Morgunblaðið - 20.08.1964, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 20. ágúst 1964
MORCU N BLAÐIÐ
13
Mestu framfaraár,
sem komíð hafa i þessari sveit
Séð yíir Helgafellssveit. Bjarnarfjall fyrir miðju.
STYKKISHÓLMT, 30. júlí —
Ég skrapp í kvöld upp að Arnar
stöðum í Hel.gafellssveit. Þar
býr Haukur Sigurðsson, oddviti
þeirra Helgfellinga með konu
sinni og börnum. Spurði ég
Hauk almæltra tíðinda, um gras
sprettu, heyskap og fleira, sem
að búskap lýtur og eins um ár-
ferðið, en undanfarið hefir
stjórnarandstaðan og þá sérstak
lega Tíminn básúnað í hverju
blaði hversu miklar hörmungar
Haukur Sigurðsson.
gangi nú yfir landbúnaðinn
vegna lélegs stjórnarfars. Þótt
mertn hugleiði nú hver með öðr
um hverjum slíkur málflutning-
ur þjóni þá er nú komið svo að
fleiri og fleiri eru þeir sem fyrir
líta þessi skrif og telji þau sem
þau líka eru markleysu eina.
Hauk Sigurðssyni fórust orð á
þessa leið:
Grasspretta er ágæt hér, lík-
lega með því bezta, sem hér
þekkist. Vegna óþurrkanna er
samt gras farið að spretta úr sér,
og má segja að mjög lítið hafi
náðst inn af heyi óhrakið. Júlí
mánuður hefir að mestu verið
ómögulegur til heyskapar sök-
um tíðra votviðra, seinni hlut-
inn hefir þó verið mun lakari.
Bæði hefir verið stormasamt og
ófærur vegna úrfellis. Þegar
svo upp hefir stytt er jörðin svo
blaut að heilan þurrkadag tek-
ur að hún þorni. Er því ekki
nema gagn af öðrum þurrkadegi
af tveimur, en sjaldan hefir ver-
íð nema einn dagur þurr'Í senn,
mest tveir. Um horfur á vexti
garðávaxta get ég lítið sagt enn,
en vonir standa til að hún verði
í meðallagi. Lömb virðast mér
í góðu meðalíagi. T.d. var ekið
á lamb héðan af bænum í fyrra
dag. Það lamb var fætt um mán
aðarmót maí og júní. Lagði það
sig 12,5 kg. og tel ég það mjög
gott svona snemma sumars.
Þegar allt kemur til alls tel
ég alls ekki verra að búa nú en
áður, síður en svo. Hvað viðkem
ur þessari sveit er ekki að sjá
neina hræðslu í bændum, þvert
á móti finnst mér bjartsýni gæta
hvarvetna og til dæmis um það
vil ég taka eftirfarandi fram.
Hér í Helgafellssveit eru 16 bæ-
ir í byggð. Seinustu tvö til þrjú
4rin hafa verið keyptar í sveit-
ina 7 nýjar bifreiðar og 5 dráttar
vélar. Nú er dráttarvél á hverj-
um bæ, meira að segja munu
tvær dráttarvélar vera á 7 bæj-
um ásamt öðrum heyvinnuvél-
um. Á seinustu árum er komin
súgþurrkun á annan hvern bæ,
ný gripahús hafa verið byggð á
KONGÓSTJÓRN hefur farið
þess á leit við ríkisstjórnir
fimm Afríkuríkja, Senegal, Li-
beríu, Ethiopíu, Nigeríu og
Madagascar, að þau sendi henni
herlið tii aðstoðar við að ráða
niðurlögum kæruliða í landinu.
Er talið að málaleitan þessi sé
að nokkru runnin undan rifjum
Bandaríkjamanna, en þeir hafa
nú setið á fundum saman, Moise
Tshombe, forsætisráðherra
Kongó og G. Mennen Williams,
aðstoðarforsætisráðherra Banda-
ríkjanna. Eru Bandaríkjamenn
taldir því hlynntir, að Afríku-
nokkrum bæjum, veglegt íbúðar
hús byggt í Bjarnarhöfn og nú
er ibúðarhús í smíðum á Helga-
felli. Diesel rafstöðvar hafa ver-
ið settar upp á 9 bæi og ræktun
hefur verið mikil. T.d. við hér á
Arnarstöðum höfum ræktað s.l.
ríkin láti ástandið í Kongó
meira til sín taka en verið hefur,
en Tshombe aftur á móti ekki
verið meira en svo urh það gefið,
að leita aðstoðar annarra Afríku
ríkja, eftir útreið þá sem hann
fékk á ráðstefnu Afríkuríkja í
Kairó á dögunum.
Mennen Williams lét að því
liggja við fréttamenn í dag, að
Bandaríkjastjórn kynni að fall-
ast á að standa að einhverju
leyti straum af kostnaði við
starf afrísks herliðs . í Kongó.
Hann kvað ástandið í Kongó
skipta hin nýfrjálsu Afríkuríki
miklu, því þar sæju þeir dæmi
ár ca. 11 hekbara og má ai
þessari upptalningu sjá, að hér
eru engin móðuharðindi, þvert á
móti get ég fullyrt að þessi sein
ustu ár seru mestu framfaraár,
sem komið hafa í þessari sveit.
— Á.H.
um uppreisn, sem til væri kom-
in vegna íhlutunar erlends ríkis,
í þessu tilfelli Kínverska alþýðu
lýðveldisins. Williams hefur
dvalizt í Leopoldville í fimm
daga en er nú á förum heimleið-
is.
Bandaríkjastjórn mun senda
Kongóstjórn nokkrar langdræg-
ar könnunarflugvélar af gerð-
inni B-26, til aðstoðar í viður-
eigninni við skæruliða. Flug-
menn á vélunum verða ekki
bandarískir. Áður hefúr Kongó-
stjórn fengið fjórar risastórar
herflutningavélar af geðinni
C-130 Hecules og með þeim 40
herflutningavélar af gerðinni
herbúnaði, sem verja eiga vélarn
ar hugsanlegum hermdarverk-
um.
Ragnar í Smára skrifar Vettvanginn í dag. — Bærinn er orðinn morandi af
burgeisum, — í skugga nýrra manna, sem erft hafa landið. — Grein sína
nefnir höfundur: Vegurinn og dugurinu (önnur grein).
Afrískt herliö til Kongó
Leopoldville, Kongó,
18. ágúst, AP.
EITT MÁL er ævinlega efst á
baugi um þetta leyti árs, skatt-
arnir og framtölin. Og umræð-
urnar og umkvartanirnar út af
þeim eru táknræn fyrirbæri í
mannlegum samskiptum. Allt ér
betra en undirgefni, segir hinn
stórvitri Bertrand Russell. Fólk
þolir illa að láta skammta sér
skít úr hnefa, álögur jafnt og ger
semar. Fólk langar að ráða sjálft
fram úr sínum málum. Sá sem
vill leysa mannleg vandamál
þarf fyrst að finna úrræði, þar
sem samleið eiga hagur þegn-
anna og ríkisins. En slík . alls-
iherjarlausn kemur ekki eftir ein
faldfi pöntun. Að svo miklu
leyti sem hún fæst yfirleitt, ger
ist það á löngum tíma. Ríkis-
valdið ætti að halda sig í hæfi-
legri fjarlægð frá þegnunum,
því garður er granna sættir.
Fremur venju jafnvel, hefir
»iú orðið mikill úifaþytur í borg
inni, meira að segja alþingis-
jrienn, sem sjálfr hafa ákveðið
hinn nýja skattstiga, koma af
háfjöllum þegar þeir sjá skatt-
seðilinn sinn, sem kunngjörir
þeim afleiðingar eigin sam-
þykkta.
□
Ég held ekki að skattarnir hafi
hreytzt eins mikið og margir
telja, miðað við verðgildi pen-
jnganna, nema hvað þeir hækka
elltaf ár frá ári samkvæmt ein-
hverju óviðráðanlegu lögmáli
nema gerðar séu róttækar ráð-
stafanir til stöðvunar. Þetta er
sjúkleiki í ætt við þann, sem
herjar á gjaldmiðil allra þjóða,
og gerir hann stöðugt verðminni.
Hér mætast tveir jafnseigir sá
sem heimtar að ríkið og borgin
geri mikið fyrir hann, og hinn
sem ekki vill fallast á að opin-
ber gjöld hækki. Ég finn ekki að
minna hafi komið í hlut þegn-
anna aftur úr hendi stjórnarvald
anna. Mér finnst alveg ótrúlegt
hvað hinn litli fátæki bær okkar
getur gert fyrir íbúa sína ,jafn-
vel þó ég viti að það er almanna
rómur að við eigum mjög stjórn-
samán og traustan borgarstjóra.
En tekjuhlutföllin hafa breytzt
gífurlega í landinu, og einkum
í höfuðborginni, og aldrei meira
en á siðastliðnu ári. Það er á-
nægjulegt að kannast við að bær
inn er orðinn morandi af bur-
geisum. Fyrir fáeinum árum tald
íst það furðusýn á borð við tungl
skot að sjá fyrir utan fyrirtæki
eða stofnun raðir fínna bíla, en
nú er ekki lengur hægt að
ákveða hver þeirra er eign for-
stjórans og 'hver sendisveinsins.
Ég skrapp nýlega, mér til gam-
ans, að skoða nýju villurnar í
bænum, og fá upplýst hver ætti
þessar ánægjulegu vistarverur.
Ég hélt auðvitað eins og aðrir
lesendur Þjóðviljans og Alþýðu
blaðsins, að engir nema Sillar
og Valdar, heildsalar og iðnrek
endur, gætu í þes/'ri dýrtíð,
byggt svona yndisleg hús, en ég
varð náttúrulega fyrir vonbrigð-
um vegna minna kollega sem
ekki teljast lengur til finni
manna í borginni sinni. Kaup
menn, forstjórar, iðnrekendur.
útgerðarmenn, hinir rótgrónu
peningamenn, sem með réttu og
röngu réðu öllu í fjármálalífi
okkar, eru komnir í skugga nýrra
manna, sem erft hafa landið, og
eflaust með réttu. Þeirri kröfu
mun vonandi brátt fullnægt að
þeir einir, sem hafa fjöldann að
bakhjalli, þó þeir séu kannske
dálítið mismunandi stórir af
sjálfum sér, eigi falleg hús og
sigli í önnur lönd að skemmta
sér og klæða sig. Við, menn
gamla tímans, fögnum þessum
breytingum, jafnvel meira en
sjálfir lukkupamfílarnir.
□
Það er gamalkunn saga, að
menn eiga ekki allir jafnauð-
velt með að leyna tekjum sinum
fyrir auga réttvísinnar. En þeir
sem þess eiga kost, munu að
meiri hluta gerast sekir um und
andrátt, sumir mikinn aðrir
minni. Hinu má ekki blanda hér
í að ríksvaldinu hefir ekki þótt
annað fært en vernda vissa
eignasöfnun, með lágu fasteigna
mati, skattfrelsi, bankainni-
stæða o.fl. til þess að fyrir-
byggja hrun einkaframtaks í
landinu. Þannig byggist mangur
einkarekstur og t.d. landbúnað-
ur á því að eignir tilheyrandi
frameliðslunni séu lágt metnar
til eignaskatts. Hér kann að vera
full langt gengið, en í þessum
efnum verður að sýna fyllstu
gætni, því þó erfitt sé fyrir einn
einstakling að eiga ekki fyrir sól
um undir skóna sína, er hitt þó
enn hættulegra þjóðfélaginu, er
stórir vinnuveitendur, iðnrek-
endur og útgerðarmenn t.d.,
standa með tóman kassann og
hundruð manna fá ekki laun
sín, eins og oft hefir verið und-
anfarin ár, er skattheimtan tók
svo að segja hvern eyri, sem
dreginn var saman með spar-
semi og dugnaði. Ekki má held-
ur reyna að fela þá staðreynd að
til eru margir menn, sem aldrei
mundu gera sig seka um undan-
brögð við framtal, og virða allir
þeirra viðleitni og skilja, að slík
um mönnum gremst, er þeir
bera annarra byrðar. En því
verða nú samt í heiminum stór-
stígar framfarir að til eru menn
sem tefla á tvær hættur, og þjóð
félög sem þola þeim slíkt gá-
leysi, og allt er þetta viðkvæma
mál flóknara en svo að yfir því
verði kveðinn upp einn allsherj
ardómur sektar eða sýknu. Og
enn eitt er víst, að þessi árátta
fer ekki eftir pólitík og verður
heldur ekki kveðin niður með
lagasetningum einum saman.
í hvert sinn er úlfaþytur af
þessu tagi gustar um borg og
bý, grípa allar ríkisstjórnir til
þess óyndislega úrræðis, að hóta
hinni gamalkunnu hrossalækn-
ingu, skylda þeirri sem Stalín
gamli beitti, að herða eftirlitið.
En hér gildir í ýmsu hið sama
og um hirtingu stráka, að því
meira sem þeir eru flengdir, því
fleiri óhæfuverk fremja þeir. En
úr þessum göldnu folum verða
þó til góðhestarnir, er þeir fara
að mæðast á sprettinum. Og eft-
irtektarvert er ,að þeir sem hæst
hrópa um það að láta vöndinn
vekja sökudólgana, eru einmitt
margir úr þeim hópi, sem barizt
hafa fyrir því að koma öllu und
ir „ríkið“, en aðalskýringin á
því aftur, hve skattar eru háir
hér, — þrátt fyrir að við höfum
alla tið haft tekjur af stríðum
í stað útgjalda, sem aðrar þjóðir
sligast undir, — er hið svo kall-
pða Parkinsonslögmál, en „hið
opinbera“ er að jafnaði aðal-
gróðrastía fyrir þá voðapest, og
þar hefir þessi grálynda bakte-
ría, sem pínir nú þjóðir heims
meir en nokkur önnur upphaf-
iega náð í lífsloft að hefja sig
til flugs.
Það er ekki þörf að endur-
taka þá fullyrðingu, að hér eru
gqð ráð dýr, og vandfundnari en
svo að þau verði hleruð eins og
óvinaþota í háloftunum eða
kvödd til fundar með einfaldri
samþykkt, jafnvel á hinu háa
Alþingi. Aðal sökudólgarnir eru
nefnilega ófundnir enn, og að-
eins veik tilraun virðist gerð að
leita þá uppi, kannske vegna
hættunnar, sem því gæti verið
samfara að hafa fundið þá.
Þetta litla þjóðfélag er í deigl
unni, og það er rétt að votta
fyrir mótun þess í stórum drátt-
um, og þau átök sem nú eru hér,
meðal annars vegna skattanna,
eru sem betur fer í ætt við vaxt
arverki .fremur en einkenni
þeirrar þreytu, sem nú þjáir þær
þjóðir margar, sem fellt hafa
efnahagskerfi sitt í fastari skorð
ur. Við erum enn ekki komin
á sjálfsmorðsstigið.