefðu sýnt skólan-
um skilning og velvild með
rausnarlegum gjöfum.
í lok ræðu sinnar sagði skóla-
stjóri:
„Ég vona, að skírteini þau sem
þið hafið nú veitt við'töku verði
ykkur til heilla í framtíðinni.
Verið þess ávalt minnugir, að
drengskapur í samskiptum við
aðra menn og ósérplægni i starfi
er öruggasta leiðin til lífsham-
ingju.“
Alaveiðar aö hefjast
Fiskpylsur vœntanlegur á markaðinn
frá Tilraunastöð 515
Af> því er Rafn Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Tilraunastöðvar
Sjávarafurðadeildar SÍS í Hafn-
aifirði, tjáði Mbl. í gær eru ála-
veiðarnar nú um það bil að hefj-
ast, og kvaðst hann vongóður um
aflann í sumar svo fremi að vel
viðraði. Fyrir nokkrum dögum
barst fyrsta álasendinginn á þessu
ári, frá Ökrum á Mýrum. Ekki
var hér um stóra sendingu að
ræða, alls um 50 kg., en állinn
var vænn og mjög fallegur. Veið-
arnar austur í Lóni eru í þann
veg að hefjast, en þar hefur Til-
raunastöðin staðsetta tvo báta,
sérstaklega útbúna til álaveiða.
Þarna verða lagðar um 600 ála-
giidrur, og eru tveir menn þegar
komnlr austur en alls munu f jór-
ir menn stunda þar veiffarnar.
Rafn sagði, að er auglýst var eftir
veiðimönnum, hafi 40—50 menn
gefið sig fram, þannig aff mikill
áhugi virtist ríkjandi á veiðun-
um.
Kominn heim
Jónas Sveinsson, læknir
Veiðitíminn er frá maí þar til
í októberbyrjun, en meðan bjart-
ast er, þ.e. í lok júní, liggja veið-
arnar niðri að mestu. Fyrir hvert
kíló af innlögðum ál fá menn kr.
20 greiddar af Tilraunastöðinni.
Állinn hefur að mestu verið
fluttur út til Hollands, þar sem
hann hefur líkað mjög vel, en
innanlandsneyzla er einnig tals-
verð og vaxandi að því er Rafn
sagði. Tilraunastöðin fékk í fyrra
um 16 tonn af ál til vinnslu.
Fiskpylsur væntanlegar
Auk álareykinganna framleiðir
Tilraunastöðin ýmsa matvöru
aðra. Þar er reyktur lax, ýsa, sem
seld er í vatnsþéttum umbúðum
sem sjóða má með til þess að
forðast lykt, grásleppukavíar,
þorskkavíar bæði reyktur og ó-
reyktur, frystur humar, reyktur
silungur og frystur o. s. frv.
Á markaðinn er nú væntanleg
ný framleiðsla frá Tilraunastöð-
inni. Eru það fiskpylsur, búnar
til úr nýjum fiski, feitmeti og ör-
litlu kryddi. Pylsur þessar má
bæði sjóða og steikja, en seldar
verða þær hraðfrystar. Rafn Jóns
son sagði, að framleiðsla slíkra
pylsa hefði einu sinni verið reynd
hérlendis, en af einhverjum á-
stæðum hefði hún lagzt niður.
Rafn sagði að pylsur þessar yrðu
um 40% ódýrari en venjulegar
kiötDvlsur.